رفتارهای بد فرزند با شکیبایی و صبوری والدین قابل اصلاح است
چه کاری می‌توانید برای تغییر رفتار فرزندتان انجام دهید؟
چیزهای زیادی وجود دارد که می‌تواند باعث عصبانیت، بی‌ثباتی عاطفی و به طور کلی رفتار بد یا غیر قابل انتظار در یک کودک شود. این رفتارها می‌تواند دلایل بیولوژیکی مانند گرسنه بودن یا بیش از حد خسته بودن داشته باشد، می‌تواند شامل مشکلات ارتباطی وابسته به چالش‌های یادگیری باشد، همچنین می‌تواند شامل دلایل عاطفی، مانند ناتوانی در کنار آمدن با احساسات یا ناتوانی در توصیف آنها باشد. محیط کودکان نیز می‌تواند بر رفتار آنها تأثیر بگذارد.
رفتار طبیعی برای یک کودک چیست؟
رفتار طبیعی در کودکان به سن، شخصیت و رشد جسمی و عاطفی کودک بستگی دارد. اگر رفتار کودک با انتظارات خانواده مطابقت نداشته باشد یا مخرب باشد، می‌تواند یک مشکل محسوب شود.
رفتار طبیعی یا خوب معمولاً بر اساس مناسب بودن از نظر اجتماعی، فرهنگی و رشدی مشخص می‌شود. اینکه بدانید چه رفتاری از کودک خود در هر سنی داشته باشید، به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید رفتار او طبیعی است یا خیر.
به یاد داشته باشید که هیچ کودکی بی‌نقص نیست. پزشک، پیش دبستان و دبستان کودک شما می‌توانند در تعیین انتظاراتی برای فرزند شما و سن و رشد او کمک کننده باشند.
چه کاری می‌توانم برای تغییر رفتار فرزندم انجام دهم؟
کودکان تمایل دارند رفتاری را ادامه دهند که پاداش بگیرد و رفتاری را قطع کنند که نادیده گرفته شود. در این امر ثابت قدم بودن مهم است چرا که پاداش دادن و تنبیه رفتار مشابه در زمانهای مختلف، می‌تواند کودک شما را گیج کند. زمانی که فکر می‌کنید رفتار کودک شما می‌تواند مشکل ساز باشد، سه انتخاب دارید:
- تصمیم بگیرید که آن رفتار مشکلی ندارد چون برای سن و مرحله رشد کودک مناسب است.
- تلاش کنید تا رفتار را متوقف کنید، چه با نادیده گرفتن و چه با تنبیه کردن آن.
- رفتار جدیدی را که ترجیح می‌دهید، معرفی کنید و آن را با پاداش دادن به کودکتان تقویت کنید.
راهی برای رفتار خوب
بهترین راه برای متوقف کردن رفتار ناخواسته، نادیده گرفتن آن است. این روش در یک دوره زمانی به بهترین نحو عمل می‌کند. هنگامی که می‌خواهید یک رفتار فوراً متوقف شود، می‌توانید از روش اتمام زمان استفاده کنید.
چگونه از روش اتمام زمان استفاده کنم؟
از قبل تصمیم بگیرید که کدام رفتارها به این روش نیاز دارند (معمولاً این رفتارها عصبانیت، رفتار تهاجمی یا رفتار خطرناک هستند). یک مکان را برای این روش انتخاب کنید که بدون حواس پرتی باشد و موجب ایجاد ترس نشود؛ مانند یک صندلی، گوشه‌ای از اتاق یا یک زمین بازی. زمانی که در خانه نیستید، استفاده از فضای داخل ماشین یا یک جای نزدیک برای نشستن را به عنوان مکان این روش در نظر بگیرید.
زمانی که رفتار غیر قابل قبول رخ می‌دهد، به کودک بگویید که این رفتار غیر قابل قبول است و هشدار دهید که اگر این رفتار قطع نشود، او را در اتمام زمان می‌گذارید. آرامش خود را حفظ کنید و عصبانی به نظر نرسید. اگر کودک شما به اشتباه رفتار کردن ادامه داد، با آرامش او را به مکان اتمام زمان ببرید.
مدت زمانی که کودکتان در اتمام زمان قرار داشته است را پیگیری کنید. یک تایمر تنظیم کنید تا فرزندتان بداند چه زمانی این روش تمام می‌شود. اتمام زمان باید کوتاه باشد (به طور کلی یک دقیقه برای هر سال از سن) و باید بلافاصله بعد از رفتار اشتباه یا آرام شدن کودک شروع شود. شما باید در دید یا شنوایی کودک بمانید اما با او صحبت نکنید.
اگر کودک مکان اتمام زمان را ترک کرد، به آرامی او را به مکان برگردانید و تنظیم مجدد تایمر را در نظر بگیرید. هنگامی که اتمام زمان به پایان می‌رسد، اجازه دهید کودک مکان را ترک کند. درباره‌ی رفتار بد بحث نکنید بلکه به دنبال راه‌هایی برای پاداش دادن و تقویت رفتار خوب در زمان دیگری باشید.
چگونه یک رفتار جدید و مطلوب کودک را تشویق کنم؟
یک راه برای تشویق رفتار خوب، استفاده از سیستم پاداش است. کودکان در نهایت یاد می‌گیرند که رفتار بد غیر قابل قبول است و رفتار خوب پاداش می‌گیرد. این روش بهترین نتیجه را در کودکان بیشتر از دو سال دارد و ممکن است تا دو ماه طول بکشد که تأثیر داشته باشد. صبور بودن و در نظر گرفتن دفترچه‌ی روزانه‌ای برای رفتار می‌تواند به والدین کمک کند.
یک یا دو رفتاری که دوست دارید تغییر دهید را انتخاب کنید (برای مثال، عادات قبل از خواب، مسواک زدن یا مرتب کردن اسباب بازی‌ها). پاداشی را انتخاب کنید که کودک شما از آن لذت ببرد.
نمونه‌هایی از پاداش‌های خوب شامل یک داستان اضافه برای قبل از خواب، نیم ساعت تأخیر در زمان خواب، یک میان وعده مورد علاقه هستند یا برای کودکان بزرگتر می‌توانند برچسب‌ها، امتیاز گرفتن برای یک اسباب بازی خاص یا یک حق ویژه باشند.
رفتار مطلوب و پاداش آن را برای کودک توضیح دهید. برای مثال، به کودک بگویید «اگر شلوار راحتی بپوشی و قبل از تمام شدن این برنامه مسواک بزنی، می‌توانی نیم ساعت بیشتر بیدار بمونی.» فقط یک بار رفتار مورد نظر را درخواست کنید. اگر کودک درخواست شما را اجرا کرد، به او پاداش دهید.
اگر لازم است می‌توانید به کودک خود کمک کنید اما خیلی درگیر نشوید؛ چرا که هر توجهی از سمت والدین، حتی توجه منفی، برای کودکان بسیار تشویق کننده است، آنها ممکن است ترجیح دهند اول، به جای پاداش، توجه والد خود را جلب کنند.
هنگامی که به کودک خود رفتارهای جدید یاد می‌دهید، جملات انتقالی مانند «تا ۵ دقیقه دیگر زمان بازی تمام می‌شود»، می‌توانند مفید باشند.
این سیستم به شما کمک می‌کند تا از جنگ‌های قدرت با کودک خود جلوگیری کنید. با این وجود، اگر کودک شما رفتاری که از او خواسته‌اید را انجام نداد، او را تنبیه نکنید؛ فقط به سادگی، پاداش مورد نظر را نخواهد گرفت.
چند راه خوب برای پاداش دادن به فرزندم چیست؟
زمان را محدود کنید (روش خوب برای کودک نوپا)
از کودک بخواهید تا کاری را انجام دهد و تایمری را تنظیم کنید. اگر آن کار تا قبل از زنگ زدن تایمر انجام شود، کودک شما جایزه می‌گیرد. برای تعیین میزان زمانی که باید به کودک خود بدهید، «بهترین زمانی» که فرزند شما می‌تواند آن کار را انجام دهد، در نظر بگیرید و ۵ دقیقه به آن اضافه کنید.
بازی رفتار خوب (برای آموزش یک رفتار جدید خوب است)
فهرست کوتاهی از رفتارهای خوب بنویسید و هر بار که رفتار خوبی دیدید، فهرست را با یک ستاره علامت بزنید. بعد از اینکه کودک شما تعداد کمی ستاره (بسته به سن کودک) بدست آورد، به او جایزه دهید.
امتیازات خوب، امتیازات بد (بهترین روش برای کودکان دشوار و بسیار فعال)
امتیازات خوب، امتیازات بد (بهترین روش برای کودکان دشوار و بسیار فعال)در مدت زمان کوتاهی (حدود یک ساعت) هر بار که کودک را در حال انجام رفتار خوب می‌بینید، روی فهرست یا روی دست او علامت بگذارید. برای مثال، اگر کودک شما با صدای آرام بازی می‌کند، مشکلی را بدون دعوا حل می‌کند، اسباب بازی‌هایش را مرتب می‌کند یا کتاب می‌خواند، فهرست را علامت بزنید.
بعد از تعداد مشخصی از امتیاز‌ها، به کودک خود جایزه دهید. همچنین می‌توانید هر بار که رفتار بدی رخ می‌دهد، امتیاز منفی قرار دهید. اگر این کار را انجام دادید، تنها زمانی به کودک خود جایزه دهید که امتیازهای مثبت او بیشتر از امتیازهای منفی باشد.
توسعه زمان آرام (اغلب هنگام درست کردن شام مفید است)
از کودک خود بخواهید برای زمان کوتاهی (شاید ۳۰ دقیقه) به تنهایی یا با خواهر و برادر خود بازی کند. به طور مکرر کودک خود را چک کنید (هر ۲ تا ۵ دقیقه، بسته به سن کودک) و به ازای هر چند دقیقه‌ای که او ساکت بود یا خوب بازی می‌کرد، یک جایزه یا نشانه بدهید.
بتدریج زمان را افزایش دهید (از چک کردن رفتار کودک در هر ۲ تا ۵ دقیقه، به چک کردن رفتار او در هر ۳۰ دقیقه بروید) اما به پاداش دادن برای هر دوره زمانی که کودک شما ساکت بود یا خوب بازی می‌کرد، ادامه دهید.
اگر رفتار فرزندم ناشی از اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی یا اختلال پردازش حسی باشد، باید چیکار کنم؟
اگر کودک شما مشکلات حسی (معمولاً به عنوان اختلال پردازش حسی یا SPD شناخته می‌شود) یا اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) دارد، ممکن است نتواند بی‌حرکت بشیند.
کودکان مبتلا به (SPD) و (ADHD) ممکن است خودکنترلی بسیار محدودی نیز داشته باشند؛ این می‌تواند تربیت را چالش‌برانگیزتر کند. کودکانی که این اختلالات را دارند، اغلب به تنبیه‌ها یا پاداش‌ها واکنشی نشان نمی‌دهند.
بیشتر اوقات، تربیت یک کودک مبتلا به (SPD) و (ADHD) مستلزم این است که ابتدا با احساسات و در مرحله بعد با رفتار آنها مقابله کنید. راه‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند کمک کند تا به یک کودک مبتلا به (SPD) و (ADHD) آموزش دهید تا با احساسات خود مقابله کند.
این راه‌ها شامل تمرین‌های تنفسی، استفاده از نمودار سطوح احساسی و استفاده از فشار عمیق به عنوان راهی برای آرام کردن کودک است. تنها بعد از آرام شدن فرزندتان، می‌توانید شروع کنید توضیح دهید که چرا رفتار او غیر قابل قبول یا غیر قابل انتظار بود.
با گذشت زمان، او ممکن است شروع به یادگیری خودتنظیمی احساسات کند که می‌تواند به رفتار کمک کند.
چه کار دیگری می‌توانم انجام دهم تا به فرزندم کمک کنم که رفتار خوبی داشته باشد؟
فهرست کوتاهی از قوانین مهم بنویسید و آنها را با فرزندتان مرور کنید. قوانین باید به امنیت، سلامتی و نحوه رفتار با دیگران مربوط باشد. هر چه قوانین کمتر باشد، ممکن است با رفتارهای قانون شکنی کمتری برخورد کنید. از جنگ‌های قدرت، موقعیت‌های بدون برد و افراط اجتناب کنید.
زمانی که فکر می‌کنید بیش از حد واکنش نشان داده‌اید، بهتر است از عقل سلیم خود استفاده کنید تا مشکل را حل کنید، حتی اگر مجبور شوید با روش پاداش یا تنبیه خود ناسازگار باشید. از اغلب انجام دادن این امر جلوگیری کنید چرا که ممکن است کودک شما را گیج کند.
شخصیت اصلی فرزندتان را بپذیرید، خواه خجالتی، اجتماعی، پرحرف یا فعال باشد. شخصیت اصلی را می‌توان کمی تغییر داد، اما نه خیلی زیاد. از موقعیت‌هایی که می‌تواند کودک شما را بداخلاق کند، مانند تحریک، خستگی یا بی‌حوصلگی بیش از حد، اجتناب کنید. کودک خود را در حضور دیگران انتقاد نکنید.
رفتار کودک خود را با کلمه‌ی «بد» توصیف کنید، اما خود او را با این کلمه توصیف نکنید. زمانی که فرزندتان سزاوار آن است، اغلب او را تحسین کنید. او را با محبت و به طور معمول لمس کنید. کودکان خواستار و نیازمند توجه والدین خود هستند.
عادات و آداب و رسوم کمی را ایجاد کنید، خصوصاً در ساعات قبل از خواب و زمانهای صرف غذا. نکات انتقالی را ارائه دهید مانند «تا ۵ دقیقه دیگر، غذا می‌خوریم.» در صورت امکان به فرزند خود اجازه انتخاب دهید. برای مثال، می‌توانید از او بپرسید «آیا می‌خواهی امشب شلوار راحتی آبی را بپوشی یا قرمز؟» «آیا می‌خواهی تو را تا تخت ببرم یا خودت می‌روی؟» «کدام کتاب را می‌خواهی بخوانی؟»
همانطور که کودکان بزرگتر می‌شوند، از مشارکت در ایجاد قوانین خانه لذت می‌برند. وقتی فرزندتان بدرفتاری می‌کند، به بحث درباره‌ی قوانین نپردازید. از فرزند خود دعوت کنید تا در زمان دیگری در قانون گذاری شرکت کند.
مواردی که باید در نظر گرفته شود
والدین ممکن است از تنبیه بدنی (مانند کتک زدن) برای جلوگیری از رفتار نامطلوب استفاده کنند. بزرگترین اشکال این روش این است که اگرچه رفتار بد را برای مدتی متوقف می‌کند، به کودک شما نمی‌آموزد که رفتار خود را تغییر دهد. تنبیه کردن کودک شما در واقع فقط به معنی این است که به او یاد بدهید تا رفتارهای خوب را انتخاب کند. اگر کودک شما یک رفتار خوب نمی‌شناسد، احتمالاً به رفتار بد باز می‌گردد.
تنبیه بدنی با گذشت زمان کمتر مؤثر می‌شود و می‌تواند باعث رفتار پرخاشگرانه کودک شما شود. همچنین می‌تواند بیش از حد به کودک‌آزاری منتقل شود. روش‌های دیگر تنبیه ترجیح داده می‌شوند و باید در صورت امکان از آنها استفاده کرد.
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید:
· آیا فرزندم اختلالات رفتاری دارد؟
· آیا فرزندم اختلال کم‌توجهی دارد؟
· آیا فرزندم اختلال طیف اوتیسم دارد؟
· آیا فرزندم می‌تواند از رفتار بد خود رشد کند؟
· اگر می‌ترسم فرزندم به کسی آسیب جسمی بزند، باید چیکار کنم؟
· اگر می‌ترسم فرزندم به خود آسیب جسمی بزند، باید چیکار کنم؟
· آیا دارو به کنترل رفتار فرزندم کمک می‌کند؟
منبع:
