فرزندپروری بدون شرط : حرکت به سوی بدون شرط بودن

فرزندپروری بدون شرط : حرکت به سوی بدون شرط بودن

اولین گام در مسیر فرزندپروری بدون شرط ، فکر کردن به کل موضوع فرزندپروری است. هرچقدر بیشتر در این مورد فکر کنیم و به فکر این موضوع باشیم که آیا کارهایی که انجام می‌دهیم و سخنانی که به فرزندانمان می‌گوییم، می‌توانند به عنوان محبت مشروط تلقی شوند (و اگر این‌گونه است، چرا؟) احتمال بیشتری دارد که رفتارمان را تغییر دهیم. والدینی را در نظر بگیرید که موارد زیر را گزارش کرده‌اند:

«ما سعی می‌کردیم آنچه را باید در قبال رفتار پسرمان انجام دهیم، بفهمیم: پس از اینکه از او خواستیم اتاقش را مرتب کند، مطلبی تند و زننده را فریاد زد و در اتاق خود را محکم بست. آیا باید به او چند دقیقه فرصت دهیم تا آرام شود؟ چقدر باید جدی باشیم؟ پیش از این هرگز به این موضوع فکر نکرده بودیم، اما اکنون نگرانیم کارهایی که قصد انجامش را داریم ممکن است منتج به آن شود که او احساس کند هنگامی‌که عصبانی می‌شود، ما او را دوست نداریم.»

آنچه قصد دارم بگویم این است که در نظر گرفتن این امکان، برداشتن گامی در مسیر صحیح است، صرف‌نظر از آنکه این والدین در نهایت درباره‌ی این موقعیت چگونه تصمیم می‌گیرند.

احساس دوست‌داشته‌شدن بدون شرط

در درجه‌ی دوم، ما باید به طرح این پرسش بسیار خاص از خودمان عادت کنیم: اگر جمله‌ای که همین الان به فرزندم گفتم، به من گفته می‌شد (یا آنچه هم‌اکنون انجام دادم، درباره‌ی من انجام می‌شد) آیا احساس دوست داشته شدن بدون شرط می‌کردم؟ تصویرسازی بدین طریق و خود را جای آنها گذاشتن چندان هم پیچیده نیست. اما انجام مرتب آن چیزی کم از تغییر و تحول ندارد.

هنگامی‌که پاسخ به این پرسش به وضوح منفی است، دست از آن خواهیم کشید. ما می‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم که آنچه اکنون انجام داده‌ایم، اقدامی است که نباید آن را دوباره انجام دهیم. ممکن است مجبور به عذرخواهی شویم، اما اگر این پرسش را طرح نکنیم، تداوم توجیه هرآنچه انجام می‌دهیم آسان است. در حقیقت برخی از والدین حتی پس از آنکه متوجه می‌شوند آنچه گفته‌اند انرژی منفی دارد، ممکن است خود را اینگونه توجیه کنند که فرزندشان بیش از حد حساس است. اما هنگامی‌که از خودمان می‌پرسیم: «در این شرایط من چه احساسی می‌داشتم؟» ارتکاب دوباره‌ی آن بسیار دشوارتر است.

زمان اندیشیدن به شیوه فرزندپروری بدون شرط

به محض آنکه یک کودک متولد می‌شود، زمان اندیشیدن به شیوه‌ی فرزندپروری بدون شرط و به ویژه درباره نحوه‌ی واکنش ما هنگامی‌که اوضاع مساعد نیست، فرا می‌رسد. آیا ما اطمینان داریم که یک نوزاد حتی هنگامی‌که دست از گریه کردن برنمی‌دارد، یا هنگامی‌که پوشکش را عوض کرده‌ایم و بلافاصله خود را کثیف می‌کند، یا زمانی‌که به سختی به خواب می‌رود نیز احساس دوست داشته شدن و پذیرفته شدن می‌کند؟ برخی از افراد به سرعت به والدین نیمه راه تبدیل می‌شوند تنها زمانی‌که به‌سر بردن با فرزندانشان آسان است، به آنها توجه و از آنها حمایت می‌کنند. اهمیت دوست داشتن بدون شرط هنگامی است که به‌سر بردن با کودک آسان نیست.

با بزرگتر شدن کودکان، آنها می‌توانند به شیوه‌های جدیدی صبر ما را امتحان کنند. برخی اوقات جملات نفرت‌انگیزی بر زبان می‌رانند، رفتار زشتی از خود نشان می‌دهند یا دقیقا آنچه را از انجام آن منع شده‌اند، انجام می‌دهند که مخصوصا موجب خشم والدینی می‌شود که به دلیل مسایل روانی خود، به اطاعت مطلق اصرار می‌ورزند. آنها آشکارا یکی از والدین را به دیگری ترجیح می‌دهند. و اگر شما والد دیگر باشید، احساس ناخوشایندی به شما دست خواهد داد. آنها نقاط ضعف ما را کشف و از آن به نفع خود استفاده می‌کنند. با تمام این تفاصیل، ما نه تنها باید به پذیرش آنها ادامه دهیم، بلکه باید به آنها اجازه دهیم که بدانند هنوز هم آنها را می‌پذیریم ( فرزندپروری بدون شرط ).

تو را می‌پذیرم، اما نه نحوه رفتارت را

به‌عبارت دیگر، باید به آنها نشان‌دهیم حتی هنگامیکه از رفتارشان خوشنود نیستیم، آنها را دوست‌داریم ( فرزندپروری بدون شرط ). گرچه این توصیه برخی‌اوقات خیلی جدی گرفته نمی‌شود. حقیقت اینست که درک این موضوع اغلب حتی برای فرد بزرگسال و به‌مقدار بسیار کمتری برای یک کودک، بسیار دشوارست. جمله‌ی «تو را می‌پذیرم، اما نه نحوه‌ی رفتار تو را» به ویژه هنگامی‌که تعداد کمی از رفتارهای کودک موردپسند ما است چندان قانع کننده نیست. کودک ممکن‌است فکر کند: «این «من» دست‌نیافتنی که شما ادعا می‌کنید دوستش دارید چیست، درحالیکه هرآنچه از شما می‌شنوم مخالفت است؟» همان‌طور که توماس گوردون خاطر نشان ساخته‌است: «والدینی‌که بسیاری از رفتارها و گفتارهای کودکانشان را غیرقابل‌قبول می‌یابند، بی‌شک احساس عمیق غیرقابل‌پذیرش بودن را در آنها پرورش می‌دهند.» این احساس فقط با این گفتار والدین: «ما تو را دوست داریم عزیزم؛ ولی تقریبا از هر آنچه انجام می‌دهی متنفریم!» تغییر نخواهد کرد.

دست‌کم لازم است درک کنیم که اطمینان کلامی دادن به کودک، ما را مجاز به تنبیه نمی‌کند. مداخلات «انجام دادن- برای» کماکان خبرهای خوبی تلقی نمی‌شوند. و هنوزهم به احتمال زیاد پذیرش مشروط را منتقل‌می‌کنند، حتی اگر به‌صورت مقطعی برخی از کلمات جادویی را بیان‌کنیم.

منبع:

کهن، الفی. (۱۳۹۷). فرزند پروری بدون شرط. ترجمه: دکتر کامیار سنایی. نشر صابرین.