هیپوکندریا یا خود بیمارانگاری چیست

هیپوکندریا (اضطراب بیماری): نشانه‌ها، علائم و درمان

‌‌این امری طبیعی است که نگران سلامتی خود باشیم. مسائل مربوط به سلامت اغلب در اخبار به صورت هیجان انگیز نشان داده می‌شوند؛ همینطور همه‌ی ما افرادی را می‌شناسیم که به بیماری‌ها و شرایطی مبتلا هستند که ما آرزو می‌کنیم هیچ‌وقت آن‌ها را تجربه نکنیم. اما هیپوکندریا یا خود بیمار انگاری که اضطراب سلامت نیز به آن می گویند امری دیگر است.

با وجود اینترنت، وسوسه‌ انگیز است که به سایت‌های پزشکی مراجعه کنیم تا تمام تیر کشیدن‌ها و دردهایمان را جستجو کنیم؛ این امر منجر به خودتشخیصی که اغلب آزاردهنده است می‌شود.

برخی از نگرانی‌‌ها در مورد سلامتی می‌تواند شما را با پزشکان به روز نگه دارد، به شما کمک کند تا تصمیمات درستی درباره‌ی رژیم غذایی و سبک زندگی بگیرید، انگیزه‌ای برایتان فراهم کند تا به باشگاه یا کلاس یوگا بروید در حالی که تنها کاری که می‌خواهید انجام دهید استراحت کردن روی مبل با یک ظرف بزرگ بستنی است.

با این وجود، اگر نگرانی شما درباره‌ی سلامتی حالت وسواسی پیدا کند، باعث شود شما به مطب دکتر بروید و درخواست انجام آزمایشاتی برای رد کردن بیماری‌هایی که هیچ علائمی از آن‌ها ندارید را داشته باشید و مانع توانایی شما برای لذت بردن از زندگیتان شود، احتمالاً شما مبتلا به اختلال اضطراب بیماری یا هیپوکندریا هستید، نام‌های دیگر این بیماری اختلال اضطراب سلامتی یا اختلال علائم جسمانی یا خودبیمار انگاری هستند اما بیشتر به عنوان هیپوکندریازیس یا هیپوکندریا شناخته می‌شود.

تخمین زده شده است که ۰.۱٪ از آمریکایی‌ها با هیپوکندریا زندگی می‌کنند و یک وضعیت طولانی مدت در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند در زمان‌های مختلف از زندگی یک فرد بهتر یا بدتر شود.

این بیماری را می‌توان از طریق مشاوره، ورزش در خانه و داروهای تجویز شده درمان کرد.

هیپوکندریا یا اضطراب بیماری چیست؟

هیپوکندریا سه مرحله رایج دارد: باور بیماری، ترس از بیماری و درگیر شدن فیزیکی.

سطح بالینی از اضطراب بیماری به عنوان یک اختلال روانی تعریف می‌شود که در آن فرد مبتلا با وجود اینکه برگه سلامت بدون مشکل و تضمین‌هایی از ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی دریافت می‌کند، همواره ترس بیش از حد و ثابت از داشتن یک وضعیت جدی پزشکی دارد.

افرادی که مبتلا به اضطراب بیماری هستند که با نام هیپوکندریا نیز شناخته می‌شوند، آن‌ها تمایل دارند بر احساسات عادی بدن تمرکز کنند و آن‌ها را خطرناک تفسیر کنند.

برای مثال، فردی که مبتلا به هیپوکندریا است می‌تواند درد معده داشته باشد و به جای اینکه آن را به عنوان واکنش به چیزی که خورده یا یک حشره درک کند، می‌ترسد که سرطان معده یا آپاندیسیت داشته باشد.

آن‌ها تمایل دارند تا به جای بیماری‌های رایج مانند گلودرد استرپتوکوکی یا سرماخوردگی، از بیماری‌های شدیدی مانند سرطان یا اچ‌آی‌وی بترسند.

همچنین معمول است که یک فرد مبتلا برای هر گونه احساسات یا حس‌هایی که می‌توانند نگران کننده باشند، بدن خود را اسکن کند.

اضطراب بیماری یا هیپوکندریا می‌تواند درست مثل افرادی که در گذشته یا حال مشکلات پزشکی دارند، در افرادی که از نظر فیزیکی سالم هستند نیز ظاهر شود.

اضطراب بیماری به عنوان ترس بیش از حد در مورد علائم و شرایط تعریف می‌شود به طوری که برای رفاه، روابط و توانایی تمرکز در زندگی روزمره مضر است.

ترس این افراد از داشتن یک بیماری جدی می‌تواند باعث شود فرد برای آزمایشات و معاینات، مرتب به ملاقات پزشک خود برود.

اگرچه آن‌ها اغلب از نتایج مثبت این آزمایشات اطمینان ندارند، در عوض آن‌ها از وجود اشتباه در آزمایشات یا اشتباه کردن دکتر خود می‌ترسند.

افراد دیگری که مبتلا به اضطراب بیماری هستند ممکن است به‌خاطر ترسی که از فهمیدن علائم بسیار اشتباه دارند، به طور کامل از دکتر دوری کنند.

دلایل هیپوکندریا

اضطراب بیماری معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود؛ این بیماری اغلب به دلیل مریضی یا مرگ شخصی که می‌شناسید، ترس از سلامتی خودتان، تجربه بد از یک بیماری یا بستری شدن در بیمارستان ایجاد می‌شود.

تقریباً دو سوم افرادی که اضطراب بیماری دارند دارای یک اختلال روانپزشکی همراه هستند که معمولاً یک اختلال اضطراب مانند اختلال پانیک یا اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) است.

افسردگی نیز در نیمی از موارد ثبت شده با اضطراب بیماری یا هیپوکندریا همراه است.

برخی از افرادی که بیشتر مستعد ابتلا به اضطراب بیماری هستند، افرادی می‌باشند که سابقه مورد سوءاستفاده قرار گرفتن، داشتن یک مریضی جدی در دوران کودکی، مریضی شدید والدین و سبک زندگی پر استرس دارند.

بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب بیماری اغلب یک عضو در خانواده دارند که او نیز در مورد سلامتی بسیار نگران است، پس می‌تواند گاهی یک رفتار آموخته شده باشد.

علائم هیپوکندریا

تشخیص اینکه شما یا یکی از عزیزانتان سطح طبیعی از اضطراب در مورد سلامتی دارید یا صفات و رفتار‌هایی دارید که می‌توانند به عنوان اضطراب بیماری طبقه بندی شوند، دشوار است.

دانستن اینکه باید چه چیزی را جستجو کنید می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که آيا سطح اضطراب بیماری بیشتر از حد طبیعی دارید یا خیر.

برخی از علائم شامل موارد زیر هستند:

·      شما علائم بیماری خاصی را ندارید اما می‌ترسید که مریض باشید؛ یا شما عملکرد طبیعی بدن را به عنوان نشانه‌های یک مریضی جدی در نظر می‌گیرید.

·      زمانی که آزمایشات نشان می‌دهند که سالم هستید یا یک پزشک به شما اطمینان می‌دهد مریضی که از آن می‌ترسید را ندارید، شما احساس آرامش یا امنیت نمی‌کنید.

·      شما زمان زیادی را صرف تحقیق در مورد شرایط و علائم سلامتی به صورت آنلاین می‌کنید.

·      زمانی که درباره‌ی یک مریضی جدی در اخبار می‌شنوید یا متوجه می‌شوید شخصی که می‌شناسید بیمار است، از ابتلا به آن بیماری جدی نگران می‌شوید.

·      نگرانی‌های شما در مورد سلامتی، مانع لذت بردن شما از فعالیت‌های عادی می‌شوند.

·      شما دائماً خود را برای هر گونه علائم بیماری چک می‌کنید.

·      شما ملاقات‌های مکرری با پزشک خود ایجاد می‌کنید و درخواست می‌کنید برای شرایطی که می‌ترسید داشته باشید، آزمایشات و معاینات انجام دهید. یا اینکه شما از ترس تشخیص‌های بیماری جدی، از مراجعه به پزشک دوری می‌کنید.

علائم فیزیکی هیپوکندریا

آیا هیپوکندریا می‌تواند علائم فیزیکی ایجاد کند؟

از آنجایی که هیپوکندریا می‌تواند سیستم «جنگ یا گریز» بدن را فعال کند، داشتن نگرانی‌های بیش از حد در مورد سلامتی می‌توانند باعث برخی از علائم فیزیکی شوند.

برخی از علائم رایج اضطراب که هیپوکندریا می‌تواند ایجاد کند شامل موارد زیر هستند:

·      معده درد و شرایطی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)

·      سرگیجه

·      سردرد

·      دهان خشک

·      تنش عضلانی

·      خستگی

·      افزایش ضربان قلب

·      تعریق

·      تنگی نفس

·      اصرار مکرر برای استفاده از سرویس بهداشتی

زمانی که افراد مبتلا به اضطراب بیماری علائم ذکر شده را تجربه می‌کنند، آن‌ها ممکن است این علائم را به عنوان ابتلا به یک مریضی جدی تفسیر کنند.

اما علائم آن‌ها در واقع ناشی از هجوم آدرنالین است.

محرک‌ها

محرک‌های هیپوکندریا

این ممکن است واضح به نظر برسد اما همان چیزهایی که هر فرد دیگری را در مورد سلامتی‌اش نگران می‌کند، می‌تواند محرکی برای آغاز دوره‌ای از هیپوکندریا باشد.

این دوره‌ها به مشکلات بزرگتری تبدیل می‌شوند زمانی که محرک‌ها با مجموعه‌ای از قوانین و فرض‌های انعطاف‌ناپذیر و نادرست ترکیب شوند. یک محرک می‌تواند چیزی درونی (در درون شما) یا بیرونی در محیط شما باشد.

محرک‌های درونی

بدن همیشه صداهایی دارد، جا‌به‌جا می‌شود و حس‌های عجیبی ایجاد می‌کند، پس برای کسانی که به دنبال صداها و حس‌ها هستند، پیدا کردن آن‌ها آسان است.

این می‌تواند شامل هر چیزی از ناراحتی معده تا تغییرات در سطوح انرژی باشد. زندگی معمولی می‌تواند حتی حس‌های غیرعادی را ایجاد کند، مانند ایجاد کردن یک طعم عجیب در دهان شما یا یک انقباض عضلانی در زیر یکی از چشم‌ها.

برای یک هیپوکندریاک، حتی علائم و حس‌های طبیعی نیز می‌تواند باعث افزایش سطح اضطراب شود.

محرک‌های خارجی

علاوه بر اتفاقاتی که در بدن شما رخ می‌دهد، تعدادی از عوامل خارجی می‌توانند توجه شما را به مشکلات سلامتی احتمالی جلب کنند و در نتیجه اضطراب بیماری را تحریک کنند.

این عوامل خطر شامل موارد زیر هستند:

·      نگرانی‌های سلامت در اخبار

·      قرار ملاقات‌های پزشکی آینده

·      تماس با شخصی که بیمار است.

·      شنیدن راجع به شخصی که مبتلا به یک بیماری شده است.

·      دریافت نتایج غیر قطعی در آزمایش پزشکی

·      به شما گفته شود که وضعیت پزشکی خاصی دارید.

·      دوری از سیستم‌های شناخته شده مراقبت‌های سلامت یا پزشک مراقبت‌های اولیه.

تشخیص هیپوکندریا

چگونه اضطراب سلامتی تشخیص داده می‌شود؟

اگر نگران سلامتی خود هستید، این مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا هر گونه شرایط سلامتی را رد کنید.

اگر پزشک شما همه‌ی شرایط سلامتی را رد کند و شما همچنان نگران باشید، ممکن است پزشکتان تشخیص دهد که شما به اضطراب بیماری یا هیپوکندریا مبتلا هستید.

برای دریافت این تشخیص، شما باید چندین مورد از علائم زیر را داشته باشید:

·      نگرانی مداوم درباره‌ی داشتن یا ابتلا به یک بیماری جدی، یا داشتن نگرانی‌های عمده سلامتی برای شش ماه متوالی.

·      در غیاب علائم فیزیکی یا علائم بسیار کم، نگران بیماری باشید.

·      تفسیر حس‌های طبیعی بدن به این معنی که شما یک بیماری جدی دارید.

·      از افراد یا مکان‌هایی که فکر می‌کنید باعث مریضی‌تان می‌شوند، دوری کنید.

·      از قرار‌ ملاقات‌های پزشک دوری کنید تا تشخیص‌های ترسناکی مبنی بر بیماری جدی دریافت نکنید.

·      به اندازه‌ای نگران سلامتی خود شوید که در کار، روابط و لذت بردن شما از زندگی اختلال ایجاد کند.

·      زمانی که پزشکان به شما می‌گویند که سالم هستید، اطمینان نداشته باشید یا از نتایج پزشکی که به شما نشان می‌دهند شرایط سلامتی ترسناکی ندارید، مطمئن نشوید.

·      به طور مداوم بدن خود را برای بیماری چک کنید.

·      مرتب در جستجوی علائم بیماری به صورت آنلاین باشید.

·      شدیداً نگران یک وضعیت پزشکی موجود یا یک وضعیت پزشکی که در خانواده شما جریان دارد باشید.

شرایط مرتبط

برای افراد مبتلا به اضطراب بیماری معمول است که سایر شرایط سلامت روانی و جسمی را نیز داشته باشند مانند:

·      افسردگی

·      اختلال اضطراب فراگیر

·      اختلال پانیک

·      فوبیا

·      اختلال وسواس فکری-عملی

·      اختلال اضطراب پس از سانحه

·      اسکیزوفرنی

اضطراب بیماری با داشتن هیچ بیماری جسمی خاصی ارتباطی ندارد.

 

درمان‌ هیپوکندریا

گزینه‌های درمان خودبیمار انگاری

روانپزشکی کنونی بیان می‌کند که هنگام درمان بیمار مبتلا به اضطراب سلامتی، «رابطه پزشک و بیمار مبتنی بر اعتماد و احترام متقابل حیاتی است».

اگر بیمار با پزشک خود احساس راحتی کند و واقعاً به او اعتماد کند، به احتمال زیاد اطمینان خاطر و نتیجه وضعیت سلامت بدون اشکالی که از سمت او می‌آید را می‌پذیرد. هنگامی که یک پزشک قابل اعتماد، بیماری‌های جدی را با استفاده از آزمایشات و معاینات رد می‌کند، درمان شامل موارد زیر می‌شود:

درمان رفتاری-شناختی خودبیمار انگاری (CBT):

CBT مؤثرترین درمان برای اختلال‌های اضطرابی مانند اضطراب سلامتی است. در CBT، بیمار‌ها یاد می‌گیرند تا ترس‌های شدید خود درباره‌ی سلامتی را تشخیص دهند و آن‌ها را باور نکنند. CBT همچنین می‌تواند به بیمارها کمک کند تا با علائم اضطرابی که اضطراب سلامتی می‌تواند ایجاد کند، کنار بیایند. CBT برای افرادی که مبتلا به اضطراب سلامتی همراه با افسردگی به صورت همزمان هستند، مؤثر است، اگرچه این تأثیر کمتر از تأثیری است که برای افراد مبتلا به اضطراب همزمان دارد.

درمان خودبیمار انگاری با دارو:

دارو‌های روانپزشکی مانند داروهای ضدافسردگی و داروهای ضداضطراب، اغلب مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) می‌توانند همراه با مشاوره برای درمان اضطراب سلامتی استفاده شوند.

کارهایی که می‌توانید در منزل برای درمان اضطراب بیماری انجام دهید.

علاوه بر برقراری ارتباط و کار با پزشک خود که می‌تواند یک متخصص سلامت روان و احتمالاً یک روانپزشک باشد، برخی از تکنیک‌های کنترل استرس و آرامش بخش وجود دارند که می‌توانند برای کاهش اضطراب سلامتی مفید باشند؛ شما می‌توانید این تکنیک‌ها را در خانه تمرین کنید.

این تکنیک‌ها شامل موارد زیر هستند:

·      یک دفترچه درمان رفتاری-شناختی داشته باشید که درباره‌ی ترس‌ها و باور‌های مکرر مربوط به سلامتی باشد؛ در آن تمرین‌هایی با هدف از بین بردن باورهای غیر مفید به وسیله افکار و رفتارهای سالم‌تر بنویسید.

·      کاهش مقدار زمانی که به صورت آنلاین برای جستجوی علائم و وضعیت‌های سلامتی صرف می‌کنید.

·      تمرکز کردن روی سرگرمی‌ها و روابطی که برای شما شادی ایجاد می‌کنند و حواستان را از تمرکز کردن روی نگرانی‌های سلامتی پرت می‌کنند.

·      صحبت با خود درباره‌ی اینکه حس‌های طبیعی بدن نشانه‌هایی از یک چیز مضر نیستند، بلکه فقط بدن آنطور که باید کار می‌کند.

·      ادامه دادن به قرارهای ملاقات با ارائه دهندگان سلامت روان و مصرف داروی روانپزشکی در صورتی که تجویز شود.

·      با کمک پزشک خود، محدودیتی را برای ویزیت‌ها، آزمایشات و مراجعه‌ها به متخصصانی که درخواست می‌کنید، تعیین کنید و به آن پایبند باشید.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر نگرانی‌هایی در مورد سلامتی خود دارید، این همیشه ایده خوبی است که با پزشک خود صحبت کنید.

آن‌ها می‌توانند آزمایشات مورد نیاز را به شما بدهند تا مطمئن شوند که شما سالم و خوب هستید. این ممکن است که هر دو اضطراب سلامتی و وضعیت پزشکی با هم وجود داشته باشند، پس فقط بخاطر اینکه احتمال دارد اضطراب سلامتی داشته باشید، این مهم است که علائم جدیدی که باعث نگرانی‌تان می‌شوند را چک کنید.

اگر مشخص شد که علائم شما مربوط به مشکل پزشکی نیستند، این می‌تواند ایده خوبی باشد که به یک متخصص سلامت روان که پزشک شما می‌شناسد و به او اعتماد دارد، مراجعه کنید تا درباره‌ی نحوه برنامه‌ریزی ملاقات‌های آینده برای نگرانی‌های سلامتی بحث کنید.

سوالات متداول

آیا هیپوکندریاک‌ها علائم واقعی را احساس می‌کنند؟

بله، هیپوکندریا می‌تواند علائم مرتبط با اضطراب را ایجاد کند مانند: درد معده، سرگیجه، سردرد، دهان خشک، تنش عضلانی، خستگی، افزایش ضربان قلب، تعریق، تنگی نفس و اصرار مکرر برای استفاده از سرویس بهداشتی.

آیا هیپوکندریا نوعی اضطراب است؟

بله. هیپوکندریا که به عنوان اضطراب بیماری نیز شناخته می‌شود، یک اختلال روانی است که در آن فرد مبتلا با وجود اینکه برگه سلامت بدون مشکل و تضمین‌هایی از ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی دریافت می‌کند، همواره ترس بیش از حد و ثابت از داشتن یک وضعیت جدی پزشکی دارد. افرادی که مبتلا به هیپوکندریا هستند، تمایل دارند بر احساسات عادی بدن تمرکز کنند و آن‌ها را خطرناک تفسیر کنند.

آیا هیپوکندریا قابل درمان است؟

راه‌های مختلفی برای درمان هیپوکندریا وجود دارد که شامل درمان رفتاری-شناختی (CBT) و داروها می‌شود. همچنین می‌توانید هیپوکندریا را در خانه از طریق تکنیک‌های کنترل استرس و آرامش بخش مدیریت کنید.

هیپوکندریا چقدر می‌تواند بد شود؟

برای برخی افراد، هیپوکندریا می‌تواند بر جنبه‌های زندگی روزمره‌ از جمله برنامه‌ریزی، سفر و کار تأثیر بگذارد و علائم فیزیکی اضطراب را به همراه داشته باشد. همچنین می‌تواند باعث شود افراد از مراجعه به پزشک برای انجام آزمایشات و معاینات منظم خودداری کنند.

 

منبع:

https://khealth.com/learn/anxiety/hypochondria/#how-is-hypochondria-diagnosed