از کجا بفهمیم اسکیزوفرنی داریم
اسکیزوفرنی چیست؟
در جواب اینکه اسکیزوفرنی چیست، باید گفت که اسکیزوفرنی یک بیماری جدی روانی است که بر نحوه تفکر، احساس و رفتار مردم تأثیر میگذارد.
این اختلال ممکن است منجر به ترکیبی از هذیانات، توهمات و تفکر و رفتار نامنظم شود. هذیانات شامل دیدن چیزها یا شنیدن صداهایی است که توسط دیگران مشاهده نمیشود. توهمات شامل باورهای محکم در مورد چیزهایی است که درست نیستند. به نظر میرسد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ارتباط خود را با واقعیت از دست میدهند، این مسئله میتواند زندگی روزمره را بسیار سخت کند.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیاز به درمان مادامالعمر دارند. این روند درمانی شامل دارو، گفتاردرمانی و کمک به یادگیری نحوه مدیریت فعالیتهای زندگی روزمره است.
از آنجا که بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نمیدانند که بیماری روانی دارند و ممکن است باور نکنند که به درمان نیاز دارند، بسیاری از مطالعات تحقیقاتی، نتایج روانپریشی درمان نشده را بررسی کردهاند. افرادی که روانپریشی دارند و درمان نمیشوند اغلب علائم شدیدتری دارند، بیشتر در بیمارستان میمانند، مهارتهای تفکر و پردازش ضعیفتر و نتایج اجتماعی، آسیبها و حتی مرگ شامل این موارد میشود. از سوی دیگر، درمان زودهنگام اغلب به کنترل علائم قبل از بروز عوارض جدی کمک میکند و دیدگاه بلند مدت را بهتر میکند.
علائم اسکیزوفرنی چیست؟
نشانه ها و علایم اسکیزوفرنی چیست؟ اسکیزوفرنی شامل طیف وسیعی از مشکلات در نحوه تفکر، احساس و رفتار مردم است. علائم ممکن است شامل موارد زیر شود:
- توهمات. این زمانی است که مردم به چیزهایی باور دارند که واقعی یا درست نیستند.برای مثال، افرادمبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است فکر کنند که آسیب میبینند یا مورد آزار و اذیت قرار میگیرند وقتی این چنین نیست. آنها ممکن است فکر کنند که هدف برخی از حرکات یا نظرات هستند در حالی که اینطور نیست. آنها ممکن است فکر کنند که بسیار مشهور هستند یا توانایی زیادی دارند وقتی که این چنین نمیباشد.یاممکن است احساس کنند که یک فاجعه بزرگدر حال رخ دادن است وقتی که این درست نیست. بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دچار توهمات هستند.
- هذیانات. این معمولاً شامل دیدن یا شنیدن چیزهایی است که دیگران مشاهده نمیکنند. برای افرادمبتلا به اسکیزوفرنی، این موارد واقعی به نظر میرسند. هذیانات میتواند با هر یک از حواس رخ دهد، اما شنیدن صداها رایجترین مورد است.
- گفتار و تفکر نامنظم.گفتار نامنظم باعث تفکرنامنظم میشود.صحبت کردن با افراد دیگر برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی میتواند دشوار باشد.پاسخهایی که افرادمبتلا به اسکیزوفرنی به سؤالات می دهند ممکن است با آنچه پرسیده میشود مرتبط نباشد.یا ممکن است به سؤالات به طور کامل پاسخ داده نشود.به ندرت، گفتار میتواند شامل جمعآوری کلمات غیرمرتبط به روشی باشد که قابل درک نباشد.گاهی اوقات این سالادکلمه نامیده میشود.
- رفتار حرکتی بسیار نامنظم یا غیرمعمول.این ممکن است به روشهای مختلفی مشخص شود، از حماقت کودکانه تا تحریک شدن بدون هیچ دلیلی.رفتاربر روی یک هدف متمرکز نیست، بنابراین انجام وظایف دشواراست.افرادمبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است نخواهند دستورالعملها را دنبال کنند. آنهاممکن است به طریقی پیش بروند که برای محیط اجتماعی معمول یا مناسب نباشد.یاامکان دارد زیاد حرکت نکنند یا اصلاً پاسخ ندهند.
- علائم منفی. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است نتوانند به روشی که قبل از شروع بیماری خود به آن قادر بودهاند، عمل کنند.به عنوان مثال، آنها ممکن است حمام نکنند، تماس چشمی برقرار نکنند یا احساسات خود را نشان ندهند. شاید با صدای یکنواخت صحبت کنند و نتوانند احساس لذت کنند.همچنین، احتمال دارد علاقه خود را به فعالیتهای روزمره از دست بدهند، از نظر اجتماعی گوشهگیری کنند و برنامهریزی آينده برایشان دشوار باشد.
علائم ممکن است در نوع و شدت متفاوت باشد. گاهی اوقات، علائم میتواند بهتر یا بدتر شوند. برخی از علائم ممکن است در همه زمانها وجود داشته باشد. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولاً در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه ۳۰ سالگی تشخیص داده میشوند. در مردان، علائم اسکیزوفرنی معمولاً در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه ۲۰ سالگی شروع میشود. در زنان، علائم معمولاً در اواخر دهه ۲۰ تا اوایل دهه ۳۰ سالگی شروع میشود. همچنین گروهی از افراد، معمولاً زنان، وجود دارند که بعداً در زمان دیگری از زندگی خود تشخیص داده میشوند. تشخیص اسکیزوفرنی برای کودکان معمول نیست.
علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان چیست
علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان مانند بزرگسالان است، اما مشخص کردن این وضعیت ممکن است سختتر باشد. چرا که برخی از علائم اولیه اسکیزوفرنی، آنهایی که قبل از هذیانات، توهمات و بینظمی رخ میدهند، معمولاً در بسیاری از نوجوانان دیده میشود، مانند:
- گوشهگیری از دوستان و خانواده
- عدم عملکرد خوب در مدرسه
- مشکل خوابیدن
- احساس عصبانیت یا افسردگی
- کمبود انگیزه.
همچنین استفاده از مواد مخدر تفریحی مانند ماریجوآنا، محرکهایی مانند کوکائین، متآمفتامین یا مواد توهمزا میتواند علائم مشابهی را ایجاد کند. در مقایسه با بزرگسالان مبتلا به اسکیزوفرنی، نوجوانان مبتلا به این بیماری ممکن است کمتر دچار توهمات شوند و بیشتر دچار هذیانات شوند.
تشخیص اسکیزوفرنی
تشخیص اسکیزوفرنی شامل رد کردن سایر شرایط سلامت روانی و اطمینان از اینکه علائم به دلیل سوء مصرف مواد، دارو یا یک وضعیت پزشکی نیست، میباشد.
تشخیص اسکیزوفرنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه فیزیکی. اینکار ممکن است برای رد کردن مشکلات دیگری انجام شود که میتواند علائم مشابهی ایجاد کند و هرگونه عوارض مرتبط را بررسی کند.
- تستها و غربالگریها.این مواردممکن است شامل آزمایشهایی باشد که به رد کردن شرایط با علائم مشابه و غربالگری برای مصرف الکل و مواد مخدر کمک میکند. یک متخصص مراقبتهای سلامتی همچنین ممکن است درخواست مطالعات تصویربرداری مانند امآرآی یا سیتی اسکن کند.
- ارزیابی سلامت روان. یک متخصص مراقبتهای سلامتی یا متخصص سلامت روان با توجه به ظاهر و رفتار فرد و پرسیدن افکار، خلق و خوی، توهمات، هذیانات، مصرف مواد مخدر و احتمال خشونت یا خودکشی، وضعیت روانی را بررسی میکند.این ارزیابی شامل سابقه خانوادگی و شخصی است.
درمان اسکیزوفرنی چیست
درمان مادامالعمر با داروها و توانبخشی روانی اجتماعی میتواند به مدیریت اسکیزوفرنی کمک کند، اگرچه هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. این درمانها لازم است، حتی زمانی که علائم کاهش مییابد. برخی از افراد ممکن است در هنگام بحران در بیمارستان بمانند اگر علائم شدید باشد.
یک روانپزشک با تجربه در درمان اسکیزوفرنی معمولاً روند درمانی را هدایت میکند. تیم درمان همچنین ممکن است شامل یک روانشناس، مددکار اجتماعی، پرستار روانپزشکی و مدیر پرونده برای هماهنگی مراقبت باشد. رویکرد تمام تیم میتواند در کلینیکهایی با تخصص در درمان اسکیزوفرنی در دسترس باشد.
داروی اسکیزوفرنی چیست
داروها درمان اصلی اسکیزوفرنی هستند. داروهای ضدروانپریشی، بیشترین داروهای تجویز شده هستند. تصور میشود که آنها علائم را کنترل میکنند و این امر عمدتاً با تأثیر بر گیرندههای مغز برای انتقال دهندههای عصبی مختلف یا پیامرسانهای شیمیایی انجام میشود. اکثر داروهای ضدروانپریشی بر روی گیرندههای دوپامین و سروتونین عمل میکنند. داروی جدید ضدروانپریشی، زانوملین و تروسپیوم کلراید، گیرندههای استیلکولین را تحت تأثیر قرار میدهد.
هدف از درمان با داروهای ضدروانپریشی، مدیریت علائم در کمترین دوز ممکن است. جهت به دست آوردن نتیجه مطلوب، یک متخصص مراقبتهای سلامتی یا متخصص سلامت روان ممکن است داروهای مختلف و ترکیب داروها و دوزهای مختلف را در طول زمان امتحان کند. داروهای دیگر نیز ممکن است کمک کنند، مانند داروهای ضدافسردگی، تثبیتکنندههای خلق و خوی یا داروهای ضد اضطراب. شاید چند هفته طول بکشد تا ببینید آیا دارو به بهبود علائم کمک میکند یا خیر.
از آنجا که داروهای اسکیزوفرنی میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است نخواهند آنها را مصرف کنند. روانپزشک عوارض جانبی را کنترل میکند و در برخی موارد ممکن است برای فرد آزمایش خون بنویسد. انتخاب دارو میتواند برای جلوگیری از عوارض جانبی ناخواسته هدایت شود.
از متخصص مراقبتهای سلامتی خود در مورد مزایا و عوارض جانبی هر دارویی که تجویز شده است بپرسید. داروهای ضدروانپریشی را میتوان به عنوان نسل اول یا نسل دوم طبقهبندی کرد. داروهای ضدروانپریشی نسل دوم ممکن است عوارض جانبی کمتری در ارتباط با حرکات عضلانی داشته باشند. این شامل دیسکینزی تأخیری است که باعث حرکات تکراری و غیر ارادی مانند چهره، چشمک زدن و سایر حرکات میشود. دیسکینزی تأخیری گاهی دائمی است. داروهای ضدروانپریشی نسل دوم جدیدتر و داروهای نسل دوم که به صورت قرص یا کپسول در دسترس هستند عبارتند از:
- آریپیپرازول(Abilify).
- آسناپین(سافریس).
- برکسی پیپرازول(Rexulti).
- کاریپرازین (Vraylar).
- کلوزاپین(کلوزاریل).
- ایلوپریدون(Fanapt) .
- لوماتپرون(کاپلیتا).
- لوراسیدون(لاتودا).
- الانزاپین (Zyprexa).
- پالیپریدون(Invega).
- کوئتیاپین(سروکوئل).
- ریسپریدون (Risperdal).
- زانوملینو تروسپیوم کلراید (کوبنفی).
- زیپراسیدون(ژئودون).
داروهای ضدروانپریشی نسلاول
داروهای ضدروانپریشی نسل اول شامل موارد زیر هستند:
- کلرپرومازین
- فلوفنازین
- هالوپریدول(هالدول).
- پرفنازین(تریلافون).
داروهای ضدروانپریشی تزریقی طولانی مدت
برخی از داروهای ضدروانپریشی ممکن است به عنوان یک تزریق طولانی مدت در عضله یا زیر پوست تجویز و داده شوند. این داروها معمولاً هر ۲ تا ۴ هفته یکبار داده میشوند اما گاهی کمتر یا بیشتر. جهت اطلاعات بیشتر در مورد تزریقها، از متخصص مراقبتهای سلامتی خود بپرسید. این نوع داروها ممکن است گزینهای برای افرادی باشند که قرصهای کمتری را ترجیح میدهند. همچنین، تزریق ممکن است به افراد کمک کند تا به برنامههای درمانی خود پایبند بمانند.
داروهای رایج که به صورت تزریق در دسترس هستند عبارتند از:
- آریپیپرازول (Abilify Maintena، Abilify Asimtufii، Aristada).
- فلوفنازین دکانوات.
- هالوپریدول دکانوات.
- پالیپریدون (Invega Sustenna،Invega Trinza ، Invega Hafyera).
- ریسپریدون (Risperdal Consta،Perseris و سایر.
مداخلات روانشناختی در درمان اسکیزوفرنی چیست
هنگامی که علائم بهتر میشوند، ادامه مصرف دارو مهم است. همچنین مهم است که در درمانهای روانشناختی اجتماعی یا روانی اجتماعی شرکت کنید، از جمله:
- درمان فردی. گفتاردرمانی که به عنوان روان درمانی نیز شناختهمیشود، ممکن است به بهبود الگوهای تفکر کمک کند.همچنین، یادگیریم قابله با استرسو شناسایی علائم هشدار دهنده اولیه بازگشت علائم میتواند به افراد کمک کند تا بیماری خود را مدیریت کنند.
- آموزش مهارتهای اجتماعی. این تمرکز بر ایجاد ارتباطات و تعاملات اجتماعی بهتر وکمک به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی برای توانایی شرکت بهتر در فعالیتهای روزانه است.
- خانواده درمانی. در طول این درمان، خانوادهها یادمیگیرند که چگونه با اسکیزوفرنی مقابله کنند. آنها همچنین حمایت دریافت میکنند.
- توان بخشی حرفهای و اشتغال پشتیبانی شده.اینمشاورهبر کمک به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی جهت آماده شدن، پیدا کردن و حفظ شغل تمرکز دارد.
بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در زندگی روزمره به حمایت نیاز دارند.پبسیاری از جوامع برنامههایی برای کمک به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در زمینه شغل، مسکن، گروههای خودیاری و شرایط بحرانی دارند. یک مدیر پرونده یا شخصی در تیم درمان میتواند به یافتن منابع کمک کند. با درمان مناسب، اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی میتوانند بیماری خود را مدیریت کنند.
بستری شدن در بیمارستان
در دورههای بحران یا زمان علائم شدید، افراد ممکن است برای ایمنی خود نیاز به ماندن در بیمارستان داشته باشند. اقامت در بیمارستان همچنین اطمینان حاصل میکند که آنها درست غذا میخورند، به اندازه کافی میخوابند و به طور منظم حمام میکنند.
الکتروشوک درمانی
متخصصان مراقبتهای سلامتی ممکن است الکتروشوک درمانی (ECT) را برای بزرگسالان مبتلا به اسکیزوفرنی که به درمان دارویی پاسخ نمیدهند، در نظر بگیرند. الکتروشوک درمانی (ECT) روشی است که با دارو انجام میشود و شما را به خواب میبرد، به نام بیهوشی عمومی. در حالی که خواب هستید، جریانهای الکتریکی کوچک از طریق مغز عبور میکنند و باعث تشنج درمانی میشوند که ۱ تا ۲ دقیقه طول میکشد. ECT همچنین میتواند به افراد مبتلا به افسردگی کمک کند.
مقابله و حمایت
مقابله با یک بیماری روانی به اندازه اسکیزوفرنی میتواند برای افراد مبتلا به این بیماری، دوستان و خانواده آنها دشوار باشد. در اینجا چند گام وجود دارد که ممکن است کمک کند:
- با اعضای تیم درمان خود روابط قوی برقرارکنید. همکاری نزدیک با متخصص مراقبتهای سلامتی، متخصص سلامت روان و سایر اعضای تیم مراقبت، شما را قادر میسازد تا به طور کامل در درمان شرکت کنید و از آن بهرهمند شوید.
- درباره اسکیزوفرنی بیاموزید. آموزش در مورد این وضعیت میتواند به شما کمک کند تا درک کنید چقدر مهم است که برنامه درمانی خود را دنبال کنید. آموزش همچنین میتواند به دوستان و خانواده کمک کند تا در مورد این بیماری بیشتر بدانند و نسبت به کسانی که آن را دارند، دلسوزتر باشند.
- بیشتر بخوابید. اگر در خواب مشکل دارید، تغییر سبک زندگی میتواند کمک کند.
- روی اهداف تمرکزکنید.مدیریت اسکیزوفرنی یک روندمداوم است.حفظاهدافدرماندر ذهن میتواند به شما کمک کند تا انگیزه خود را حفظ کنید، شرایط را مدیریت کنید و به سمت اهدافتان کار کنید.
- از الکل یا مواد مخدر استفاده نکنید.استفاده از الکل، نیکوتین یا مواد مخدر تفریحی میتواند درمان اسکیزوفرنی را دشوار کند.اما ترک کرد نمیتواندسخت باشد. از تیم مراقبتهای سلامتی خود در مورد بهترین راه برای ترک کردن مشاوره بگیرید.
- درباره خدمات اجتماعی بپرسید. این خدمات ممکن است قادر به کمک به مسکن مقرون به صرفه، حمل و نقل و سایر فعالیتهای روزانه باشد.
- آرامسازی و مدیریت استرس را یادبگیرید.تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تای چی ممکن است به شما و عزیزانتان کمک کند.
- به یک گروه حمایتی بپیوندید. گروههای حمایتیمیتوانند به شما کمک کنند تا با افرادی که با همان نوع چالشها روبرو هستند، ارتباط برقرار کنید.گروههای حمایتی همچنین ممکن است به خانواده و دوستان کمک کنند تا با این مشکل کنار بیایند.
آماده شدن برای قرار ملاقات
اگر به دنبال کمک برای یک فرد عزیز مبتلا به اسکیزوفرنی هستید، میتوانید با مراجعه به پزشک خانواده یا یک متخصص مراقبتهای سلامتی دیگر شروع کنید. اما در برخی موارد، وقتی برای قرار ملاقات تماس میگیرید، ممکن است به شما توصیه شود که بلافاصله به متخصص بیماریهای روانی مراجعه کنید، که روانپزشک نامیده میشود.
چه کاری میتوانید انجام دهید
جهت آماده شدن برای قرار ملاقات، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائمی که فرد مورد علاقه شما دارد، از جمله علائمی که به نظر نمیرسد مربوط به قرار ملاقات باشد.
- اطلاعات شخصی کلیدی، ازجمله هر گونه استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی.
- داروها، ویتامینها، گیاهان و سایر مکملهایی که فرد مورد علاقه شما مصرف میکند، از جمله تزریقها.
- سؤالاتیکه باید از متخصص مراقبتهای سلامتی بپرسید.
با عزیزانتان به ملاقات بروید. انجام این کار به شما کمک میکند بدانید که عزیزانتان با چه چیزی روبرو هستند و چگونه میتوانید به آنها کمک کنید. برای اسکیزوفرنی، میتوانید از متخصص مراقبتهای سلامتی چند سؤال اساسی مانند موارد زیر بپرسید:
- چه چیزی میتواند باعث علائم یا بیماری شود؟
- دلایل احتمالی دیگر برای علائم یا بیماری چیست؟
- چه نوع آزمایشهایی لازم است؟
- آیا عزیزانم برای مدت طولانی تحت تأثیر این بیماری قرار خواهند گرفت؟
- بهترین درمان چیست؟
- گزینههای اصلی که پیشنهاد میکنید چیست؟
- چگونه میتوانم به عزیزانم کمک و از آنها حمایتکنم؟
- آیا شما بروشور یا سایر مطالب چاپی داریدکه من بتوانم داشته باشم؟
- چه وبسایتهایی را توصیه میکنید؟
در طول قرار ملاقات خود از پرسیدن سؤالات دیگر دریغ نکنید.
چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید
متخصص مراقبتهای سلامتی احتمالاً از شما چند سؤال میپرسد. آماده شدن برای برخی از این سؤالات میتواند به مفیدتر شدن بحث کمک کند. سؤالات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عزیزانتان چه علائمی دارند و اولین بار چه زمانی متوجه آنها شدید؟
- آیاکسی درخانواده عزیزانتان مبتلا به اسکیزوفرنی شده است؟
- آیا علائم برخی از زمانها یا همیشه رخمیدهد؟
- آیا عزیزانتان در مورد خودکشی صحبت کردهاند؟
- عزیزان شما در زندگی روزمره چقدر خوب عمل میکنند؟
- آیا عزیزانتان به طور منظم غذا میخورند، به محل کار یا مدرسه میروند و به طور منظم حمام میکنند؟
- آیا فرد مورد علاقه شما با سایر بیماریها تشخیص داده شده است؟
- عزیزانتان چه داروهایی مصرف میکنند؟
متخصص مراقبتهای سلامتی یا متخصص سلامت روان سؤالات بیشتری را براساس پاسخها ، علائم و نیازهای خود میپرسد.
اسکیزوفرنی چیست
منبع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/schizophrenia/diagnosis-treatment/drc-20354449
