اعتیاد به پورنوگرافی

مقدمه

همانگونه که در مقاله‌ی قبل ذکر شد، پتانسیل (درمان) اعتیاد به پورنوگرافی در افرادی که به تماشای آن می‌پردازند بسیار بالا است. دلایل آن را می‌توان در پدیده اثر کولیج، شرطی شدن سریع در هنگام ترشح دوپامین، حساسیت‌زدایی (Desensitization) یا پدیده تولارنس (مقاوت تدریجی در برابر دارو) که عبارت است از نیاز به تحریک بیشتر برای رسیدن به مقدار اثر قبلی دانست.

بنابر تحقیقات موسسه ماکس پلانک، تماشای بیشتر پورن با فعالیت کمتر مدار پاداش در زمان تماشای عکس‌های جنسی همبستگی دارد. طبق مطالعات این موسسه، تاثیر پورنوگرافی بر مغز از طریق تضعیف ارتباط بین مدار پاداش و کورتکس پری فرونتال می‌باشد. هرچه فرد بیشتر به تماشای پورن بپردازد، ارتباط بین مدار پاداش و کورتکس پری فرونتال در مغز ضعیف‌تر می‌شود. این نکته‌ای است که در بین اعتیادهای مختلف مشترک است. تضعیف این ارتباط باعث می‌شود فرد رفتارهای تکانه‌ای و بدون فکر انجام دهد و نتواند به نتایج رفتار خود بیندیشد.

به‌عبارت دیگر، فرد تنها به لذت آنی رفتار خود فکر می‌کند و توانایی برآورد نتایج بلندمدت رفتار خود را ندارد، نمی‌تواند رفتار خود را مدیریت کند و قدرت قضاوت خود را از دست می‌دهد. (پری فرونتال بخشی از مغز است که توانایی تفکر و تعقل را به فرد می‌دهد و او می‌تواند درباره خود و رفتارهایش بیندیشد، پدیده‌ای که در رابطه با حیوانات نمی‌توان یافت.) بنابراین توانایی خارج شدن از این دور باطل برای او هر روز سختتر می‌گردد.

در مجموع، تاثیر پورنوگرافی بر مغز و تغییراتی که تماشای پورنوگرافی در مغز ایجاد می‌کند، فرد را آماده اعتیاد به پورنوگرافی می‌کند. این امر از طریق ۴ پدیده زیر که نتیجه مشترک ۳۵ تحقیق انجام شده در زمینه تاثیر پورنوگرافی بر مغز است به‌دست آمده است:

شرطی شدن (sensitization):

مغز نسبت به خاطرات و نشانه‌های رفتارهای اعتیادگونه خود به‌شدت شرطی می‌شود. به‌طور مثال، فرد به روشن کردن کامپیوتر، تنهایی، اتاق خواب و … شرطی می‌شود و همگی او را به‌سمت خواستن دوباره پورن می‌کشاند. به‌دلیل آنکه تماشای پورن همراه با ترشح زیاد دوپامین می‌باشد، فرد به‌سرعت شرطی می‌شود و بنابراین فرد با وارد شدن به اتاق خود وارد تونلی می‌شود که تنها به یک مسیر ختم می‌شود و آن تماشای فیلم پورنوگرافیک است.

حساسیت‌زدایی (desensitization):

در این پدیده، فرد حساسیت خود را نسبت به پاداش از دست می‌دهد و تحمل او بالا می‌رود. بنابراین فرد باید برای رسیدن به مقدار لذت قبلی تحریک بیشتری دریافت کند. این امر منجر به آن می‌شود که فرد زمان بیشتری را صرف تماشای پورن کند، خواهان تنوع بیشتری در فیلم‌های پورن باشد، به‌دنبال فیلم‌های خشن و غیرمعمول بگردد؛ زیرا اضطراب، شوک و سورپرایز شدن همگی باعث ترشح بیشتر دوپامین می‌شوند. ترشح زیاد هورمون دوپامین باعث می‌شود عصب‌های دریافت کننده دوپامین از بین بروند و در نتیجه تفاوتی در میزان درک لذت توسط فرد ایجاد نمی‌شود.

این پدیده به زبان ساده می‌گوید ساختار مغز انسان به‌گونه‌ای طراحی شده است که هر چه بیشتر به‌دنبال لذت می‌رود، کمتر آن را می‌یابد. این پدیده باعث کرختی فرد نیز می‌گردد و او نسبت به لذت‌های روزمره زندگی احساسی ندارد. دیگر طبیعت و سفر او را به هیجان نخواهد آورد و فرد تنها نسبت به هرچه مرتبط به اعتیاد او است، به هیجان می‌آید (شرطی شدن). این دو پدیده در ضمن باعث می‌شود فرد در رابطه با شریک جنسی خود نیز برانگیخته نشده و احساس رضایت نکند.

اختلال در مدار پری فرونتال:

تاثیر پورنوگرافی بر مغز همچنین از طریق تضعیف ارتباط بین سیستم پاداش و مدار پری فرونتال صورت می‌گیرد. این پدیده باعث ضعف اراده و انجام واکنش‌های آنی و بدون تفکر می‌شود. این پدیده همچنین باعث می‌شود فرد توانایی مدیریت رفتارهای خود را از دست بدهد و بر اساس لحظه عمل کند. در واقع جنگی بین دو قسمت از مغز شما در می‌گیرد. قسمت شرطی شده مغز می‌گوید: «می‌خواهم، می‌خواهم»، ولکن سطح بالاتر مغز شما می‌گوید: «نه، دیگر نه». ولی از آنجایی که قسمت کنترل کننده مغز شما تضعیف شده است، قسمت شرطی شده این جنگ را می‌برد و شما مجدداً فیلم پورن تماشا می‌کنید.

اختلال در عملکرد سیستم استرس:

براساس تحقیقات انجام‌شده مشخص گردید مدارهای پاداش و استرس با یکدیگر تنیده شده‌اند. دیگر تاثیر پورنوگرافی بر مغز از طریق تغییرات چندگانه‌ای است که بر سیستم استرس می‌گذارد. تماشای زیاد پورن باعث تغییر در سیستم استرس مغز می‌گردد و انتشار هورمون‌های آدرنالین و کورتیزول را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اختلال در عملکرد سیستم استرس باعث کاهش استرس و درنتیجه اشتیاق بیشتر و تماشای مجدد پورن می‌شود.

در سال ۲۰۱۷ محققین از استفاده‌کننندگان پورن درباره علائم تماشا نکردن پورن سوال کردند. پاسخ‌های آنها روشن کرد که توقف تماشای پورن علائمی مشابه علائم ترک مواد را به‌همراه دارد. این اختلال باعث می‌شود فرد هنگام تلاش برای کنارگذاشتن اعتیاد به پورنوگرافی به‌عوارضی همچون افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی، بی‌قراری و نوسان خلق که زمان ترک همه اعتیادهای دیگر نیز شایع است، دچار گردد.

بنابر آنچه ذکر شد، محققین نشانه‌های اعتیاد به پورنوگرافی را اینگونه برمی‌شمارند: ۱) دغدغه ذهنی نسبت به پورنوگرافی، ۲) کم‌شدن علاقه به رابطه جنسی با شریک جنسی خود، ۳) علائم ترک مانند بی‌قراری، اضطراب و عصبانیت در هنگام ندیدن پورن. ۴) تماشای پورنوگرافی برای برطرف کردن احساسات بد، ۵) ناتوانی در توقف تماشای پورنوگرافی با وجود مشکلاتی که به‌وجود آورده است و ۶) افزایش تدریجی زمان، شدت و کیفیت فیلم‌های پورن.

شاید اگر بخواهیم یک نشانه برای اعتیاد به هر چیز و از جمله پورنوگرافی ذکر کنیم، عبارت است از استفاده مکرر با وجود نتایج منفی آن. این تست را انجام دهید تا ببینید آیا فرایند اعتیاد در مغز شما در حال شکل‌گیری است؟ (آزمون اعتیاد)

(با وجود نتایج بیشمار تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته، ولکن در کتاب DSM هنوز اعتیاد به پورنوگرافی ذکر نشده است. لازم به‌ذکر است که اعتیاد جنسی با اعتیاد به پورنوگرافی متفاوت است. در اعتیاد جنسی فرد نیازمند یک فرد واقعی است، درحالیکه در اعتیاد به پورنوگرافی فرد تنها به کامپیوتر و اینترنت نیاز دارد.)

نتایج اعتیاد به پورنوگرافی

اثرات اعتیاد به پورنوگرافی را به‌صورت خلاصه می‌توان اینگونه ذکر کرد: (لازم به‌ذکر است که تاثیرات ذکر شده در این مقاله بر پایه تحقیقات علمی‌ای است که در قسمت منابع ذکر شده‌اند)

• مشکل در حفظ نعوظ (بالاخص در هنگام پوشیدن کاندوم)
• دیر انزالی
• از دست دادن میل جنسی
• خودارضایی زیاد و رضایت کم
• ناتوانی جنسی در رابطه جنسی با همسر و یا شریک جنسی دائمی
• به ارگاسم رسیدن تنها در حین تماشای فیلم‌های پورنوگرافیک
• اضطراب اجتماعی و عدم اعتماد به‌نفس
• مشکل در نعوظ حتی با وجود تماشای فیلم‌های پورنوگرافیک
• تغییر دیدگاه‌ها و رفتارهای جنسی و جهت‌گیری جنسی
• اختلال در تمرکز و بی‌قراری
• اضطراب و افسردگی

مقاله مرتبط: خودارضایی از اسطوره تا واقعیت

در ابتدای مقاله، ساختار و نحوه شکل‌گیری اکثر مشکلات فهرست شده در بالا ذکر گردید. این مشکلات خود علت ایجاد مشکلات سطح دومی می‌شوند که متاثر از مشکلات ایجاد شده سطح اول هستند. علاوه بر تاثیر عوامل ذکر شده در بالا براساس نظریه یادگیری مشاهده‌ای بندورا، افراد برای یادگیری یک رفتار نیازی به تایید و تشویق ندارند، بلکه تنها مشاهده یک رفتار برای یادگیری و بازتولید یک رفتار کافی است. آنچه که در فیلم‌های پورن به نمایش در می‌آید بهیچوجه شباهتی به رفتارهای جنسی معمول واقعی ندارد و تنها برای ارضای تنوع‌طلبی مخاطب و جلب و جذب او به نمایش کشیده می‌شود. اولاً این رفتارها و واکنش‌ها توسط هنرپیشه‌ها و تکنیک‌های سینمایی قابل اجرا می‌باشد و ثانیاً فرد مشاهده می‌کند که بازیگر پس از انجام این رفتارها لذت زیادی می‌برد. تحقیقات انجام شده نیز تاییدکننده یادگیری مشاهده‌ای و تاثیری است که پورنوگرافی بر روی مخاطب دارد.

علاوه بر آن، مشاهده زیاد پورنوگرافی باعث می‌شود فرد از زندگی واقعی فاصله بگیرد و مهارت‌های لازم برای آن را به‌دست نیاورد، ضمن آنکه به جهت تاثیری که پورنوگرافی بر عزت نفس دارد، فرد خود را از دیگران کنار می‌کشد.

از بیشمار تحقیقات انجام شده، نتایج زیر را برای اعتیاد به پورنوگرافی می‌توان نام برد:

• میزان تماشای پورنوگرافی با میزان رضایت از زندگی رابطه عکس دارد.
• نرخ تماشای پورنوگرافی با میزان خشونت در مدرسه رابطه مستقیم دارد.
• میزان تماشای پورنوگرافی و خود ارضایی با احساس تنهایی و احساس شرم رابطه مستقیم دارد.
• نرخ تماشای پورنوگرافی با میزان تعاملات اجتماعی رابطه عکس دارد.
• میزان تماشای پورنوگرافی با رفتارهای ضد اجتماعی همچون مصرف زیادالکل، زد و خورد، استفاده از اسلحه و مواد مخدر و قمار رابطه مستقیم دارد.
• مقدار تماشای فیلم‌های خشن، ترسناک و پورن با نمرات پایین در مدرسه همبستگی دارد.
• میزان تماشای پورنوگرافی با حمایت از خشونت علیه زنان همبستگی دارد.
• تماشای زیاد پورنوگرافی با از دست دادن احساس شفقت و دلسوزی نسبت به زنانی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند و زنان در کل همبستگی دارد.
• میزان تماشای پورنوگرافی با تلقی زن به‌عنوان یک شی‌ء جنسی رابطه مستقیم دارد.

وقتی صحبت از تماشای پورنوگرافی می‌شود

همه‌ی نگاه‌ها به‌سمت مردان است. اگرچه در این امر حقیقتی نهفته است و صنعت پورن اصولاً بر روی مردان متمرکز است و اکثر تحقیقات انجام شده نیز بر روی مردان بوده است، ولی آمار نشان می‌دهد یک نفر از سه نفر مشاهده‌کنندگان پورنوگرافی زنان هستند و زنان نیز همانند مردان به تماشای پورنوگرافی اعتیاد پیدا می‌کنند و تاثیر پورنوگرافی بر مغز زنان نیز همانند تاثیر پورنوگرافی بر مغز مردان است. ولکن بر اساس تحقیقات صورت‌گرفته، علاوه بر تاثیر پورنوگرافی بر مغز هردو جنس، پورنوگرافی اثراتی دارد که مختص زنان است. از جمله:

• احساس شرم و گناه
• حس ناخوشایند از تصویر بدنی خود (به‌جهت مقایسه خود با بازیگران فیلم‌های پورن)
• احساس فشار بر اجرای رفتارهایی که در فیلم‌های پورنوگرافی مشاهده می‌کنند.
• رابطه جنسی واقعی کمتر.
• پذیرش رفتارهای جنسی ناهنجار مردان به‌عنوان امری نرمال.
• مقایسه خود از لحاظ رفتارهای جنسی با بازیگران در فیلم‌های پورنوگرافی و احساس ناتوانی و نابسنده بودن در روابط جنسی.
•  حساسیت واژن نداشتن.
• پذیرش نگاه جنسی به خود از سوی مردان و طبیعی دانستن آن.
• مشغله ذهنی زیاد به سکس و تخیلات جنسی و فعالیت زیاد جنسی از جمله خود ارضایی مکرر.
• احتمال طلاق بیشتر در یک زوج، زمانی‌که زن مشاهده‌گر فیلم‌های پورنوگرافی است نسبت به زمانی‌که مرد مشاهده‌گر پورن است.

چه زمان فرد از خط قرمز میزان تماشای پورنوگرافی گذر کرده است؟

سوالی که اکثراً به‌ذهن متبادر می‌شود آن است که چه مقدار از تماشای فیلم‌های پورنوگرافی مضر است و تاثیرات بدی روی من می‌گذارد. آیا من که تنها آخر هفته‌ها دو سه ساعت فیلم پورن تماشا می‌کنم نیز مشمول قوانین فوق می‌شوم؟ حد تماشای آن چقدر است و چه مقدار من را از خط خارج می‌کند؟ تاثیر پورنوگرافی بر مغز من از چه زمانی شروع می‌شود؟

مساله همه یا هیچ نمی‌باشد. اینکه شما یا معتاد به پورن هستید و یا آنکه هیچ مشکلی ندارید تلقی نادرستی از موضوع است. تغییرات ایجاد شده در مغز به‌واسطه تماشای پورن به‌صورت سیاه و سفید نیست که اگر از حدی بگذرد آسیب‌زا باشد و کمتر از آن مشکلی نداشته باشد. این اثرات طیفی است. به زبانی دیگر، به میزانی که فرد به تماشای فیلم‌های پورن می‌پردازد، ساختار مغز او نیز تغییر می‌کند. مغز بر اساس خاصیت الاستیسیتی خود همواره در حال یادگیری، تغییر و تطبیق خود با شرایط محیطی می‌باشد. برای مثال، در تحقیقی مشاهده شد تنها ۵ روز طول می‌کشد تا افراد به بازی‌های ویدیویی شرطی شوند و اشتیاق زیادی به بازی در آنها ایجاد شود. آنها معتاد بازی نشده بودند، اما تغییر ساختار مغز باعث شده بود نسبت به لذت حاصل از بازی شرطی شوند و ذهن آنها به‌دنبال بازی کامپیوتری باشد.

در تحقیقی دیگر موش‌ها برای چند روز در معرض مقدار زیادی غذاهای جانک فود که باعث ترشح مقدار زیادی دوپامین در مغز می‌شود، قرار گرفتند. پس از آن مشاهده شد که گیرنده‌های دوپامین در مغز آنها کاهش پیدا کرده است (پدیده حساسیت زدایی که فرد را مجبور می‌کند برای رسیدن به همان مقدار لذت تحریک بیشتری دریافت کند). بنابراین سوال از حد تماشای پورنوگرافی ناشی از عدم درک ساختار مغز می‌باشد.

منابع:

– https://www.yourbrainonporn.com/doing-what-you-evolved-to-do
– https://www.yourbrainonporn.com/porn-novelty-and-the-coolidge-effect
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4600144/.
– http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10720160590933653
– http://pornharmsresearch.com/wp-content/uploads/Research_Hilton

_Sex-Addiction-as-a-Disease_2015

– https://www.yourbrainonporn.com/should-compulsive-sexual-behavior-be

-considered-addiction-2016
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20888038
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21117979
– http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/hcre.12108/full
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27388511
– https://link.springer.com/article/10.1007/s10834-014-9391-6
– http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563215302612
– https://www.researchgate.net/publication/240305604_The_Dual-Control

_Model_The_role_of_sexual_inhibition_excitation_in_sexual_arousal_and_behavior
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15140364
– https://www.researchgate.net/publication/38041887_Pornography_and_Attitudes_Supporting

_Violence_Against_Women_Revisiting_the_Relationship_in_Nonexperimental_Studies.
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18182882
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4094516/
– https://www.yourbrainonporn.com/enhanced-attentional-bias-towards-sexually-explicit-cues-individuals-and-without-compulsive-sexual
– https://www.yourbrainonporn.com/brain-structure-and-functional-connectivity-associated-pornography-consumption-2014
– https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26519779
– http://www.psyneuen-journal.com/article/S0306-4530(16)31025-3/abstract