استرس و افت قند خون: ارتباط و تأثیرات آن بر سلامت

استرس یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر سلامت جسمی و روانی ما بگذارد. بسیاری از افراد ممکن است هنگام مواجهه با شرایط استرس‌زا، علائم مختلفی مانند اضطراب، تعریق، خستگی و حتی مشکلات جسمی مانند افت قند خون را تجربه کنند. اضطراب عاشق قند و هرگونه مواد قندی و شیرینی است. فرد در هنگام اضطراب میل شدید به مواد قندی پیدا می کند.

استرس چیست؟

استرس یک واکنش طبیعی بدن به فشارها و تهدیدات است. این فشارها می‌توانند از منابع مختلفی مانند محیط کار، روابط شخصی، مشکلات مالی و یا شرایط فیزیکی ناشی شوند. زمانی که فرد با استرس مواجه می‌شود، بدن شروع به ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول می‌کند. این هورمون‌ها بدن را برای مقابله با تهدید آماده می‌کنند و معمولاً موجب افزایش سطح انرژی و تغییرات فیزیولوژیکی می‌شوند.

رابطه استرس و افت قند خون

تاثیرات مضری که قند می‌تواند بر سلامت فیزیکی شما داشته باشد، به خوبی مطالعه شده‌ است، به همین دلیل است که ما در مورد کاهش مصرف قند به‌منظور کاهش وزن و کاهش ریسک بیماری صحبت می‌کنیم.

درحالیکه رهایی از چیزهای شیرین می‌تواند منجر به سالم‌تر شدن شما از لحاظ جسمانی شود، همچنین این امر بر سلامت روان ما نیز تأثیر دارد که به این جهت ارزش اتخاذ یک نگاه دوم را دارد.

افت قند خون یا هیپوگلیسمی زمانی رخ می‌دهد که سطح گلوکز خون پایین‌تر از حد نرمال قرار گیرد. گلوکز منبع اصلی انرژی بدن است و کاهش آن می‌تواند باعث بروز علائمی مانند سرگیجه، ضعف، لرزش و سردرد شود. در شرایط استرس‌زا، بدن نیاز به انرژی بیشتری دارد، بنابراین ممکن است شروع به استفاده از ذخایر گلوکز کند.

استرس می‌تواند بر نحوه تنظیم سطح قند خون تأثیر بگذارد. هنگامی که بدن در معرض استرس قرار می‌گیرد، هورمون کورتیزول ترشح می‌شود که می‌تواند باعث افزایش مقاومت بدن به انسولین شود. این موضوع ممکن است باعث بالا رفتن قند خون و در برخی مواقع افت ناگهانی قند خون شود. به‌ویژه در افرادی که به دیابت مبتلا هستند، استرس می‌تواند کنترل قند خون را دشوارتر کند.

علائم افت قند خون ناشی از استرس

علائم افت قند خون ناشی از استرس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس ضعف و خستگی

• تعریق زیاد

• لرزش دست‌ها

• سردرد و سرگیجه

• گیجی و مشکل در تمرکز

• افزایش ضربان قلب

چگونه می‌توان از افت قند خون ناشی از استرس جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از افت قند خون ناشی از استرس، نکات زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:

1. مدیریت استرس: انجام تمرینات تنفسی، یوگا یا مدیتیشن می‌تواند به کاهش سطح استرس کمک کند.

2. تغذیه مناسب: مصرف وعده‌های غذایی کوچک و متعادل می‌تواند سطح قند خون را پایدار نگه دارد.

3. ورزش منظم: فعالیت بدنی می‌تواند به تنظیم سطح قند خون و کاهش استرس کمک کند.

4. خواب کافی: خواب مناسب و کافی باعث بهبود عملکرد بدن در مواجهه با استرس می‌شود.

تأثیر استرس طولانی‌مدت بر قند خون

استرس مزمن و طولانی‌مدت می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند دیابت نوع 2 منجر شود. زمانی که سطح کورتیزول به طور مداوم بالا باشد، می‌تواند بر توانایی بدن در استفاده از انسولین تأثیر بگذارد و منجر به افزایش سطح قند خون شود. بنابراین، مدیریت استرس و توجه به تغذیه و سبک زندگی سالم بسیار مهم است.

چرا هنگام اضطراب میل شدید به مواد قندی پیدا می کنیم

پس از خوردن مقدار زیادی قند، بدنتان انسولین آزاد می‌کند تا گلوکز اضافی را در جریان خون جذب‌کرده و سطح قندخون را تثبیت‌نماید. این کار خوبی است،؟ لزوماً خیر، زیرا به‌همین دلیل: هجوم قند باعث‌می‌شود بدنتان به سختی کار کند تا مجددا به سطح نرمال برگردد و شما باز مجبور می شوید میزان بیشتری قند وارد بدن خود کنید تا احساس خوب کنید. و این چرخه مدام شدیدتر می شود.

بالا و پایین شدن‌های این ترن هوایی می­‌تواند احساس عصبی، مبهم، کج‌خلقی، وحشت‌زدگی و تحلیل‌رفتگی را به شما بدهد. اگر شما اضطراب یا افسردگی داشته باشید، این نشانه‌ها احتمالاً آن‌هایی هستند که به طور روزانه در حال حاضر با آن‌ها سر و کار دارید. قند آن‌ها را تشدید خواهد کرد.

اگر با اضطراب سر و کار دارید، پس در این صورت می‌­دانید که اضطراب تا چه اندازه با خوردن قند فاجعه‌­آمیز می­‌شود. یک افزایش بسیار قدرتمند و متعاقب آن یک افت قند، می‌­تواند باعث شود که شما احساس عصبانیت، لرزش و عصبی بودن بکنید، تمام اثرات جانبی که می‌تواند اضطراب شما را بدتر نماید. اما این همه ماجرا نیست.

هم چنین قند می‌تواند توانایی بدن شما برای واکنش نسبت به استرس را تضعیف کند که می‌تواند موجب اضطراب در شما شده و از برخورد شما با علت استرس جلوگیری نماید.

تاثیرات ترک ناگهانی قند بر بدن

بسیاری از مردم می‌خواهند به یکباره و بطور کامل مصرف قند را کنار بگذارند. اما اگر شما سابقه­‌ای از حملات پانیک را داشته باشید، این امر ممکن است ایده­‌ی خوبی نباشد. حذف قند از سبد غذایی، خوشایند نیست. این موضوع می‌تواند موجب عوارض جانبی جدی مانند اضطراب، عصبانیت، گیجی و خستگی شود. این امر متخصصان را بر آن داشته تا به این مساله نگاهی بیندازند که چگونه علائم قطع ناگهانی مصرف قند می‌تواند شبیه داروهای خاص باشد. خانم دکتر اوما نایدو، متخصص بهداشت و درمان در دانشکده پزشکی هاروارد، می‌گوید: «شواهد موجود در تحقیقات نشان می‌دهد شباهت‌های قابل‌توجهی بین موادمخدر و قند وجود دارد.»

وقتی فردی معتاد به موادمخدر است، مانند کوکائین، هنگامی‌که استفاده از آن را متوقف‌می‌کند، علامتهای ترک را نشان می دهد. نایدو می‌گوید: افرادی‌که مقادیر زیادی قند در رژیم غذایی‌شان مصرف می‌کنند، در صورت توقف ناگهانی مصرف قند، به‌طور مشابهی این احساس فیزیولوژیکی را تجربه می‌کنند. به‌همین دلیل است که ترک ناگهانی و کامل از قند نمی‌تواند بهترین راه‌حل برای کسی باشد که اضطراب نیز دارد. بنا به گفته‌­ی نایدو، «حذف ناگهانی مصرف قند، می‌تواند همان احساس عقب‌نشینی (از مواد مخدر) را تقلید کرده و احساس یک حمله پانیک را داشته باشد.» اگر شما همچنین اختلال اضطرابی داشته باشید، این تجربه ترک ناگهانی می‌تواند تشدید نیز بشود.

تاثیر مصرف قند زیاد بر مغز

محققان در UCLA دریافتند رژیم غذایی سرشار از فروکتوز که از اقلام قندی مانند سودا می‌­باشد، مغزتان را کند می‌کند. این امر می‌تواند به حافظه و یادگیری ضربه بزند. محققان کشف کردند که ژن­‌های موجود در مغز می‌تواند توسط فروکتوز آسیب ببیند. این امر ممکن است بر حافظه و یادگیری تاثیر بگذارد. حتی می‌تواند منجر به بیماری آلزایمر، دیابت و بیماری‌های قلبی شود.

رابطه قند و افسردگی

زمانی که با افسردگی سر و کار دارید، گاهی اوقات غذا می‌تواند به عنوان یک نوع دارو به کار رود. اما این چرخه­‌ی معیوب قند برای بی‌حس ساختن احساسات شما، تنها علائم افسردگی، خستگی و ناامیدی را بدتر می‌کند. مصرف بیش از حد قند موجب عدم تعادل در مواد شیمیایی خاص مغز می‌شود. این عدم تعادل می‌تواند منجر به افسردگی گردد و حتی ممکن است خطر طولانی‌مدت ایجاد اختلال در سلامت روانی در برخی افراد را نیز افزایش دهد. در حقیقت، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ نشان داد، مردانی که هر روز مقدار زیادی قند (۶۷ گرم یا بیشتر) مصرف می‌کنند، ۲۳ درصد از احتمال بیشتری برای بروز افسردگی بالینی در طی پنج سال برخوردار بودند. حتی با وجود این که مطالعه فقط شامل مردان است، ارتباط بین قند و افسردگی نیز در زنان مشهود است.

سوالات پرتکرار (FAQ)

1. آیا استرس می‌تواند باعث کاهش قند خون شود؟ بله، استرس می‌تواند باعث افزایش مصرف گلوکز و در نتیجه کاهش سطح آن شود. همچنین، هورمون‌های استرس مانند کورتیزول می‌توانند مقاومت به انسولین ایجاد کنند و بر سطح قند خون تأثیر بگذارند.

2. چگونه می‌توان استرس را کاهش داد؟ روش‌هایی مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن، یوگا و فعالیت بدنی منظم می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند. خواب کافی و تغذیه مناسب نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

3. چه علائمی نشان‌دهنده افت قند خون هستند؟ علائمی مانند ضعف، تعریق زیاد، لرزش دست‌ها، سرگیجه، سردرد و مشکل در تمرکز از علائم شایع افت قند خون هستند.

4. آیا افراد مبتلا به دیابت باید مراقب استرس خود باشند؟ بله، افراد مبتلا به دیابت باید بیشتر مراقب سطح استرس خود باشند زیرا استرس می‌تواند کنترل قند خون را دشوارتر کند.

5. آیا می‌توان با رژیم غذایی مناسب از افت قند خون جلوگیری کرد؟ بله، مصرف وعده‌های غذایی کوچک و متعادل، شامل کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین‌ها و چربی‌های سالم می‌تواند به تنظیم سطح قند خون کمک کند

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S156607022200042X