دلیل فراموشی و انواع آن
دلیل فراموشی و انواع فراموشی
دلایل اینکه مردم فراموش میکنند، چیست؟
شاید با خودتان فکر کنید که چرا حافظه من اینقدر بد است و دلیل فراموشی من چیست. اما باید بدانید فراموش کردن بخشی از زندگی است و برخی افراد به طرز شگفتانگیزی بعضی چیزها را سریع فراموش میکنند. تحقیقات نشان داده است که تقریباً 56٪ اطلاعات در عرض یک ساعت، 66٪ پس از یک روز و 75٪ پس از شش روز فراموش میشوند.
واقعیت این است که گرچه مغز قادر به انجام کارهای چشمگیر است، اما ظرفیت ذخیره و یادآوری جزئیات در آن محدود است. در اینجا چند راه و دلیل مختلف وجود دارد که چرا ما چیزها را فراموش میکنیم.
فراموش کردن یعنی چه؟
فراموشی عبارت است از ازدست دادن یا تغییر اطلاعاتی که قبلاً در حافظه کوتاهمدت یا بلندمدت ذخیره شده بود. فراموشی ممکن است به طور ناگهانی اتفاق بیفتد یا به تدریج و با از دست رفتن خاطرات قدیمی رخ دهد. در حالی که فراموشی معمولاً طبیعی است، اما فراموشی بیش از حد یا غیرمعمول ممکن است نشانه یک مشکل جدی باشد.
۱- زوال
آیا تا به حال احساس کردهاید که اطلاعاتی از حافظه شما پاک شده است؟ یا شاید میدانید که آنجاست، اما به نظر میرسد که نمیتوانید پیدایش کنید. عدم توانایی در بازیابی حافظه، یکی از مهمترین دلایل یا دلیل فراموشی است.
بنابراین چرا ما اغلب قادر به بازیابی اطلاعات از حافظهمان نیستیم؟ یک توضیح ممکن در مورد عدم موفقیت در بازیابی اطلاعات، به نظریه زوال معروف است.
تئوری زوال نشان میدهد که با گذشت زمان، اطلاعات حافظه شروع به کمرنگ شدن و از بین رفتن میکنند. اگر اطلاعات بازیابی و تکرار نشوند، در نهایت از بین میروند.
با این حال، یک مشکل با این نظریه این است که تحقیقات نشان داده است حتی خاطراتی که تکرار نشده و به خاطر سپرده نشدهاند، در حافظه طولانی مدت بهطور قابل توجهی باقی ماندهاند.
تحقیقات همچنین نشان میدهد که مغز به طور فعال خاطراتی را که استفاده نمیشوند، مختصر میکند، فرایندی که به عنوان فراموشی فعال شناخته میشود. با جمع شدن و افزایش خاطرات، سرانجام آنهایی که بازیابی نمیشوند، از دست میروند.
۲- تداخل (Interference)
گاهی اوقات افراد به دلیل پدیدهای معروف به تداخل، فراموش میکنند. بعضی از خاطرات با خاطرات دیگر رقابت میکنند و با آنها تداخل میکنند. وقتی اطلاعات بسیار شبیه به اطلاعات دیگری باشد که قبلاً در حافظه ذخیره شده بودند، احتمال تداخل وجود دارد.
گاهی اوقات عمل به خاطر سپردن چیزی منجر به فراموش شدن چیزهای دیگر میشود. تحقیقات نشان میدهد که بازیابی برخی اطلاعات از حافظه میتواند منجر به فراموشی ناشی از بازیابی برخی اطلاعات دیگر شود. این امر به ویژه هنگامی اتفاق میافتد که نشانههای بازیابی حافظه بسیار شبیه به هم باشند.
در حالی که این امر باعث فراموشی میشود، اما تحقیقات نشان میدهد که این نوع فراموشی میتواند در واقع سازگار باشد. با فراموش کردن یک خاطره به نفع خاطره دیگر، احتمال تکرار تداخل در آینده کاهش مییابد.
اگرچه تداخل میتواند به خاطر سپردن بعضی موارد را دشوار کند، اما چیزهایی وجود دارد که میتوانید انجام دهید تا اثرات آن به حداقل برسد. تمرین و تکرار اطلاعات جدید، اغلب موثرترین رویکرد است. اساساً با یادگیری چیزهای جدید، کمتر احتمال دارد که اطلاعات قدیمی با اطلاعات جدید رقابت کنند.
۳- عدم ذخیرهسازی
گاهی اوقات، از دست دادن اطلاعات ارتباط کمتری با دلیل فراموشی دارد و بیشتر به این واقعیت مربوط میشود که هرگز در وهله اول به حافظه طولانی مدت انتقال داده نشده است. رمزگذاریهای خراب و اشتباه، گاهی از ورود اطلاعات به حافظه طولانی مدت جلوگیری میکند.
در یک آزمایش کلاسیک، محققان از شرکتکنندگان خواستند تا از میان گروهی از نقاشیها که از روی سکه آمریکا کشیده شده بود، شکل درست را با وجود تمام جزئیاتش شناسایی کنند. در حالیکه مردم آمریکا با این سکهها به طور روزمره سروکار دارند، اما به طور شگفتانگیزی در توانایی تشخیص جزئیات اصلی آن ناتوان بودند.
دلیل این امر این است که فقط جزئیات لازم برای تشخیص سکه از سکههای دیگر در حافظه طولانی مدت افراد رمزگذاری شدهاند. شناسایی یک سکه، نیاز به دانستن تصویر یا کلمات دقیق روی سکه ندارد. از آنجا که این اطلاعات در واقع لازم نیستند، بیشتر مردم هرگز آن را حفظ نمیکنند و آن را به حافظه نمیسپارند.
خاطرات نیز سادهسازی میشوند. گرچه ممکن است خلاصه داستان چیزی را بهخاطر داشته باشید، اما به احتمال زیاد بسیاری از جزئیاتش را فراموش خواهید کرد.
۴- فراموشی انگیزه مدار
بعضی اوقات ممکن است ما خودمان برای فراموش کردن خاطرات، به خصوص خاطرات مربوط به رویدادها یا تجربههای آسیبزا یا ناراحت کننده، دست به کار شویم. خاطرات دردناک میتوانند ناراحت کننده و تحریک کننده اضطراب باشند، بنابراین برخی مواقع ممکن است بخواهیم آنها را از یاد ببریم. دو شکل اصلی فراموشی انگیزه مدار، یکی بازداری است که یک شکل آگاهانه از فراموشی است و دیگری واپسرانی یا سرکوب است که یک نوع ناخودآگاه از فراموشی است.
با این حال، مفهوم خاطرات سرکوبشده توسط همه روانشناسان پذیرفته نیست. یکی از مشکلات خاطرات سرکوبشده این است که بررسی علمی اینکه آیا یک خاطره، سرکوبشده است یا نه، اگر غیرممکن نباشد، دشوار است.
همچنین توجه داشته باشید که فعالیتهای ذهنی مانند تمرین و یادآوری از راههای مهم تقویت حافظه هستند و خاطرات مربوط به رویدادهای دردناک یا آسیبزای زندگی بسیار کمتر به خاطر سپرده میشوند، مورد بحث قرار میگیرند یا تمرین و تکرار میشوند.
فراموش کردن خاطرات و آسیبهای دردناک میتواند به افراد کمک کند تا با آنها بهتر کنار بیایند. اگرچه این وقایع ممکن است به طور کامل فراموش نشوند، اما فراموش کردن جزئیات واقعه میتواند احساسات دشواری را که به آن خاطرات متصل هستند، کمرنگ کند و زندگی با آنها را آسانتر نماید.
دلایل دیگر فراموشی
همچنین برخی عوامل دیگر نیز میتوانند در چگونگی فراموشی افراد نقش داشته باشند. سایر دلایل عمده فراموشی عبارتند از:
الکل:
نوشیدن الکل میتواند بر حافظه تأثیر منفی بگذارد، بنابراین بهتر است نوشیدن الکل را قطع یا به حداقل برسانید.
افسردگی:
علائم رایج افسردگی شامل خلق و خوی پایین و کاهش علاقه به فعالیتهایی که قبلا توسط فرد دنبال میشدند، است. اما مشکل در تمرکز و فراموشی نیز میتواند همراه با اختلالات افسردگی رخ دهد.
کمبود خواب:
خواب نقش مهمی در تقویت حافظه دارد، بنابراین کمبود خواب باکیفیت میتواند بر حافظه شما تأثیر منفی بگذارد.
مصرف برخی داروها:
برخی از داروها میتوانند بر حافظه تأثیر بگذارند، از جمله داروهای ضد افسردگی، آرامبخشها و داروهای سرماخوردگی و آلرژی.
استرس:
استرس بیش از حد، حاد و مزمن نیز میتواند در ایجاد فراموشی نقش داشته باشد.
اگر نگران فراموشکاری خود هستید یا اگر فراموشی شما با علائم دیگری همراه شده است، با پزشک خود صحبت کنید. مداخله زودهنگام میتواند به بهبود نتایج برخی از مشکلات حافظه کمک کند، بنابراین مهم است که بلافاصله کمک پزشکی بگیرید.
چگونه فراموشی را به حداقل برسانیم؟
در حالی که برخی از فراموشیها اجتنابناپذیر است، اما مواردی وجود دارد که میتوانید برای کمک به تقویت حافظه خود انجام دهید. برخی از اقدامات که میتواند به کاهش فراموشی کمک کند شامل موارد زیر است:
ورزش:
تحقیقات نشان میدهد که ورزش میتواند منجر به بهبود سریع عملکرد حافظه شود. برای کسب این مزیت، نیازی به صرف وقت ساعتها دویدن روی تردمیل یا حضور در باشگاه نیست. نتایج نشان میدهد که ورزش مختصر و خیلی سبک نیز منجر به بهبود سریع عملکرد حافظه میشود.
خواب کافی داشته باشید:
خواب کافی، هم برای سلامت جسمی و هم برای سلامت روان ضروری است. در حالی که نیاز به خواب میتواند در هر فرد متفاوت باشد، توصیه معمول برای بزرگسالان هفت تا نه ساعت در شب است.
گفتن و تکرار کردن اطلاعات:
بعضی اوقات بهترین راه برای حفظ اطلاعات در حافظه و کاهش احتمال فراموش شدن آنها، استفاده از این روش قدیمی است: تمرین و تکرار.
نوشتن:
وقتی همه موارد به شکست منجر شد، سعی کنید اطلاعات مهم را یادداشت کنید تا بعداً بتوانید به آنها مراجعه کنید. در برخی موارد، نوشتن ممکن است در واقع به شما کمک کند تا آن اطلاعات را بهتر به خاطر بسپارید.
گرچه به فراموش کردن غالباً با دیدگاهی منفی نگریسته میشود، اما در برخی مواقع میتواند به بهبود حافظه کمک کند. اینکه بتوانید خاطرات بیربط را رها کنید و فقط اطلاعات مهم را نگه دارید، باعث تقویت بهتر خاطرات ذخیره شده میشود؛ پدیدهای که به «فراموشی تطابقی» معروف است.
منبع:
https://www.verywellmind.com/explanations-for-forgetting-2795045