طرحواره تنبیه

طرحواره تنبیه

افرادی که بیش از حد به اتفاقات بیرون توجه نشان می‌دهند، محدودیت، گرفتاری یا فشارهای ناشی از موقعیت محیطی را تجربه می‌کنند، ممکن است یک یا چند مورد از این چهار طرحواره را داشته باشند: منفی‌بافی- بدبینی، معیارهای سخت‌گیرانه، بازداری هیجانی و تنبیه خود.

همه ما ممکن است گاهی اوقات اعتقاد داشته باشیم که کسی یا حتی خود ما، باید به دلیل یک عمل اشتباه مجازات شویم. این تفکر غالباً به عنوان نوعی جبران هزینه در ذهن ما شکل می‌گیرد.

اگر طرحواره تنبیه در شما ایجاد شده باشد، ممکن است انتظارات بیش از حدی داشته باشید که طی آن معتقدید افراد باید به‌خاطر اشتباه، عدم رعایت موازین اخلاقی یا عدم عملکرد مناسب مجازات شوند. وقتی این طرحواره فعال می‌شود، به‌طور قابل‌توجهی ممکن است باعث ناامیدی شود. این ناامیدی متوجه خودمان یا اطرافیانمان می‌شود و ممکن است ما را در برابر نقص یا رفتارهای نادرست بی‌تاب، آزرده، گناهکار، شرمنده و بیش از حد نگران و مضطرب کند. در این شرایط، بخشش ممکن است دشوار باشد.

طرحواره تنبیه اغلب به احساس کنترل و ایجاد یک محیط قابل پیش‌بینی مربوط می‌شود که در آن چیزهای بد مجازات می‌شوند و چیزهای خوب پاداش می‌گیرند. بنابراین، به ما این باور را می‌دهند که اگر رفتار خوبی داشته باشیم، می‌توانیم از اتفاقات بد پیش‌آمده جلوگیری کنیم. نیاز واقعی در پشت این طرح و برنامه این است که با وجود نقص‌های خود، احساس امنیت و سلامت داشته باشیم و بتوانیم با درک غیرقابل پیش‌بینی بودن زندگی، سطح تحمل‌مان را افزایش دهیم.

عباراتی در خصوص طرحواره تنبیه

اگر 5 مورد یا بیشتر از عبارات زیر را در خود شناسایی کنید، احتمالاً این طرحواره در شما فعال است.

۱- وقتی مردم اشتباه می‌کنند باید مجازات شوند و پاسخگو باشند.

۲- وقتی کار اشتباهی انجام داده‌اند، باید به آنها گفته شود.

۳- وقتی به مردم اجازه داده می‌شود با رفتار بد به کارشان ادامه دهند، ناراحت می‌شوم.

۴- بخشیدن و فراموش کردن برایم سخت است و تمایل به کینه‌ورزی دارم.

۵- وقتی اشتباه می‌کنم، خودم را بی‌رحمانه مجازات می‌کنم.

۶- من می‌دانم که در مورد کارهای بدی که دیگران انجام داده‌اند؛ مخصوصاً وقتی مسئولیتی را بر عهده ندارند، مسوول هستم.

۷- من صدای انتقادی شدیدی در ذهن دارم که خیلی سخت درباره خودم و دیگران قضاوت می‌کند.

۸- برای من سیاه و سفید وجود دارد و هیچ حد وسطی متصور نیستم.

۹- اگر کار را درست انجام ندهم، باید عواقبش را متحمل شوم.

۱۰- مردم به من گفته‌اند که بسیار منتقد هستم و بسیار قضاوت می‌کنم.

زندگی با طرحواره تنبیه 

شما معتقد هستید که زندگی بد است و شما نیز همینطور. شما تمایل دارید یک شیوه تفکر و رفتار منفی و پرخاشگرانه نسبت به دیگران داشته باشید، اما مهمتر از آن دوست دارید این احساسات را شدیدتر در مورد خودتان اعمال کنید.

شکل‌گیری طرحواره تنبیه در کودکی

اگر طرح مجازات در زندگی شما فعال است، ممکن است اوایل زندگی شرایطی را تجربه کرده باشید که منجر به توسعه این طرحواره شده. در دوران کودکی ممکن است مجازات‌های زیادی را تجربه کرده باشید. شاید شما قربانی شده‌اید یا در خانه یا در محیط جامعه یا مدرسه خشونت‌هایی رخ داده است که شاهدش بوده‌اید. این تجربیات منجر به ایجاد صدای مجازات‌کننده درونی شما می‌شود.

روش‌هایی که با آن به طرحواره تنبیه پاسخ می‌دهید

هنگام فعال کردن طرحواره تنبیه، سه روش مقابله وجود دارد که شما اغلب با یکی از آنها واکنش نشان می‌دهید.

تسلیم شدن: مجازات همیشه نسبت به خود و افراد پیرامون شما وجود دارد. همیشه چیزی وجود دارد که از آن احساس بدی دارید.

اجتناب: اطمینان دارید دیگران به شما آسیب می‌رسانند و بنابراین از بودن در کنارشان اجتناب می‌کنید. شما انتخاب می‌کنید که تنها باشید.

جبران افراطی: به نظر می‌رسد همه چیز برای شما خوب است. این باعث می‌شود همیشه تنش داشته باشید، زیرا در درونتان احساسات بسیار منفی و پرخاشگرانه‌ای را تجربه می‌کنید. در حالیکه در بیرون طور دیگری رفتار می‌کنید و ممکن است میل به آسیب رساندن به خود یا دیگران در درونتان ایجاد شود.

طرحواره تنبیه در بزرگسالی

در بزرگسالی تنبیه و مجازات در زندگی شما به یک موضوع اصلی تبدیل می‌شود و شما مرتباً خودتان را مجازات خواهید کرد. این تنبیه کردن می‌تواند از طریق رفتارهای مخرب مانند زخمی کردن بدن و قرار گرفتن در موقعیت‌های خطرناک باشد. اگر کسی تلاش کند به شما کمک کند، او را از خود دور خواهید کرد. چرا که کاملاً تحریک‌پذیر و عصبانی خواهید بود و در درون احساس پوچی خواهید کرد. عصبانیت شما در نحوه تعاملتان با افراد پیرامون نیز آسیب‌های جدی به موقعیت شغلی و اجتماعی شما خواهد زد.

درمان طرحواره تنبیه

در طرحواره درمانی به شما کمک می‌شود روش‌های مختلف تفکر و احساس را بررسی کنید. طرحواره درمانگر به شما نشان خواهد داد که تنبیه خود یا دیگران، آنچه را که نیاز دارید به شما نمی‌دهد و این روند باعث افزایش بیشتر ترس شما در زندگی می‌شود. درمانگر تلاش خواهد کرد با کمک شما اهداف ایجاد اعتماد در روابط را توسعه دهد و به این ترتیب اضطراب و ترس شما کاهش یابد.