درمان وسواس شستشو
وسواس شستشو یا وسواس فکری-عملی (OCD)
تشخیص
اقداماتی که به تشخیص وسواس شستشو کمک می‌کنند عبارتند از:
- ارزیابی روانشناختی: این مورد شامل صحبت در مورد افکار، احساسات، علائم و الگوهای رفتاری شما می‌شود تا بفهمید آیا وسواس یا رفتارهای اجباری دارید که بر کیفیت زندگیتان تأثیر می‌گذارند. اگر شما اجازه دهید، این مورد می‌تواند شامل صحبت با خانواده یا دوستانتان باشد.
- معاینه فیزیکی: این مورد برای رد سایر مسائلی که ممکن است باعث علائم شما شوند و بررسی هر گونه عوارض مرتبط انجام می‌شود.
چالش‌های تشخیصی
گاهی اوقات تشخیص OCD دشوار است زیرا احتمال دارد علائم مانند علائم اختلال شخصیت وسواسی جبری، اختلالات اضطرابی، افسردگی، اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات سلامت روان باشد. این احتمال وجود دارد که وسواس شستشو و یک اختلال سلامت روان دیگر داشته باشید. توصیه می‌شود با پزشکتان همکاری کنید تا بتوانید تشخیص و درمان مناسب را دریافت کنید.
درمان وسواس شستشو
درمان وسواس شستشو ممکن است منجر به درمان کامل این اختلال نشود. اما به کنترل علائم کمک می‌کند تا آن‌ها زندگی شما را کنترل نکنند. بسته به اینکه وسواس شستشوی شما چقدر جدی است، ممکن است به درمان طولانی مدت، مداوم یا شدیدتری نیاز داشته باشید.
دو درمان اصلی برای OCD روان درمانی و دارو هستند. روان درمانی به عنوان گفتار درمانی نیز شناخته می‌شود. اغلب، ترکیبی از هر دو درمان مؤثرتر است.
روان درمانی
درمان شناختی رفتاری (CBT)، نوعی روان درمانی، برای بسیاری از افراد مبتلا به OCD موثر است. رویارویی و جلوگیری از پاسخ (ERP)، بخشی از درمان شناختی رفتاری، شامل قرار گرفتن شما در معرض یک شیء یا وسواس ترسناک مانند خاک در طول زمان است. سپس راه‌هایی را یاد می‌گیرید که عادات اجباری خود را انجام ندهید. تکنیک ERP نیازمند تلاش و تمرین است، اما زمانی که یاد بگیرید وسواس‌ها و اجبارهای خود را مدیریت کنید، می‌توانید از کیفیت زندگی بهتری لذت ببرید.
داروها
برخی داروهای روانپزشکی می‌توانند در درمان وسواس شستشو، به کنترل وسواس و اجبار آن کمک کنند. معمولاً در ابتدای درمان، داروهای ضدافسردگی امتحان می‌شوند.
داروهای ضدافسردگی تأیید شده توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان وسواس شستشو عبارتند از:
- فلوکستین (پروزاک) برای بزرگسالان و کودکان ۷ سال و بالاتر.
- فلووکسامین (لووکس) برای بزرگسالان و کودکان ۸ سال و بالاتر.
- پاروکستین (پاکسیل) فقط برای بزرگسالان.
- سرترالین(زولوفت)برای بزرگسالان و کودکان ۶ سال به بالا.
- کلومیپرامین(آنافرانیل)برای بزرگسالان و کودکان ۱۰ سال و بالاتر.
با این حال، پزشک شما ممکن است سایر داروهای ضدافسردگی و داروهای روانپزشکی را تجویز کند.
داروها: چه مواردی را باید در نظر گرفت؟
هنگام صحبت با پزشکتان در مورد داروهای OCD، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- انتخاب دارو.به طور کلی، هدف، کنترل مؤثر علائم در کمترین دوز ممکن است. وسواس شستشوممکن است گاهی اوقات نیاز به دوزهای بالاتری از داروها داشته باشد تا در کنترل علائم شما مؤثرتر باشد.این غیرعادی نیست که چندین دارو را قبل از یافتن دارویی که تأثیر خوبی دارد، امتحان کنید.شاید پزشکتان بیش از یک دارو را برای مدیریت مؤثر علائمتان توصیه کند.این احتمال وجود دارد که پس از شروع دارو برای علائمتان، هفته‌ها تا ماه‌ها زمان ببرد که بهبود یابید.
- عوارض جانبی.همه داروهای روانپزشکی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.در مورد عوارض جانبی احتمالی و هرگونه نظارت مورد نیاز بر سلامت خود هنگام مصرف داروهای روانپزشکی، با پزشکتان صحبت کنید. در صورت داشتن عوارض جانبی نگران کننده، به پزشک خود اطلاع دهید.
- خطر خودکشی.اکثر داروهای ضدافسردگی به طور کلی بی‌خطر هستند، اما FDA ایجاب می‌کند که همه داروهای ضدافسردگی دارای هشدار جعبه سیاه باشند.این‌ها شدیدترین هشدارها برای نسخه‌ها هستند. در برخی موارد، کودکان، نوجوانان و جوانان زیر ۲۵ سال ممکن است در هنگام مصرف داروهای ضدافسردگی، افزایش افکار یا رفتار خودکشی را تجربه کنند.این امر به ویژه در چند هفته اول پس از شروع دارو یا زمانی که دوز آن تغییر می‌کند، صادق است.اگر افکار خودکشی رخ داد، فوراً با پزشکتان تماس بگیرید یا کمک اورژانسی دریافت کنید.به خاطر داشته باشید که داروهای ضدافسردگی با بهبود خلق و خوی شما، خطر خودکشی را در درازمدت کاهش می‌دهند.
- تداخل با سایر مواد.هنگام مصرف یک داروی ضدافسردگی، پزشکتان را در مورد سایر داروهای تجویزی موجود بدون نسخه، گیاهان دارویی یا سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، مطلع کنید.برخی از داروهای ضدافسردگی وقتی با برخی داروها یا مکمل‌های گیاهی ترکیب می‌شوند، می‌توانند اثربخشی انواعی از داروهای دیگر را کاهش دهند و واکنش‌های خطرناکی ایجاد کنند.
- قطع داروهای ضدافسردگی.تصور نمی‌شود که داروهای ضدافسردگی اعتیادآور باشند، اما گاهی اوقات ممکن است وابستگی فیزیکی ایجاد شود.قطع ناگهانی درمان یا رد کردن چندین دوز می‌تواند علائمی مشابه با ترک مواد مخدر ایجاد کند.این امر گاهی اوقات سندرم قطع نامیده می‌شود.بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید، حتی اگر احساس می‌کنید که بهتر هستید.شاید عود علائم OCD را تجربه کنید.جهت کاهش بی‌خطر دوز خود در طول زمان، با پزشکتان همکاری کنید.
در مورد خطرات و مزایای استفاده از داروهای خاص با پزشک خود صحبت کنید.
روش‌های درمانی دیگر
گاهی اوقات، روان درمانی و داروها نمی‌توانند علائم وسواس شستشو را کنترل کنند. در مواردی که به این روش درمانی واکنش نشان داده نمی‌شود، گزینه‌های دیگری پیشنهاد می‌شوند:
- برنامه‌های درمانی فشرده سرپایی و اقامتی.برنامه‌های درمانی کاملی که بر اصول درمانی ERP تأکید می‌کنند، می‌تواند به آن دسته از افراد مبتلا به OCD کمک کند که به دلیل جدی بودن علائم خود، توانایی عملکرد را ندارند.این برنامه‌ها معمولاً چند هفته طول می‌کشد.
- تحریک عمقی مغز (DBS).سازمان غذا و دارو، DBSرا برای درمان OCD در آن دسته از بزرگسالان ۱۸ سال و بالاتر که به درمان سنتی پاسخ نمی دهند، تأیید کرده است.DBS شامل کاشت الکترودها در نواحی خاصی از مغز شما است.این الکترودها، تکانه‌های الکتریکی تولید می‌کنند که ممکن است به کنترل تکانه‌های غیر معمول کمک کند.DBS به طور گسترده در دسترس نیست، و به ندرت استفاده می‌شود.
- تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS).سازمان غذا و دارو سه دستگاه TMS – BrainsWay، MagVenture و NeuroStar – را برای درمان OCD در بزرگسالان تأیید کرده است.این دستگاه‌ها زمانی استفاده می‌شوند که درمان سنتی موثر نبوده باشد.TMS نیازی به جراحی ندارد؛ این روشاز میدان‌های مغناطیسی برای تحریک سلول های عصبی در مغز جهت بهبود علائم OCD استفاده می‌کند.در طول جلسه TMS، یک سیم پیچ الکترومغناطیسی روی پوست سر شما نزدیک پیشانی‌تان قرار می‌گیرد. این سیم پیچ، یک پالس مغناطیسی ایجاد می‌کند که سلول‌های عصبی را در مغزتان تحریک می‌کند.
اگر به DBS یا TMS فکر می‌کنید، با پزشکتان صحبت کنید تا مطمئن شوید که تمام جوانب مثبت و منفی و خطرات احتمالی سلامتی را درک کرده‌اید.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
وسواس شستشو یک بیماری مزمن است، به این معنی که ممکن است همیشه بخشی از زندگی شما باشد. در حالی که یک متخصص باید این اختلال را درمان کند، شما می‌توانید برخی از کارها را انجام دهید تا به پیشرفت برنامه درمانی خود کمک کنید:
- آنچه را که یاد می‌گیرید تمرین کنید.با متخصص سلامت روان خود همکاری کنید تا روش‌هایی را برای کمک به مدیریت علائم مشخص کنید. سپس این روش‌ها را به طور منظم تمرین کنید.
- داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید.حتی اگر احساس می‌کنید که بهتر هستید، داروهایتان را قطع نکنید.اگر این کار را انجام دهید، احتمالاً علائم OCD عود می‌کند.
- به علائم هشداردهنده توجه کنید.شما و پزشکتان ممکن است مشکلاتی را مشخص کرده باشید که باعث علائم OCD شما می‌شود.برنامه‌ریزی کنید تا بدانید که در صورت بازگشت علائم، چه کار باید بکنید.در صورت مشاهده هرگونه تغییر در علائم یا احساس خود، با پزشک یا درمانگرتان تماس بگیرید.
- قبل از مصرف سایر داروها ابتدا بررسی کنید.قبل از مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک دیگر یا قبل از مصرف داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها، داروهای گیاهی یا سایر مکمل‌ها، با دکتری که درمان OCDشما را برعهده دارد، تماس بگیرید.این امر به کاهش تداخلات احتمالی کمک می‌کند.
مقابله و حمایت
مقابله با وسواس شستشو می‌تواند چالش برانگیز باشد. داروها می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشند، همچنین ممکن است شما از داشتن بیماری که نیاز به درمان طولانی مدت دارد، خجالت بکشید یا عصبانی شوید.
در اینجا چند راه برای کمک به مقابله با وسواس شستشو وجود دارد:
- درباره وسواس شستشو بیاموزید. یادگیری در مورد وضعیتتان می‌تواند به شما کمک کند تا به برنامه درمانی خود پایبند باشید.
- روی اهداف خود متمرکز بمانید. اهداف بهبودی خود را در ذهن داشته باشید و به یاد داشته باشید که بهبودی از OCD یک فرآیند مداوم است.
- به یک گروه پشتیبانی بپیوندید. ارتباط با دیگر افرادی که با چالش‌های مشابه روبرو هستند، می‌تواند از شما حمایت کند و به شما کمک کند تا با چالش‌ها کنار بیایید.
- خروجی‌های سالم پیدا کنید. راههای سالمی برای هدایت انرژی خود، مانند سرگرمی‌ها و فعالیت‌های تفریحی پیدا کنید. به طور منظم ورزش کنید، رژیم غذایی سالم و خواب کافی داشته باشید.
- آرام‌سازی و مدیریت استرس را بیاموزید. علاوه بر درمان حرفه‌ای، روش‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تجسم، آرامش عضلانی، ماساژ، تنفس عمیق، یوگا یا تای چی می‌تواند استرس و اضطراب را کاهش دهد.
- به فعالیت‌های منظم خود پایبند باشید. سعی کنید از فعالیت‌های معنادار اجتناب نکنید. طبق معمول به محل کار یا مدرسه بروید. با خانواده و دوستان وقت بگذرانید. اجازه ندهید OCD مانع زندگیتان شود.
آماده شدن برای قرار ملاقات پزشکی
اگر این امکان وجود دارد، شما می‌توانید با ملاقات تیم مراقبت‌های اولیه خود شروع کنید. از آنجایی که اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) اغلب به مراقبت‌های تخصصی نیاز دارد، شاید لازم باشد به یک متخصص سلامت روان مانند روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
جهت آماده شدن برای قرار ملاقات خود، به نیازها و اهدافتان برای درمان فکر کنید. فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- هر گونه علائمی که متوجه شده‌اید، از جمله انواع وسواس‌ها و اجبارهایی که داشته‌اید و چیزهایی که ممکن است به دلیل ناراحتی خود از آن‌ها دوری کنید یا دیگر انجام ندهید.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هرگونه استرس عمده، تغییرات اخیر زندگی و اعضای خانواده با علائم مشابه.
- تمام داروها، ویتامین‌ها، داروهای گیاهی یا سایر مکمل‌ها و همچنین دوزها.
- سوالاتی که باید از پزشک یا درمانگر خود بپرسید.
سوالاتی که باید بپرسید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آیا فکر می‌کنید من وسواس شستشو دارم؟
- چگونه وسواس شستشو را درمان می‌کنید؟
- چگونه درمان می‌تواند به من کمک کند؟
- آیا داروهایی وجود دارد که ممکن است کمک کند؟
- آیا رویارویی و جلوگیری از پاسخ (ERP)کمک خواهد کرد؟
- درمان چه مدت طول می‌کشد؟
- باید برای کمک به خودم چه کار کنم؟
- آیا بروشور یا محتوای چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟
- آیا می‌توانید وب‌سایتی را معرفی کنید؟
در حین قرار ملاقات خود از پرسیدن هرگونه سوال دیگری دریغ نکنید.
چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید
احتمالاً پزشکتان سؤالاتی از شما می‌پرسد، مانند:
- آیا با وجود تلاش برای نادیده گرفتن افکار خاصی، آن‌ها بارها و بارها از ذهن شما عبور می‌کنند؟
- آیا باید چیزها را به روش خاصی مرتب کنید؟
- آیا باید دستان خود را بشویید، چیزها را بشمارید یا چیزهایی را بارها و بارها چک کنید؟
- علائم شما از چه زمانی شروع شد؟
- آیا علائم مداوم بوده‌اند یا هر چند وقت یکبار رخ داده‌اند؟
- به نظر می‌رسد چه چیزی علائم را بهبود می بخشد؟
- به نظر می‌رسد چه چیزی علائم را بدتر می‌کند؟
- علائم چگونه بر زندگی روزمره شما تأثیر می گذارد؟آیا به دلیل علائم خود از چیزی دوری می‌کنید؟
- در یک روز معمولی، چه مقدار زمانی را صرف افکار وسواسی و رفتارهای اجباری می‌کنید؟
- آیا هر یک از بستگان شما اختلال روانی داشته‌اند؟
- آیا ضربه روحی یا استرس شدیدی داشته‌اید؟
پزشک یا متخصص سلامت روان شما سؤالات بیشتری را بر اساس پاسخ‌ها، علائم و نیازهای شما می‌پرسد. آماده شدن برای چنین سؤالاتی به شما کمک می‌کند تا نهایت استفاده را از زمان قرار ملاقات خود ببرید.
در ادامه به کتاب دکتر کامیار سنایی بنام خودیاری برای درمان وسواس فکری عملی به زبان ساده نیز اشاره باید کرد. این کتاب برای مراجعین و به زبانی ساده نگاشته شده است. هدف از تالیف این کتاب ان بوده است که مراجعین با مطالعه آن در مواردی که وسواس شدید نمی باشد بدون کمک متخصص بتوانند مراحل ابتدایی درمان خویش را شروع کنند. مخاطب کتاب همه افراد وسواسی بالاخص افرادی است که توان پرداخت هزینه مشاوره با متخصص را ندارند.
برای دریافت کتاب با شماره ۰۰۹۸۹۰۳۴۷۳۳۰۰۹ هماهنگ کنید.
منبع:
