دارو درمانی گروه های خاص

دارو درمانی گروه های خاص: کودکان، زنان باردار و سالمندان

همه افراد می‌توانند از داروهای روانپزشکی یا دارو درمانی استفاده کنند، اما برخی از گروه‌ها نیازهای خاصی دارند. از جمله این گروه‌ها:

• کودکان و نوجوانان
• سالمندان
• زنانی که باردار هستند یا می‌خواهند باردار شوند.

دارو درمانی کودکان و نوجوانان

بسیاری از داروهایی که برای درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی استفاده می‌شوند، بی‌خطر و موثر هستند. با این حال، هنوز برخی از داروها برای استفاده کودکان و نوجوانان مورد مطالعه یا تأیید قرار نگرفته‌اند.

هنوزهم پزشک می‌تواند داروی مورد تأیید FDA را برای مصارفی غیر از مصرف اصلی آن، به یک جوان تجویز کند. به عنوان مثال، زمانی که پزشک یک داروی افسردگی را به هدف کاهش اضطراب در فرد، تجویز می‌کند. این به این معنی است که پزشک دارو را برای کمک به بیمار تجویز می‌کند، حتی اگر دارو برای اختلال روانی خاصی که تحت درمان است یا برای بیماران زیر یک سن خاص مورد استفاده قرار نگرفته باشد. به یاد داشته باشید:

• مراقبت از کودکان و نوجوانانی که این داروها را برای اختلالی غیر از اختلالاتی که دارو برای آنها درست شده است مصرف می‌کنند، بسیار مهم است.
• ممکن است واکنش‌ها و عوارض جانبی در کودکان نسبت به بزرگسالان متفاوت باشد.
• برخی از داروها دارای هشدارهای عوارض جانبی بالقوه خطرناک برای بیماران جوان هستند.

علاوه بر داروها، سایر روش‌های درمانی نیز برای کودکان و نوجوانان باید در نظر گرفته و یا امتحان شود و سپس در صورت لزوم دارو اضافه شود. روان‌درمانی، خانواده درمانی، دوره‌های آموزشی و تکنیک‌های مدیریت رفتار می‌توانند به همه افراد درگیر کمک کنند تا با اختلالات روان کودک و نوجوان کنار بیایند.

دارو درمانی افراد مسن

افراد بالای ۶۵ سال هنگام استفاده از داروها باید احتیاط کنند، به ویژه هنگامی که داروهای مختلفی مصرف می‌کنند. افراد مسن بیشتر در معرض تداخلات دارویی، اشتباه کردن و یا مصرف دوز بیش از حد داروها هستند.

افراد مسن حساسیت‌های بیشتری نسبت به داروها نشان می‌دهند. حتی افراد مسن سالم نیز نسبت به افراد جوان واکنش‌های متفاوتی نسبت به داروها نشان می‌دهند. زیرا بدن افراد مسن داروها را کندتر پردازش می‌کند و از بین می‌برد. بنابراین، ممکن است برای افراد مسن‌تر، تجویز دوزهای کمتر لازم باشد.

قبل از شروع مصرف دارو، افراد مسن و اعضای خانواده آنها باید با دقت در مورد اینکه آیا یک دارو می‌تواند بر هوشیاری، حافظه یا هماهنگی بدن تأثیر بگذارد با پزشک صحبت کنند. همچنین آگاه شوند که چگونه می‌توان اطمینان حاصل کرد که داروهای تجویز شده خطر آسیب‌های بیشتر را افزایش نمی‌دهد.

بعضی اوقات مشکلات حافظه روی افراد مسنی که از اختلالات روانی رنج می‌برند، تأثیر می‌گذارد. یک فرد مسن ممکن است دوز منظم مصرف داروی خود را فراموش کند و بیش از حد یا به اندازه کافی دارو را مصرف نکند.

یک روش خوب برای مصرف صحیح دارو استفاده از جعبه قرص هفت روزه است که می‌توانید آن را از هر داروخانه‌ای خریداری کنید. در ابتدای هر هفته، افراد مسن و مراقبان آنها جعبه را پر می‌کنند تا به راحتی به‌خاطر بسپارند که چه دارویی مصرف کنند. در بسیاری از داروخانه‌ها جعبه‌های قرصی وجود دارد که دارای بخش‌هایی برای داروهایی است که باید بیش از یک بار در روز مصرف شوند.

دارو درمانی زنانی که باردار هستند یا می‌خواهند باردار شوند

تحقیقات در مورد استفاده از داروهای روانپزشکی در دوران بارداری محدود است. خطرات بسته به اینکه چه نوع دارویی و در چه مرحله‌ای از بارداری مصرف می‌شود، متفاوت است. تصمیم‌گیری در مورد روش‌های درمانی در طول دوران بارداری باید بر اساس نیازها و شرایط فرد به‌طور جداگانه انجام شود. همچنین بر اساس سنجش دقیق مزایا و خطرات احتمالی همه گزینه‌های موجود، از جمله روان‌درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از این دو توسط متخصص تشخیص داده شود.

در حالی‌که هیچ دارویی در طول بارداری برای تمام خانم‌ها کاملاً ایمن نمی‌باشد، اما تجویز دارو باید برایشان متعادل باشد. این واقعیت باید در نظر گرفته شود که اختلالات روانی درمان نشده، خود می‌تواند خطری برای یک زن باردار و جنین در حال رشد او باشد. داروها باید براساس تحقیقات علمی موجود انتخاب شوند و باید در کمترین دوز ممکن مصرف شوند. زنان باردار باید تحت‌نظر یک متخصص روانپزشکی مورد نظارت قرار گیرند تا طی بارداری و بعد از زایمان مراقبشان باشد.

خانم‌های باردار باید از مصرف برخی داروهای روانپزشکی در دوران بارداری خودداری کنند. به عنوان مثال:

• تثبیت‌کننده‌های خلقی به عنوان عوامل نقایص مادرزادی شناخته می‌شوند. نشان داده شده است که بنزودیازپین‌ها و لیتیوم باعث «سندرم کودک فلاپی» می‌شوند که در آن کودک، خواب‌آلوده و بی‌حال است و نمی‌تواند به درستی نفس بکشد و تغذیه خوبی داشته باشد. بنزودیازپین‌ها به‌خصوص اگر در سه‌ماهه اول بارداری مصرف شوند، ممکن است نقایص مادرزادی یا سایر مشکلات برای نوزاد ایجاد کنند.
• طبق تحقیقات، مصرف داروهای ضد روان پریشی در دوران بارداری می‌تواند منجر به نقایص مادرزادی شود. به خصوص اگر این داروها در سه ماهه اول و در ترکیب با سایر داروها مصرف شوند. اثرات خطرناک آن بسیار متفاوت است و به نوع آنتی‌سایکوتیک مصرفی بستگی دارد. هالوپریدول به‌عنوان داروی ضدروان‌پریشی معمولی بیش از سایر داروها مورد مطالعه قرار گرفته و مشخص‌شده که نقایص مادرزادی ایجاد نمی‌کند.

خطرات ناشی از داروهای ضدافسردگی در زنان باردار

داروهای ضدافسردگی به ویژه SSRI در دوران بارداری بی‌خطر محسوب می‌شوند. با این حال، داروهای ضدافسردگی از سد جفت عبور می‌کنند و ممکن است به جنین برسند. نقص مادرزادی یا سایر مشکلات با مصرف این دسته از داروها ممکن، اما بسیار نادر است. تأثیرات داروهای ضدافسردگی بر رشد نوزاد همچنان مورد مطالعه است.

مطالعات همچنین نشان داده است جنین‌هایی که در طی سه ماهه سوم در معرض SSRI قرار دارند، ممکن است با علائم «ترک دارو» مانند مشکلات تنفسی، بی‌حسی، تحریک‌پذیری و مشکل در تغذیه یا افت قند خون (قند خون پایین) متولد شوند. مطالعات نشان داده‌اند این علائم در نوزادان خفیف و کوتاه‌مدت است و هیچ مرگی در پی آن گزارش نشده است.

خطرات ناشی از استفاده از داروهای ضد افسردگی باید با خطرات قطع دارو متعادل شود. اگر مادری بیش از حد برای مراقبت از خود و فرزندش افسرده باشد، هردو ممکن است در معرض خطر باشند.

در سال ۲۰۰۴، FDA هشدارى در مورد استفاده از داروهای ضدافسردگی خاص در اواخر سه ماهه سوم بارداری صادر کرد. در این هشدار گفته شده است که پزشکان قصد دارند زنان باردار را به‌تدریج از مصرف داروهای ضد افسردگی در سه ماهه سوم پرهیز دهند تا نوزاد تحت‌تأثیر این داروها قرار نگیرد. پس از زایمان، مادر باید با پزشک خود مشورت کند. پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا در دوره‌ای که مادر بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی پس از زایمان است، دارو به دوز کامل برگردد یا نه.

پس از تولد کودک، پزشک و نزدیکان مادر باید مراقب افسردگی پس از زایمان او باشند. به خصوص اگر مادری در دوران بارداری مصرف داروهای خود را قطع کرده باشد، بیشتر نیازمند مراقبت است. علاوه بر این، زنانی که هنگام استفاده از داروهای روانپزشکی به نوزاد خود شیر می‌دهند، باید بدانند که مقدار کمی از دارو به شیر مادر منتقل می‌شود. با این حال، بسته به نوع دارو و زمان مصرف، دارو ممکن است بر کودک تأثیر بگذارد.

زنانی که از داروهای روانپزشکی استفاده می‌کنند و قصد شیردهی دارند، باید با پزشک خود در مورد خطرات و آسیب‌های احتمالی آن صحبت کنند.