هر آنچه که باید در مورد یائسگی بدانید
هر آنچه که باید در مورد یائسگی بدانید
مرور کلی
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که یک زن طی ۱۲ ماه متوالی قاعدگی نداشته باشد و دیگر نتواند به طور طبیعی باردار شود. این اتفاق معمولاً بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی شروع می‌شود، اما می‌تواند قبل یا بعد از این محدوده‌ی سنی نیز روی دهد.
یائسگی می‌تواند باعث ایجاد نشانه‌های ناخوشایند از قبیل گرگرفتگی و افزایش وزن شود. برای اغلب زنان، درمان پزشکی برای یائسگی نیاز نیست. این مقاله را بخوانید تا بیاموزید چه نکاتی را باید در مورد یائسگی بدانید.
یائسگی چه زمانی آغاز می‌شود و چقدر طول می‌کشد؟
بسیاری از زنان در ابتدا، رشد علائم یائسگی را در حدود چهار سال پیش از آخرین دورهی قائدگی خود آغاز می‌کنند. این علائم اغلب تا حدود چهار سال پس از آخرین قائدگی یک زن ادامه می‌یابد.
تعداد کمی از زنان در طول یک دهه قبل از قاعدگی، علائم یائسگی را تجربه می‌کنند و ۱ نفر در هر ۱۰ زن، علائم یائسگی را ۱۲ سال پس از آخرین قاندگی خود تجربه مینمایند. متوسط سن برای یائسگی ۵۱ سال است، هر چند ممکن است این امر به طور متوسط تا دو سال زودتر برای زنان آفریقایی – آمریکایی و لاتین به وقوع بپیوندد. مطالعات بیشتری برای درک آغاز یائسگی برای زنان غیر سفیدپوست موردنیاز است.
عوامل بسیاری از جمله ژنتیک و سلامت تخمدان وجود دارند که به تعیین زمانی که یائسگی را آغاز می‌کنید کمک می‌نماید. پیش یائسگی، قبل از یائسگی رخ می‌دهد. پیش یائسگی زمانی است که هورمون‌های شما شروع به تغییر و آماده‌سازی برای یائسگی می‌کند.
این مرحله می‌تواند در هر جایی، از چند ماه تا چند سال طول بکشد. بسیاری از زنان، پیش یائسگی را کمی بعد از اواسط دهه ۴۰ زندگی خود آغاز می‌کنند. سایر زنان، بدون طی کردن دوران پیش یائسگی از آن عبور کرده و ناگهان وارد یائسگی می‌شوند.
حدود ۱ درصد از زنان، یائسگی را پیش از سن ۴۰ سالگی آغاز می‌کنند که قاعدگی پیشرس و یا نارسایی اولیه تخمدان نامیده می‌شود. حدود ۵ درصد از زنان دوران یائسگی را بین سنین ۴۰ تا ۴۵ سال تجربه می‌کنند. این امر به عنوان یائسگی زودرس شناخته می‌شود.
پیش‌یائسگی در مقایسه با یائسگی- یائسگی در مقایسه با پس از یائسگی (ﭘﺴﺖ ﻣﻨﻮﭘﻮز)
در طول دوران پیش یائسگی، دوره‌های قاعدگی نامنظم می‌شوند. دوره‌های قائدگی شما ممکن است با تأخیر ظاهر گردند و یا ممکن است به طور کامل یک یا چند دوره ظاهر نشوند. جریان قاعدگی نیز ممکن است سنگین‌تر و یا سبکتر شود. یائسگی به عنوان فقدان قاعدگی در یک سال کامل تعریف می‌شود. دوران پس از قاعدگی یا ﭘﺴﺖ ﻣﻨﻮﭘﻮز نیز به سال‌های بعد از یائسگی اشاره دارد.
علائم یائسگی چیست؟
تجربه یائسگی هر زن منحصر به فرد است. علایم این بیماری در زمانی که یائسگی ناگهان و یا در طول یک دورهی کوتاه‌تر رخ می‌دهد، شدیدتر است. شرایطی که سلامتی تخمدان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، مانند سرطان یا هیسترکتومی، یا انتخاب‌های سبک زندگی مانند سیگار کشیدن، تمایل به افزایش شدت و تداوم علایم دارد. به غیر از تغییرات قاعدگی، علائم پیش یایسگی و پس از یائسگی به طور کلی یکسان هستند. رایج‌ترین علایم پیش یائسگی عبارتند از:
- تکرار کمتر قاعدگی
- دوره‌های سنگین‌تر و سبکتر از آنچه که معمولا تجربه می‌کنید
- علائم وازوموتور، از جمله گرگرفتگی، عرق کردن‌های شبانه و برافروختگی (فلاشینگ)
تخمین زده می‌شود که ۷۵ درصد از زنان، برافروختگی‌های پر حرارت را تجربه می‌کنند.
سایر علائم معمول یائسگی عبارتند از:
- بی‌خوابی
- خشکی واژن
- افزایش وزن
- افسردگی
- اضطراب
- دشواری تمرکز
- مشکلات حافظه
- کاهش میل یا شور جنسی
- خشکی پوست، دهان و چشم‌ها
- ادرار افزایش‌یافته
- پستان‌های حساس یا دردناک
- سردردها
- تپش قلب
- عفونت‌های مجاری ادراری (UTIs)
- کاهش توده‌ی ماهیچه‌ای
- مفاصل دردناک یا خشک
- کاهش توده استخوانی
- سینه‌های کوچکتر و افتاده‌تر
- کم حجم شدن مو یا ریزش مو
- افزایش رشد مو بر روی قسمت‌های دیگر بدن از قبیل صورت، گردن، سینه و کمر
عوارض
عوارض متداول یائسگی عبارتند از:
- لاغری ولوواژینال
- دیسپارونی یا مقاربت دردناک
- عملکرد متابولیکی کندتر
- پوکی استخوان، یا استخوان‌های ضعیف‌تر به همراه کاهش توده و استحکام استخوان‌ها
- تغییر خلق و یا تغییرات احساسی ناگهانی
- آب‌مروارید
- بیماری پریودنتال
- بی‌اختیاری ادرار
- بیماری قلبی یا عروق خونی
چرا یائسگی رخ می‌دهد؟
یائسگی یک فرآیند طبیعی است که در زمانی رخ می‌دهد که تخمدان پیر شده و در طی آن هورمون‌های باروری کمتری تولید می‌کند. در پاسخ به سطوح پایین‌تر موارد زیر، بدن شروع به تغییرات زیادی می‌کند:
- استروژن
- پروژسترون
- تستوسترون
- هورمون محرک فولیکول (FSH)
- هورمون جسم زرد (هورمون لوتئینی کننده، LH)
یکی از قابل توجه‌ترین تغییرات، از دست دادن فولیکول‌های فعال تخمدان است. فولیکول‌های تخمدان ساختاری هستند که تخم‌ها را از دیواره تخمدان تولید و آزاد می‌کنند، که این امر باعث قاعدگی و باروری می‌شود. بیشتر زنان برای اولین بار متوجه می‌شوند که تناوب دورهی قائدگی آنها کمتر حالت دارای ثبات است، زیرا جریان قائدگی سنگین‌تر و طولانی‌تر می‌شود. این مورد معمولاً در برخی از نقاط میانه تا اواخر دهه‌ی ۴۰ زندگی زنان رخ می‌دهد. در ۵۲ سالگی بسیاری از زنان آمریکایی دچار یائسگی شده‌اند. در برخی از موارد یائسگی، به وسیله‌ی آسیب و یا جراحی حذف تخمدان‌ها و ساختارهای مربوط به لگن (حتی به صورت زودرس) بوجود آمده است.
دلایل متداول یائسگی در این موارد عبارتند از:
- اوفرکتومی دوجانبه و یا عمل جراحی برای برداشتن تخمدان
- تخریب تخمدان یا توقف عملکرد تخمدان، که ممکن است با استفاده از هورمون درمانی، جراحی یا تکنیک پرتودرمانی در زنان مبتلا به تومورهای مثبت گیرنده استروژن
- پرتو افکنی در ناحیه‌ی لگن
- زخم‌هایی در لگن که باعث آسیب شدید و یا از بین بردن تخمدان می‌شوند.
چگونه یائسگی تشخیص داده می‌شود؟
اگر شما در حال تجربه علائم رنجآور یا ناتوان‌کننده‌ی یائسگی، هستید و یا علائم یائسگی را تجربه می‌کنید و ۴۵ سال سن یا کمتر دارید، این موارد ارزش صحبت کردن با ارائه دهنده‌ی خدمات درمانیتان را دارد.
یک آزمایش خون جدید که به عنوان آزمایش تشخیصی PicoAMH الیزا یا تست الیزا و یا تست الایزا شناخته می‌شود، به تازگی توسط اداره غذا و دارو تایید شده است. این تست برای کمک به تعیین اینکه آیا یک زن وارد یائسگی شده است و یا نزدیک به یائسگی می‌باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست جدید ممکن است برای زنانی مفید باشد که علائم افسردگی را نشان می‌دهند، علائمی که همچنین می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامتی داشته باشد. یائسگی زودرس با خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی، بیماری‌های قلبی، تغییرات شناختی، تغییرات واژینال، از دست دادن میل جنسی و تغییرات خلقی همراه است. پزشک شما همچنین می‌تواند یک تست خون را ترتیب دهد که سطح هورمون‌های مشخصی را در خون اندازه‌گیری می‌کند که معمولا FSH و یک فرم استروژن به نام استرادیول می‌باشد.
میزان سطوح FSH خون در حد ۳۰mIU / mL یا بیشتر بطور مدام همراه با فقدان قاعدگی برای یک سال متوالی، معمولا به منزله‌ی تایید یائسگی است. آزمایشات بزاق و آزمایش ادرار بدون نسخه (OTC) نیز در دسترس هستند، اما آنها غیرقابل اعتماد و گران میباشند. در طول پیش یائسگی، سطوح استروژن و استروژن به طور روزانه نوسان می‌کنند، بنابراین بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی این وضعیت را براساس نشانه‌ها، سابقه‌ی پزشکی و اطلاعات قاعدگی تشخیص خواهند داد. بسته به نشانه‌ها و سابقه‌ی سلامتیتان، شما ممکن است به آزمایشهای خون اضافی نیز نیاز داشته باشید تا بتوانید بیماری‌ها یا شرایط اساسی دیگری را که ممکن است مسئول این علائم در شما باشند را کنار بگذارید. آزمایشهای خون اضافی عموماً برای کمک به تایید یائسگی استفاده می‌شود:
- تستهای عملکرد تیروئید
- وضعیت لیپید خون
- تستهای عملکرد کبد
- تستهای عملکرد کلیه
- تستهای تستوسترون، پروژسترون، پرولاکتین، استرادیول و تستهای کرونیک گنادوتروفین (hCG)
درمان‌ها
اگر علائم شما شدید باشد و یا بر کیفیت زندگی شما تاثیر بگذارد، ممکن است به درمان نیاز داشته باشید. هورمون درمانی می‌تواند یک درمان موثر در زنان زیر سن ۶۰ سال، یا در طول ده سال مانده به دوران یائسگی، برای کاهش یا مدیریت موارد زیر باشد:
- برافروختگی‌های پر حرارت
- عرق کردن‌های شبانه
- برافروختگی یا فلاشینگ
- لاغری واژن
- پوکی استخوان
سایر داروها نیز ممکن است برای درمان علائم خاص یائسگی، مانند ریزش مو و خشکی واژن استفاده شوند.
داروهای اضافی گاهی اوقات برای علائم یائسگی استفاده می‌شوند:
- منوکسیدیل موضعی ۵ درصد، یک بار در روز برای ریزش و از دست دادن مو استفاده می‌شود
- شامپو ضد شوره، معمولا کتوکونازول ۲٪ و روی پیریتونی ۱٪ ، برای ریزش مو استفاده می‌شود
- کرم موضعی افلورنیتین هیدروکلراید برای رشد موهای ناخواسته
- بازدارنده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، که به طور معمول پراکسیدین ۷٫۵ میلی گرم می‌باشد برای برافروختگی‌های پر حرارت، اضطراب و افسردگی تجویز می‌شود
- مرطوب کننده‌های واژن غیر هورمونی و روان کننده‌ها
- روان کننده‌های واژینال مبتنی بر استروژن با دوز پایین در شکل‌های کرم، حلقه یا قرص
- اسپمیفن برای خشکی واژینال و مقاربت دردناک
- آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی برای عفونت‌های ادراری عود کننده
- داروهای خواب‌آور برای بی‌خوابی
- دنوزوماب، تریپاراتید، رالوکسیفن یا کلسی تونین برای پوکی استخوان پس از قاعدگی
درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی
روش‌های مختلفی برای کاهش طبیعی علائم ییائسگی جزئی تا متوسط، و با استفاده از درمان‌های خانگی، تغییر سبک زندگی و درمان‌های جایگزین وجود دارد. در اینجا چند نکته در خانه برای مدیریت علائم یائسگی ارائه شده است:
حفظ خنکی راحت ماندن
لباس‌های گشاد و لایه‌ای، به خصوص در طول شب و در طول آب و هوای گرم یا غیرقابل‌پیش‌بینی بپوشید. این امر می‌تواند به شما کمک کند تا که گرگرفتگی‌های پر حرارت را مدیریت کنید. خنک نگه داشتن اتاق خواب و پرهیز از بکاربردن پتوهای سنگین در شب نیز می‌تواند به کاهش احتمال عرق کردن شبانه کمک کند. اگر به طور مرتب عرق شبانه دارید، برای محافظت از تشک خود از یک ورقه ضد آب در زیر ملحفه قرار دهید. همچنین اگر در حال گرگرفتگی و برافروختگی باشید، می‌توانید از یک پنکه کوچک قابل حمل یا بادبزن در اختیار داشته باشید تا به خنک کردن شما کمک کند.
ورزش کردن و مدیریت وزن
مصرف کالری روزانه خود را ۴۰۰ تا ۶۰۰ کالری کاهش دهید تا از این طریق به مدیریت وزنتان کمک کنید. همچنین ورزش کردن متوسط ۲۰ تا ۳۰ دقیقه‌ای در روز نیز مهم است. این امر می‌تواند به موارد زیر کمک کند:
- افزایش انرژی
- ارتقای خواب بهتر در شب
- بهبود خلق و خو
- ارتقای سلامت عمومی شما
گفتگو کردن در مورد نیازهایتان
با درمانگر یا روانشناس در مورد هرگونه احساس افسردگی، اضطراب، ناراحتی، انزوا، بی‌خوابی و تغییرات هویتی صحبت کنید. همچنین باید با اعضای خانواده خود، عزیزان و یا دوستان خود در مورد احساسات اضطراب، تغییرات خلقی و یا افسردگی صحبت کنید تا اینکه آنها نیازهای شما را بدانند.
رژیم غذایی خود را تقویت کنید
کلسیم، ویتامین D و مکمل‌های منیزیم را در نظر بگیرید تا به کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و بهبود سطح انرژی و خواب شما کمک کند. با پزشک خود در مورد مکمل‌هایی که می‌تواند به شما برای نیازهای سلامتی فردی شما کمک نماید، صحبت کنید.
انجام روش‌های تمدد اعصاب
روش‌های تمدد اعصاب و تنفس را تمرین کنید، از جمله:
- یوگا
- تنفس مربعی
- مدیتیشن
مراقبت از پوست خود
از مرطوب کننده‌های روزانه برای کاهش خشکی پوست استفاده بکنید. همچنین باید از حمام کردن یا شنا کردن بیش از حد اجتناب کنید، زیرا می‌تواند باعث خشک شدن یا خارش پوست شما شود.
مدیریت مشکلات خواب
از داروهای خواب‌آور استفاده کنید تا به طور موقت بی‌خوابی خود را مدیریت نمایید و یا در مورد خواب طبیعی به پزشک خود فکر کنید. اگر به طور مرتب در خواب مشکل دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا آنها بتوانند به شما کمک نمایند تا آن را مدیریت کرده و در شب‌ها استراحت بهتری را به دست آورید.
ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل
سیگار کشیدن را متوقف کنید و از مواجهه با دود غیرمستقیم سیگار دیگران اجتناب کنید. قرار گرفتن در معرض سیگار ممکن است علائم شما را بدتر کند. همچنین باید مصرف الکل خود را محدود کنید تا علائم رو به وخامت را کاهش دهید. نوشیدن زیاد نوشیدنی‌های الکلی در طول یائسگی باعث افزایش خطر سلامتی شما می‌شود.
روش‌های دیگر
برخی مطالعات محدود، از استفاده از درمان‌های گیاهی برای علائم یائسگی ناشی از کمبود استروژن حمایت کرده‌اند. مکمل‌های غذایی و مواد غذایی که ممکن است به محدود کردن علائم یائسگی کمک کنند عبارتند از:
- سویا
- ویتامین E
- ایزوفلاون
- ملاتونین
- تخم کتان
همچنین ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه گیاه کوهوشِ سیاه ممکن است برخی از علائم مانند گرگرفتگی یا برافروختگی و عرق‌های شبانه را بهبود بخشد. اما در بررسی اخیر مطالعات، شواهد کمی برای حمایت از این ادعاها پیدا شده است. تحقیقات بیشتری موردنیاز است.
بطور مشابه، تحقیقات از سال ۲۰۱۵ نشان داده‌اند که هیچ شواهدی برای حمایت از این ادعا که اسیدهای چرب امگا ۳ می‌تواند علائم وازوموتورِ در ارتباط با یائسگی را بهبود بخشد، یافت نشده است.
چشم‌انداز
یائسگی باعث توقف طبیعی یا توقف چرخه‌ی قاعدگی یک زن می‌شود و پایان باروری را نشان می‌دهد. بسیاری از زنان یائسگی را در سن ۵۲ سالگی تجربه می‌کنند، اما صدمه‌ی لگن یا تخمدان ممکن است باعث شود تا که یائسگی ناگهانی در زندگی زودتر رخ دهد. ژنتیک یا شرایط اساسی نیز ممکن است منجر به ظهور زودرس یائسگی شوند. بسیاری از زنان علائم یائسگی را در چند سال پیش از یائسگی، اغلب با گرگرفتگی‌ها، عرق کردن‌های شبانه و افروختگی تجربه می‌کنند. نشانه‌ها می‌توانند چهار یا چند سال بعد از یائسگی همچنان ادامه داشته باشند.
اگر علائم بیماری شما شدید باشد و یا کیفیت زندگی شما را تحت‌تاثیر قرار دهد، ممکن است از درمان‌هایی از قبیل هورمون درمانی بهره‌مند گردید. به طور کلی، علائم یائسگی را می‌توان با استفاده از درمان‌های طبیعی و تنظیمات سبک زندگی کاهش داد.
منبع:
https://www.healthline.com/
