معایب تک فرزند
معایب تک فرزندی و محاسن تک فرزندی
فرزند آری یا خیر؟ داشتن تنها یک فرزند (تک فرزند) گویی به شما یک کمالگرای کم سن و سال، سختکوش و با وجدان میبخشد. اما در عین حال لحظات سختی برای فرزندپروری را نیز به همراه دارد. در اینجا نکات مهمی در مورد تربیت تک فرزندها آورده شده است.
پنجاه سال پیش، تک فرزندها لوس و از نظر اجتماعی ناقص تصور میشدند. اما روند تغییر یافته است و با بیشتر شدن تعداد کودکان تنها، جایگاه و اهمیت آنها در جامعه افزایش یافته است. طبق اعلام مرکز تحقیقات پیو در سال ۲۰۱۵، حدود 22٪ از کودکان پس از پایان سن باروری مادراشان، خواهر و برادری ندارند. در حالیکه این آمار در 1967 حدود 11 درصد بوده است.
مسائل موجود در یک خانواده کوچک، تفاوت فاحشی با یک خانواده بزرگ دارد. در نتیجه، مجموعهای از چالشها و پاداشهای کاملاً متفاوت در هر یک دیده میشود.
آموزش مهارتهای اجتماعی به تک فرزندان
تعامل با دیگران را در کودک تک فرزندتان تشویق کنید
کودکان برای اینکه احساس تنهایی نکنند، اغلب با دوستان خیالی یا با اشیا بیجان مانند عروسک یا حیوانات اسباببازیشان ارتباط برقرار میکنند. مهم نیست که چقدر به فرزند تنهای خود توجه میکنید. زیرا آنها به فردی در سن و سال خود برای ارتباط نیاز دارند. بههمین دلیل، لین ترنر، دانشیار بالینی متخصص اطفال در دانشگاه کالیفرنیا میگوید: هنگام داشتن تک فرزند، فعالیتهای اجتماعی باید مرتباً تنظیم شود. فعالیتهایی که از 18 ماهگی شروع میشود. تاریخ این دیدارها و بازیها را هم در خانه خودتان (جاییکه باید اسباببازیهایش و توجه والدینش را به اشتراک بگذارد) و هم در خانه دوستش (جاییکه باید از همسن و سال خود پیروی کند) قرار دهید.
مری والاس، نویسنده کتاب Birth Order Blues، توضیح میدهد که کودکان در صورت داشتن خواهر یا برادر، فقط روابط نادرست و رقابتی را تجربه نمیکنند. اصطلاحاً «رقابت خواهر و برادر» در واقع نقش مهم دیگری دارد و به کودکان کمک میکند با همسالان خود کنار بیایند. وی میافزاید: نداشتن خواهر یا برادر مواردی مانند باختن در بازی، انتظار برای نوبت و پیوستن به یک گروه دوستی را برای یک کودک تنها دشوار میکند.
والدین باید برای کمک به موفقیت تک فرزندشان در موقعیتهای اجتماعی:
- با مثال نشان دهند که چگونه مسائل را با دیگران به اشتراک میگذارند، سازش میکنند و در ارتباطاتشان به دیگران توجه میکنند.
- وقتی بچهها در جمع با ملاحظه رفتار میکنند، به آنها پاداش دهند و در غیر اینصورت عواقبی که برای رفتارهای بد در نظر گرفتهاند را اجرا کنند.
خنده را تشویق کنید
به گفته دکتر کوین لمان، نویسنده کتاب The Order Order: Why You Are As You Are (Revell)، کودکان میتوانند آنقدر منطقی و اندیشمندانه فکر کنند که ممکن است بیش از حد جدی شوند و دیدگاه طنز را از زندگیشان حذف کنند. ممکن است هیچ راه مشخصی برای یاد دادن حس شوخطبعی به کودکتان پیدا نکنید. اما سعی کنید الگوی خوبی باشید. از اینكه در تمامی جوانب انسانی منظم و سخت باشید، خودداری کنید. به کودک خود آشکارا لبخند بزنید و بخندید. به احتمال زیاد این بهترین شیوه و مدلی است که کودک میتواند از آن پیروی کند.
پرورش استقلال در کودک تک فرزند
برخی مسئولیتها را با او به اشتراک بگذارید
تربیت تک فرزند باعث ایجاد رابطهای بسیار نزدیک با او میشود. با این حال، برخی از تک فرزندان برای حمایت اخلاقی، کمک به مشق شب و سرگرم شدن، بیش از حد به والدین تکیه میکنند و والدین میتوانند ناآگاهانه این وابستگی را تقویت کنند. والاس توضیح میدهد برای کمک به کودکتان در داشتن استقلال بیشتر، مسئولیتهایی مانند کارهای خانه را به او بسپارید. کودک باید یاد بگیرد که چگونه خودش را مشغول کند و سرگرم شود و لازم نیست والدین همیشه منبع سرگرمکننده آنها باشند.
در برابر اصرار برای مداخله مقاومت کنید
تک فرزندان تمایل به کمالگرایی دارند. بنابراین اگر سعی کنید هر کار کوچکی را که انجام میدهند دوباره انجام دهید، عادتهای کمالگرایی در آنها را تقویت کردهاید. کارهایی مانند مرتب کردن تختخواب یا گردگیری قفسهای که تازه تمیز کردهاند. همانطور که دکتر لمان مینویسد، «در مورد تمام چیزهایی که فرزند اول یا تک فرزند شما میگوید یا انجام میدهد «اصلاح کننده» نباشید.»
مرزهای مشخصی برای کودک تک فرزند خود تعیین کنید
والاس خاطر نشان كرد: تک فرزندان غالباً مانند یكی از بزرگترها احساس میكنند و معتقدند باید حرف برابر و قدرت برابر داشته باشند. گرچه بسیاری از والدین تک فرزند در برخی از مسائل خانوادگی با فرزندشان صحبت میکنند، اما بدیهی است تصمیمات زیادی وجود دارد که باید فقط توسط والدین گرفته شود. کارشناسان همچنین بر نیاز والدین برای لذت بردن از «اوقات زوجین» بدون فرزندشان تأکید میکنند. زیرا این امر برای پرورش ازدواج والدین ضروری است. به یاد داشته باشید مادر و پدر نیز حق دارند خودشان هم زندگی کنند.
تنظیم انتظارات برای یک تک فرزند
واقعبین باش
چون بسیاری از تک فرزندها در سنین پایین از نظر کلامی دچار رشد زودرس هستند و از پیشرفت بالایی برخوردارند، گاهی دشوار است که بدانیم چه رفتاری برای سنشان مناسب است. همچنین دشوار است که بدانید چه زمانی دارید بیش از حد به او فشار میآورید و چه زمانی باید او را بهسمت هدفش هل دهید. در سن 7 یا 8 سالگی، تک فرزندان بزرگسالان کوچکی بهنظر میرسند و اغلب کودکان دیگر را نابالغ میدانند. بهعنوان والدین باید سعی کنید به انتظارات واقعبینانه خود پایبند باشید. به یاد داشته باشید، او فقط یک کودک است!
از او کمالطلبی نخواهید
به نظر میرسد برای اکثر تک فرزندان کمالگرایی مسلط برشیوه تفکرشان است. کارل ای پیکاردت، نویسنده کتاب Keys to Parenting a Only Child عقیده دارد تک فرزندان میخواهند پدر و مادرشان را راضی کنند. و چون تنها با بزرگسالان سر و کار دارند، به مرور فقط استانداردهای بزرگسالان را نیز قبول میکنند. این میتواند کودک 10 ساله و عاشق پیانوی شما را تحتفشار بیفایده قرار دهد تا تمام کارهای چایکوفسکی را قبل از خواب یاد بگیرد. به کودک خود بگویید که تعیین اهداف خوب است، اما موارد دیگری غیر از کار در زندگی وجود دارد و لذت بردن از زندگی و زیباییهایش بسیار مهمتر از اهداف بلند و کمالطلبانه مانند فارغالتحصیلی از بهترین مدرسههاست.
نمونه کوچکی از خود درست نکنید
تک فرزندان برای آنچه میخواهند، به وقت و مكان با آزادی کامل نیاز دارند. مادران باید بدانند که دختر 6 ساله آنها احتمالاً همان ژیمیناست المپیکی نخواهد بود که خودشان هرگز نبودهاند. پدران باید با این واقعیت کنار بیایند که فرزندشان تا زمانی که 30 ساله نشود و راه زندگیش را پیدا نکند، پزشک، وکیل یا عضو شورای شهر یا یک ستاره راک برنده گرمی و یک میلیونر نخواهد شد. تک فرزند شما تنها فرزند شما است، نه شانس دوم شما برای رستگاری. بنابراین دستور کار و آرزوهای برآورده نشده خود را به او ندهید. در عوض، اجازه دهید بدون دخالت شما در اهداف و آرزوهای خود جستجو کند.
جلوگیری از عادتهای بد تک فرزند
هدایا را به راحتی خرج نکنید
هنگامی که تک فرزندان با هدیه و پاداش بمباران میشوند، این پیام را دریافت میکنند که: «من همیشه آنچه میخواهم را به دست میآورم.» به یاد داشته باشید که هرگز برای هدیه ندادن، بیش از حد دیر نیست. اگر کودک شما به این کار عادت کرده باشد، اعتراضات عاطفی احتمالاً در پی خواهد بود. اما اتخاذ این موضع در طولانیمدت سودمند است. والدین باید بدانند که هدایا مهم نیستند و مهمترین نکته، زمان گذراندن با کودک است.
کودک را دچار افراط و تفریط نکنید
هنگام تربیت تک فرزند، احتمالاً شما همه نیازهای او را برطرف میکنید. در حالیکه فرزندان دارای خواهر و برادر برای تأمین نیازهای خود باید «در صف منتظر بمانند». دکتر تانر میگوید: یادگیری نحوه صبر کردن یک درس حیاتی برای کودک است. برای جلوگیری از نگرش تک فرزندان مبنی بر تفکر «آنچه میخواهم را، میگیرم» والدین باید:
- محدودیتهایی واقعبینانه را تعیین کنند
- رضایتشان را به تاخیر بیندازند
- به قوانین خانه پایبند باشند
- نظم و انضباط را از طریق رهنمودها و انتظارات القا کنند
برای شادی مداوم تلاش نکنید
پیکهارد میگوید: اگر به تنها فرزند خود بیش از حد توجه داشته باشید و هرگونه هوی و هوس او را برآورده کنید، در طولانیمدت از این کار پشیمان خواهید شد. یکی از عواقب چنین زیادهخواهی اینست که پس از مدتی، برخی تک فرزندان میخواهند همهچیز را طبق شرایط خود داشتهباشند. آنها این ذهنیت را ایجاد میکنند که: «یا راه من، یا اصلاً راه دیگری وجود ندارد.» همانطور که کارشناسان و والدین متذکر میشوند، توجهی که تک فرزند از والدینش دریافت میکند میتواند نیرویی مثبت یا منفی باشد. اما اگر از برخی از دامهای متداول اجتناب کنید و عشق بیقید و شرط خود را به تنها فرزند خود ارائه دهید، بدون شک او رشد خواهد کرد. در حقیقت، بسیاری از والدین تک فرزندان میگویند رابطه آنها با فرزندشان مانند یک دوستی فوقالعاده است. بهتر از همه، آنها میگویند این یک دوستی عالی است که یک عمر ادامه دارد!
منبع:
https://www.parents.com/baby/development/sibling-issues/raising-an-only-child/