دوپامین چیست و چگونه آن را افزایش دهیم
نحوه افزایش گیرنده‌های دوپامین
ترشح دوپامین توسط مغزتان در بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیکی، از جمله ایجاد احساسات پاداش و انگیزه نقش دارد.
به عنوان مثال، حالت سرخوشی دونده (حالت سرخوشی هنگام دویدن طولانی مدت یا سایر اشکال تمرینات مداوم هوازی، که به افزایش اندورفین در خون نسبت داده می‌شود) که ممکن است بعد از یک تمرین ورزشی خوب احساس کنید. با این حال، برای اینکه دوپامین کار خود را انجام دهد، گیرنده‌های دوپامین شما (که اساساً دوپامین‌های آزاد شده را می‌گیرند)، باید در دسترس و فعال باشند.
برای نحوه افزایش گیرنده‌های دوپامین، ابتدا باید بدانید که این مسئله کاملاً مشخص نیست که آیا واقعاً ممکن است تعداد گیرنده‌هایتان را افزایش دهید، اما به نظر می‌رسد حداقل احیای گیرنده‌هایی که غیرفعال هستند، حساسیت زدایی شده‌اند یا عملکرد نادرست دارند، ممکن است. در صورت داشتن مشکلات مربوط به گیرنده‌های دوپامین، با پزشکتان جهت ایجاد برنامه‌ای برای تغییرات تدریجی سبک زندگی و احتمالاً داروهای تجویز شده همکاری کنید. در ادامه به روش‌هایی برای نحوه افزایش گیرنده‌های دوپامین می‌پردازیم.
روش اول: ایجاد تغییرات تدریجی در سبک زندگی
۱. در مورد نگرانی‌هایتان راجع به گیرنده‌های دوپامین با پزشکتان صحبت کنید. دانش پزشکی در مورد گیرنده‌های دوپامین و دوپامین از زمانی که وجود گیرنده‌ها برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ به اثبات رسید، به‌طور تصاعدی افزایش یافته است. با این حال، هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری وجود دارد. جهت دریافت به روزترین اطلاعات، در ابتدا با پزشکتان صحبت کنید.
- در برخی موارد، پزشکتان ممکن است بخواهد آزمایشاتی را برای تعیین اینکه آیا شما سطح دوپامین پایین و (یا) گیرنده‌های دوپامین کم‌کار دارید، انجام دهد. این آزمایشات ممکن است شامل معاینه فیزیکی، آزمایش خون و سؤالاتی در مورد علائمی که تجربه می‌کنید، باشد.
۲. در مورد این مسئله بحث کنید که آیا تغییرات تدریجی سبک زندگی ممکن است برایتان مفید باشد. اگر پزشکتان مشکوک است که شاید شما با گیرنده‌های دوپامین کم‌کار مشکل داشته باشید، ممکن است یک فرآیند تدریجی را برای «آموزش مجدد» و «دوباره فعال کردن» گیرنده‌ها با سرعت کم، توصیه کند. در تئوری، ایجاد تغییرات تدریجی ممکن است گیرنده‌هایتان را مجدداً تنظیم کند تا احساسات پاداش و انگیزه برای رفتارهای فعال و سالم را تحریک کند.
- در اینجا ابهامات و نظریه‌پردازی‌های زیادی وجود دارد، اما شما می‌توانید آن را با تفاوت بین تصمیم تغییر عادت در سال نو برای ورزش بیشتر و تغذیه سالم در یک زمان، در مقابل بهبود تدریجی در یک دوره زمانی طولانی‌تر، خلاصه کنید. در مورد دومی، گیرنده‌های دوپامین شما ممکن است توانایی بیشتری برای آموزش مجدد و (یا) دوباره فعال شدن داشته باشند.
- حتی اگر پزشکتان فکر می‌کند که لازم نیست نگران گیرنده‌های دوپامین خود باشید، مطمئناً با هر برنامه‌ای که برای تغییرات تدریجی در جهت ایجاد سبک زندگی سالم دارید، موافق است.
۳. به مرور زمان، یک رژیم غذایی کم‌چرب و کم‌کالری تنظیم کنید. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد یک رژیم غذایی پرچرب و پرکالری ممکن است گیرنده‌های دوپامین شما را حساسیت زدایی کند؛ چرا که احتمال دارد گیرنده‌ها تنها در زمانی که توسط غذاهای پرکالری و پرچرب تحریک شوند، «آموزش داده شوند» که پاسخ دهند. بنابراین، شاید بتوانید به تدریج آن‌ها را برای پاداش دادن به یک رژیم غذایی کم‌چرب، کم‌کالری و سالم حساس کنید.
- تغییرات فوری رژیم غذایی ممکن است فواید یکسانی نداشته باشد، چرا که گیرنده‌ها می‌توانند به زمان نیاز داشته باشند تا تنظیم شوند. به نوبه خود، شاید به همین دلیل باشد که ایجاد تغییرات به یکباره ممکن است پایبندی به برنامه را برایتان دشوارتر کند.
- همچنین احتمال دارد با افزایش میزان تیروزین و فنیل‌آلانین مصرفی که در غذاهای غنی از پروتئین مانند بوقلمون، گوشت گاو، تخم‌مرغ، لبنیات، سویا و حبوبات وجود دارد، سطح دوپامین را افزایش دهید.
- همچنین احتمال دارد کاهش کالری دریافتی شما به سطوح توصیه شده، در واقع تعداد گیرنده‌های دوپامین خاصی را افزایش دهد. در هر صورت، به نظر می‌رسد که ایجاد تغییرات غذایی سالم به گیرنده‌هایتان کمک می‌کند.
- جهت ایجاد تغییرات سالم در رژیم غذایی با پزشکتان صحبت کنید. شاید به شما توصیه شود که کالری دریافتی روزانه خود را (مثلاً ۱۰۰ کالری) هر هفته کاهش دهید و هر هفته یک غذای چرب را با یک جایگزین کم‌چرب (به عنوان مثال، هویج به جای سیب‌زمینی سرخ کرده) جایگزین کنید.
۴. به عنوان یکی دیگر از مزایای بالقوه، سطح فعالیت خود را در طول زمان افزایش دهید. دسته‌های خاصی از گیرنده‌های دوپامین باعث ایجاد احساس پاداش در هنگام حرکت می‌شوند و همچنین به شما انگیزه می‌دهند تا کارهای بیشتری را انجام دهید و در نتیجه احساسات پاداش بیشتری دریافت کنید. این گیرنده‌ها ممکن است در افرادی که تمایل به غیرفعال بودن دارند، حساسیت زدایی یا «خاموش» شوند، اما تنظیمات تدریجی ممکن است گیرنده‌ها را دوباره فعال یا تنظیم کنند.
- برای ایجاد یک رژیم تمرینی شخصی و تدریجی با پزشکتان کار کنید. به عنوان مثال، می‌توانید به مدت یک هفته بعد از شام ۵ دقیقه پیاده‌روی کنید، سپس هر هفته ۵ دقیقه به آن اضافه کنید تا به ۳۰ یا ۴۵ دقیقه برسید. همچنین ممکن است یک بار در هفته شروع به بلند کردن وزنه‌های دستی کنید، سپس به آرامی به سمت استفاده از وزنه‌های آزاد ۲ تا ۳ بار در هفته بروید.
- ورزش میتواند میزان دوپامین ذخیره شده در مغز را افزایش دهد و همچنین میتواند باعث تولید آنزیمی شود که گیرنده‌های دوپامین را ایجاد می‌کند.
۵. سعی کنید حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه در روز نور خورشید دریافت کنید. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است در فعال کردن گیرنده‌های دوپامین خاص نقش داشته باشد، اگرچه روند دقیق آن کاملاً مشخص نیست. فقط ۵ تا ۱۰ دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید در روز، شاید با پیاده‌روی سریع در طول زمان استراحت ناهار، میتواند برای ایجاد یک تغییر مثبت کافی باشد.
- مطمئن شوید که اقدامات محافظتی در برابر آفتاب را انجام دهید. از جمله این موارد می‌توان به استفاده از کرم ضدآفتاب، استفاده از کلاه و لباس‌های بلند و اجتناب از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید در اواسط روز اشاره کرد.
۶. تغییرات بیشتر در شیوه زندگی سالم را به تدریج ایجاد کنید. گیرنده‌های دوپامین شما می‌توانند از تغییرات سالمی مانند ترک سیگار، کاهش مصرف الکل یا توقف مصرف مواد غیرقانونی بهره ببرند و به همین ترتیب سلامت کلی شما قطعاً بهتر خواهد شد. پزشکتان میتواند به تنظیم برنامه‌های سالم و پایدار برای ایجاد چنین تغییراتی کمک کند و شما را با متخصصان دیگری که می‌توانند به شما در جهت‌یابی این فرآیند کمک کنند، آشنا کند.
- هیچ شواهد قطعی وجود ندارد که، برای مثال، ترک تدریجی سیگار برای آموزش مجدد یا دوباره فعال کردن گیرنده‌های دوپامین، بهتر از استفاده از روش ترک عادت ناگهانی است. در هر صورت، اکثر مردم هنگام ایجاد تغییرات عمده در سبک زندگی، رویکرد تدریجی را مؤثرتر می‌دانند.
۷. در مورد کاهش منابع تحریک با پزشکتان مشورت کنید. برخی از کارشناسان بر این باورند که تحریک بیش از حد مداوم، که باعث آزاد شدن مکرر دوپامین می‌شود، ممکن است گیرنده‌ها را در طول زمان حساسیت زدایی کند. این میتواند توضیح دهد که چرا شما دائماً به یک فعالیت اعتیادآور مانند مصرف مواد مخدر، قمار، پورنوگرافی و غیره نیاز دارید تا همان حالت «بالا» را داشته باشید. بنابراین، ممکن است کاهش منابع تحریک به حساس شدن مجدد گیرنده‌هایتان کمک کند.
- این میتواند به معنای کاهش مواردی مانند تلویزیون، اینترنت، استفاده از رسانه‌های اجتماعی، بازی‌های ویدیویی، پورنوگرافی و (یا) خودارضایی، خرید، ورزش‌های شدید، فعالیت‌های خطرناک یا سایر منابع تحریک در زندگیتان باشد.
- با این حال همه کارشناسان این دیدگاه را قبول ندارند. به عنوان مثال، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد یک منبع بسیار رایج تحریک، کافئین، ممکن است واقعاً برای گیرنده‌های دوپامین شما مفید باشد. پیشنهاد می‌شود در مورد این مسئله با پزشکتان صحبت کنید.
روش دوم: درمان یک بیماری تشخیص داده شده پزشکی
۱. یک برنامه تشخیص و درمان کامل با تیم پزشکی‌تان ایجاد کنید. قبل از نگرانی بیش از حد در مورد گیرنده‌های دوپامین خود، با پزشک و سایر اعضای تیم پزشکی‌تان همکاری کنید تا مشخص کنید که آیا شرایط پزشکی مرتبط با دوپامین دارید یا خیر. اگر این کار را انجام می‌دهید، دریافت یک برنامه تشخیص و درمان مناسب برای رسیدگی به این موضوع بسیار مهم است.
- از آنجا که دوپامین نقش‌های بسیار مهمی ایفا می‌کند، مشکلات مربوط به آن (از جمله مواردی که گیرنده‌های دوپامین دارند) می‌توانند به طیف وسیعی از شرایط کمک کنند. این موارد شامل (اما نه محدود به) بیماری پارکینسون، سندرم تورت، بیماری هانتینگتون، اسکیزوفرنی، اختلال وسواس فکری-عملی OCD، اختلال کم‌توجهی-بیش‌‌فعالی ADHD و اختلالات طیف اوتیسم است.
۲. هر آگونیست گیرنده دوپامین تجویز شده را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. در مورد اینکه آيا آگونیست‌های گیرنده دوپامین تعداد گیرنده‌ها را افزایش می‌دهند یا تعداد بیشتری از گیرنده‌های موجود را فعال می‌کنند، تردید وجود دارد. در هر صورت، آن‌ها یک درمان کلیدی برای طیف وسیعی از شرایط مرتبط با دوپامین هستند. آن‌ها همچنین می‌توانند عوارض جانبی قابل توجهی ایجاد کنند، بنابراین مهم است که دستورالعمل‌های پزشکتان را به دقت دنبال کنید.
- «آگونیست» دارویی است که به گیرنده‌های بدنتان (در این مورد، گیرنده‌های دوپامین شما) متصل می‌شود و آن‌ها را فعال می‌کند.
- آگونیست‌های رایج گیرنده دوپامین شامل روپینیرول، کابرگولین، بروموکریپتین، پرامی‌پکسول و روتیگوتین هستند که بسته به دارو و نیازتان، ممکن است به صورت کپسول، برچسب پوستی برای انتقال دارو یا تزریقی تجویز شوند.
- عوارض جانبی شایع عبارتند از خواب‌آلودگی شدید، توهمات، فشار خون پایین هنگام ایستادن و رفتار اجباری. آن‌ها همچنین می‌توانند با طیف وسیعی از داروها مانند داروی رقیق کننده خون، وارفارین تداخل داشته باشند.
۳. از آگونیست گیرنده با یا بدون کاربی دوپا و لوودوپا به عنوان درمان پارکینسون استفاده کنید. کاربی دوپا و لوودوپا که به افزایش تولید دوپامین کمک می‌کند، به‌طور گسترده‌ای به عنوان درمان «استاندارد طلایی» برای بیماری پارکینسون (اختلال عملکرد حرکتی پیشرونده که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد)، در نظر گرفته می‌شود. از آنجا که لوودوپا میتواند عوارض جانبی عمده‌ای ایجاد کند، با این حال، مراحل اولیه پارکینسون اغلب با آگونیست گیرنده دوپامین به تنهایی یا ترکیبی از آگونیست و دوز پایین کاربی دوپا و لوودوپا درمان می‌شود.
· اگر هر دو دارو برایتان تجویز شده است، مطمئن شوید که هر کدام را دقیقاً طبق تجویز مصرف کرده و هرگونه عوارض جانبی جدی را گزارش دهید.
· بیماری پارکینسون در حال حاضر قابل درمان نیست. همانطور که این بیماری در طول زمان پیشرفت می‌کند، احتمالاً آگونیست گیرنده را کنار می‌گذارید و دوزهای بیشتری از کاربی دوپا و لوودوپا مصرف می‌کنید.
· کاربی دوپا از تجزیه لوودوپا قبل از ورود به مغز جلوگیری می‌کند. اگر فقط از لوودوپا استفاده کنید، نمی‌تواند به مغز برسد.
۴. در مورد افزودن غذاها و مکمل‌های بالقوه تقویت کننده دوپامین به رژیم خود بحث کنید. علاوه بر داروهای تجویز شده برای بیماری شما، پزشک ممکن است خوردن غذاهای خاص و مصرف مکمل‌های خاصی را توصیه کند که ممکن است سطح دوپامین شما را افزایش دهد. با این حال، شواهد محدود است و شما نباید بدون اطلاع پزشک خود، مکمل‌ها را مصرف کنید یا تغییرات اساسی در رژیم غذایی ایجاد کنید. گزینه‌های ممکن عبارتند از:
· غذاهای غنی از پروتئین مانند گوشت بدون چربی، لبنیات کم‌چرب و لوبیا که حاوی اسیدهای آمینه تیروزین و فنیل‌آلانین هستند.
· شکل مکمل لوبیا مخملی که به‌طور طبیعی حاوی دوپامین است.
· مکمل معروف به ریشه طلایی که ممکن است فعالیت دوپامین را افزایش دهد.
منبع:
