هموفوبیا یا خون هراسی چیست؟

آیا دیدن خون باعث احساس غش یا اضطراب در شما می‌شود؟ شاید اگر شما زیاد در مورد انجام معاینات پزشکی خاص که شامل خون می­‌شود فکر کنید، ممکن است باعث شود که شما در معده خود احساس ناخوشی کنید. ترس غیرمنطقی از خون، در اصطلاح هموفوبیا یا خون هراسی نام دارد.

در نسخه جدید از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، این فوبیا تحت عنوان «فوبیایی خاص» و با شکل تصریح­‌کننده­‌ی فوبیای تزریق خون (BII) قرار می­‌گیرد. در حالی که بعضی از افراد ممکن است گاهگداری در مورد خونریزی تشویش داشته باشند، اما افراد دچار هموفوبیا یا خون هراسی از دیدن خون یا انجام آزمایش و یا دیدن عکس­‌هایی که شامل خون می­‌شود، دچار ترس شدید می­‌شوند. این فوبیا می‌تواند تأثیر جدی بر زندگی شما داشته باشد، به خصوص اگر در نتیجه­‌ی این فوبیا شما از ملاقات­‌های مهم و مراجعات خود به پزشک خودداری کنید.

علائم هموفوبیا یا خون هراسی چیست؟

تمام افراد به فوبیا دارای انواعی از علائم فیزیکی و عاطفی مشابه هستند. در مبتلایان به هموفوبیا یا خون هراسی علائم ممکن است با دیدن خون در زندگی واقعی و یا در تلویزیون رخ دهد. بعضی از افراد ممکن است علائم را پس از فکر کردن در مورد خون یا روش­‌های پزشکی خاص مانند آزمایش خون احساس کنند. علائم فیزیکی ناشی از این فوبیا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در تنفس
• ضربان قلب سریع
• تنگی یا درد در قفسه سینه
• ارتعاش یا لرزش بدن
• سرگیجه
• احساس تهوع در هنگام مشاهده خون و یا زخم
• احساس داغ شدن یا سرد شدن بدن به طور لحظه‌­ای
• تعریق

علائم عاطفی ممکن است شامل این موارد باشد:‌

• احساس اضطراب یا وحشت شدید
• نیازی ضروری برای فرار از شرایطی که شامل خون است
• گسیختگی از خویشتن و یا داشتن احساسی «غیرواقعی و خیالی»
• احساس می­‌کنید که کنترل خود را از دست داده­اید
• احساس می‌کنید که ممکن است بمیرید و یا بیهوش شوید
• احساس ترس بیش از حد در شما

هموفوبیا یا خون هراسی در هر شخص منحصر به فرد است، زیرا این فوبیا همچنین باعث ایجاد موردی می‌شود که واکنش یا پاسخ وازوواگال نامیده می‌­شود. پاسخ وازوواگال به معنی کاهش ضربان قلب و فشار خون در پاسخ به یک محرک مانند دیدن خون است. وقتی این اتفاق افتاد، شما ممکن است احساس سرگیجه یا بیهوشی کنید. طبق یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۴، حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا به اختلال BII، واکنش وازوواگال را تجربه می‌کنند. این پاسخ در سایر فوبیاهای خاص رایج و متداول نیست.

هموفوبیا یا خون هراسی در کودکان

کودکان علائم وحشت را در طرق مختلف تجربه می‌کنند. کودکان مبتلا به هموفوبیا ممکن است:

• کج خلقی داشته باشند.
• خجالت بکشند.
• گریه کنند.
• پنهان شوند.
• حاضر نیستند تا بدون مراقب خود در پیرامون خون و یا شرایطی که خون می‌تواند وجود داشته باشد تنها بمانند.

عوامل خطر چیست؟

محققان تخمین می‌زنند که بین ۳ تا ۴ درصد از جمعیت مردم جهان فوبیای BII را تجربه می‌کنند. فوبیا­های خاص اغلب در دوران کودکی، بین سنین ۱۰ تا ۱۳ سالگی رخ می‌دهد. هموفوبیا ممکن است در ترکیب با سایر اختلالات روانی و عصبی مانند آگورافوبیا، فوبیا از حیوانات و اختلال پانیک رخ دهد.

سایر عوامل خطر عبارتند از:

ژنتیک

بعضی از افراد از احتمال بیشتری برای بروز فوبیا نسبت به دیگران برخوردار هستند. ممکن است یک پیوند ژنتیکی در این میان وجود داشته باشد و یا شما ممکن است شما به خصوص ذاتی حساس یا احساسی باشید.

والدین یا مراقب مضطرب

شما ممکن است در طول دوره­‌ی زندگی خود یاد بگیرید که پس از دیدن الگوهای هراس‌­انگیز، از چیزی بترسید. به عنوان مثال، اگر یک کودک ببیند که مادرش از خون می‌ترسد، ممکن است یک فوبیا در مورد خون در او ایجاد شود.

والدین یا مراقب بیش از حد حمایت گر.

برخی از افراد ممکن است یک اضطراب کلی را توسعه دهند. این مورد ممکن است در اثر بودن شما در محیطی که در آنجا شما والدینی بیش از حد حمایت­گر داشته‌­اید ایجاد شده باشد.

تروما

حوادث ترسناک یا دردناک منجر به ترس و وحشت می‌شود. این تروماها ممکن است با خون همراه بوده باشد که می‌­تواند به اقامت بیمارستان یا صدمات جدی که در آن خونریزی وجود دارد مربوط شود.

در حالی که فوبیاها اغلب در دوران کودکی شروع می‌شوند، اما باید در نظر داشت که فوبیاها در کودکان خردسال به‌طور کلی حول چیزهایی مانند ترس از تاریکی، غریبه‌ها، صداهای بلند و یا هیولاها می‌­چرخد. به همان نسبت که کودکان بزرگتر می‌شوند و بین سنین ۷ تا ۱۶ سالگی قرار می­‌گیرند، احتمال بیشتری وجود دارد که فوبیاها پیرامون آسیب‌های جسمی و یا سلامتی متمرکز شوند. هموفوبیا نیز می­‌تواند در آن جای بگیرد. میانگین سن شروع هموفوبیا یا خون هراسی ۹٫۳ سال برای مردان و ۷٫۷ سال برای زنان است.

هموفوبیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر مشکوک هستید که ممکن است هموفوبیا یا خون هراسی داشته باشید، با پزشک خود ملاقات کنید. تشخیص شامل استفاده از سوزن یا تجهیزات پزشکی نیست. در عوض، فقط کافی است که با پزشک خود در مورد علائم خود و اینکه چه مدت آنها را تجربه کرده‌اید، صحبت کنید. شما همچنین ممکن است سابقه و تاریخچه­‌ی سلامت شخصی و خانوادگی خود را برای کمک به رسیدن پزشکتان به تشخیص ارائه دهید. از آنجایی که هموفوبیا یا خون هراسی به طور رسمی در رده BII از فوبیا­ها در DSM-5 شناخته شده است، پزشک شما ممکن است از معیارهای موجود در این کتاب برای تشخیص رسمی استفاده کند. اطمینان حاصل کنید که هر گونه افکار و یا علائم موجود در شما و همچنین هرگونه سوالات و یا نگرانی­‌هایی که می‌خواهید در زمان مراجعه خود به پزشک به او ارائه دهید را پیش از مراجعه یادداشت و ثبت نمایید.

گزینه‌­های درمانی چیست؟

درمان برای فوبیا­های خاص همیشه ضروری نیست، به خصوص اگر چیزی که باعث ترس می‌­شود، بخشی از زندگی روزمره نباشد. به عنوان مثال، اگر فرد ترس از مار داشته باشد، بعید به نظر می رسد که آنها در طول زندگی خود آنقدری با مارها مواجه شوند که نیاز به درمان فوری را ضروری سازد. اما از سوی دیگر، هموفوبیا یا خون هراسی می‌تواند باعث شود تا شما از ملاقات با پزشکان، درمان و یا سایر روش‌­ها طفره روید. بنابراین، درمان ممکن است برای سلامتی و رفاه کلی شما مهم باشد.

شما همچنین می‌­توانید درصورتی که با موارد زیر روبرو هستید به دنبال درمان باشید:

* ترس شما از خون موجب حملات پانیک یا اضطراب شدید یا ناتوان کننده می‌شود.

* ترس شما به گونه‌­ای است که شما آن را به عنوان ترسی غیرمنطقی تلقی می­‌کنید.

* شما این احساسات را برای شش ماه یا بیشتر تجربه کرده‌­اید.

گزینه­‌های درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مواجهه درمانی

یک درمانگر، شما را در معرض ترس‌­های خودتان قرار می­‌دهد. شما ممکن است تمرینات تجسم را انجام دهید یا با ترس از خونریزی روبرو شوید. برخی از برنامه­‌های مواجهه درمانی، این روش­‌ها را با یکدیگر ترکیب می­‌کنند.

درمان شناختی

درمانگر ممکن است به شما در تشخیص احساس اضطراب در پیرامون موقعیت­‌هایی که در آنها خون وجود دارد کمک کند. ایده­‌ی این درمان این چنین است که اضطراب موجود را با افکار «واقع‌گرایانه­‌تر» از آنچه  که در حین آزمایش یا آسیب‌های مربوط به مسائل مستلزم وجود خون رخ می‌دهد، جایگزین کند.

آرامش

هر کاری از قبیل تنفس عمیق یا تمرین یوگا ممکن است به کاهش فوبیاها و اضطراب کمک کند. مشارکت در تکنیک­‌های آرامش‌بخش می‌تواند به شما کمک کند تا استرس را از بین ببرید و علائم فیزیکی را کاهش دهید.

تنش اعمال شده

یک روش درمانی به نام تنش اعمال شده، ممکن است به بهبود بیهوشی‌­های خفیف هموفوبیایی کمک کند. ایده­‌ی این درمان اینچنین است که شما عضلات خود در بازوها، لگن و پاها را برای مدتی منقبض کنید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که صورتتان سرخ شده و این احساس در شما شکل بگیرد که در همان لحظه انگار قرار است با خونریزی روبرو شوید. در یکی از مطالعات قدیمی، شرکت‌کنندگانی که این تکنیک را مورد آزمایش قرار دادند، قادر به تماشای ویدئوی نیم ساعتی از یک عمل جراحی، بدون غش کردن و بیهوشی بودند.

دارو

در موارد شدید، دارو ممکن است ضروری باشد. با این حال، دارو همیشه درمان مناسبی برای فوبیاهای خاص نیست. تحقیقات بیشتری لازم است، اما این یک گزینه مطرح برای پزشک شما است.

نتیجه

در مورد ترس خود از خون با پزشکتان مشورت کنید، به ویژه اگر این ترس ایجاد اختلال بر روی زندگی شما را آغاز کرده و یا اینکه باعث شود به دلیل ترس از مشاهده یا روبرو شدن با خون، شما از انجام آزمایشات پزشکی معمول چشم­پوشی کنید. به جای اینکه درمان را به بعد موکول کنید، هر چه زودتر به دنبال درمان بروید، زیرا درمان به‌موقع هموفوبیا می‌­تواند در درازمدت آسانتر باشد.

نه تنها این مورد، بلکه باید به یاد داشته باشید روبرو شدن شما با ترس­‌هایتان ممکن است به جلوگیری از ابتلای کودکان شما به هموفوبیا نیز کمک کند. هرچند که یک مؤلفه­‌ی ژنتیکی برای فوبیا وجود دارد، اما برخی از ترس‌­ها در اثر رفتار دیگران آموخته می­‌شوند. با درمان مناسب، شما می‌توانید در مسیر بهبودی قرار بگیرید.