طرحواره اطاعت
طرحواره اطاعت چیست؟
افرادی که روابط متضادی را تجربه میکنند ممکن است یک یا چند مورد از این سه طرحواره را در خود داشته باشند: ایثار، اطاعت یا تأییدطلبی.
همه ما ممکن است گاهی اوقات مجبور به انجام کارهایی شویم که نمیخواهیم آنها را انجام دهیم. اگر طرحواره اطاعت در شما وجود داشته باشد، ممکن است بیش از حد روی خود احساس فشار را تجربه کنید. چرا که مجبور میشوید از خواستههای دیگران اطاعت کنید یا تسلیم آنها شوید تا از عواقب منفی بعدی جلوگیری کنید. در این مواقع ممکن است مجبور شوید که نیازها، خواستهها، احساسات، نظرات یا تصمیمات خود را سرکوب کنید. این موضوع رابطه نزدیکی با احساس درماندگی، احساس گرفتار شدن یا ناتوانی در بیان و ابراز وجود دارد.
هنگامیکه طرحواره اطاعت فعال میشود، بهطور قابل فهمی رفتارهای سازگار با ترس را ایجاد میکند و برای حالت جبران ممکن است شما به رفتارهایی مانند عصبانیت، منفعلگرایی، پرخاش یا خودآرامبخشیهایی که حواس شما را پرت میکنند، روی بیاورید. مهم این است که ما در واقع گرفتار و درمانده نیستیم. بلکه این یک مفهوم توسعهیافته است که مانع جدا شدن از الگوی اطاعت میشود.
نیاز واقعی در پشت طرحواره اطاعت احساس امنیت، قدرت و اعتماد به نفس است. اگر 5 مورد یا بیشتر از این موارد را در خودتان شناسایی کنید، احتمالاً تله اطاعت در شما فعال است.
نشانههای تله اطاعت
1.من در صحبت کردن برای منافع خودم مشکل زیادی دارم.
2.من اغلب احساس میکنم مردم با من مانند یک دروازه برای عبور برخورد میکنند.
3.در روابطم تمایل دارم که دیگران بهجای من تصمیم بگیرند.
4.من بهندرت به مردم میگویم که احساسات مرا جریحهدار کردهاند یا من را ناامید کردهاند.
5.من معمولاً احساس خشم و رنجش زیادی میکنم که بهندرت ابراز میکنم.
6.من تمایل دارم دیگران را خشنود کنم تا درگیر یا طرد نشوم.
7.میترسم اگر احساساتم را بیرون بریزم، کنترلم را از دست بدهم.
8.من کاملاً منفعل-پرخاشگر هستم.
9.به هر قیمتی از درگیری یا رویارویی اجتناب میکنم.
10.من در تنظیم مرزهای شخصی مشکل دارم.
نکته: اکثر نشانه های فوق برای افرادی نصداق دارد که تسلیم تله اطاعت خود می شوند. این در حالیست که گروهی دیگر در برابر تله اطاعت خود راهکار جبران افراطی را اختیار می کنند. چنین افرادی تلاش دارند همه تصمیمات را خودشان بگیرند، به دیگران اجازه دخالت نمی دهند و هرگونه اظهار نظر را دخالت محسوب می کنند، سعی می کنند رابطه عاطفی صمیمانه برقرار نکنند تا از این طریق زیر سلطه دیگری نروند، سعی می کنند نیازهای شان را خودشان مرتفع سازند تا برای دیگران فضایی برای اظهار نظر و دخالت ندهند.
چگونگی تاثیر طرحواره اطاعت
اطاعت اساساً مانع از این میشود که خودمان را بیان کنیم، مرزهایمان را مشخص کنیم، احساسات خود را بیان کنیم و با تعارضات کنار بیاییم. اصولا احساس ترس و اضطراب در اطراف ابراز احساسات و نیازهای واقعی ما وجود دارد. زیرا ما از نوعی تلافی، تحقیر یا طردشدن میترسیم. همچنین نگرانیم که نتوانیم با نتیجهای که پس از گفتن احساس خود خواهیم داشت، کنار بیاییم. از آنجا که ما برای دیگران حد و مرزی قائل نیستیم، میتوانیم اغلب توسط آنها مورد استفاده یا سوءاستفاده قرار بگیریم. یا اجازه دهیم به ما بیاحترامی شود. در نتیجه ما در آخر کارهایی را انجام میدهیم که واقعاً نمیخواهیم، زیرا نمیتوانیم «نه» بگوییم.
این ناتوانیها فقط باعث ایجاد خشم و کینه نسبت به مردم و خودمان میشود که گاهی بهطور ناگهانی ما را منفجر میکند. یا از سوی دیگر، ما به روشهای منفعلانه روی میآوریم و ممکن است نتوانیم به تماس باقی افراد پاسخ مناسب دهیم، مردم را نادیده بگیریم یا کارهایی بسیار پایینتر از سطح واقعیمان را انجام دهیم.
روابط ما هرگز برآورده کننده نیازهایمان نیست. زیرا در مورد افکار و احساسات خود صادق نیستیم. ما وقت زیادی را صرف خشنود کردن و انجام خواستههای دیگران میکنیم تا مردم هرگز نبینند که واقعاً در درون چه کسی هستیم، به چه چیزی واقعاً فکر میکنیم، چگونه احساس میکنیم و نیازهایمان چیست. بهطور کلی ما اطلاعات لازم برای ارتباط نزدیک و صمیمی را به مردم نمیدهیم. فردی که دارای تله اطاعت است، ممکن است به شدت احساس تنهایی کند؛ حتی اگر افرادی را در اطراف خود داشته باشد. دلیل اصلی این است که فرد هرگز واقعی «دیده شدن» یا درک شدن از اطرافیان را در سطح عمیق احساس نمیکند.
در نتیجه نیازها برای اتصال و برقراری رابطه ایمن بهندرت برآورده میشود. در این مواقع ممکن است فرد با شرکا، دوستان یا همکاران خود صادقانه برخورد نکند و فریبکاری را چاشنی ارتباطاتش کند. زیرا حرف خود را نمیزند و اجازه میدهد مردم مرزهای شخصی او را زیر پا بگذارند.
تاثیر طرحواره اطاعت بر عزتنفس
طرحواره اطاعت تأثیرات عظیمی بر عزتنفس و اعتماد به نفس ما دارد. زیرا میدانیم که نسبت به خود صادق نیستیم و در نهایت احساس کنترل بر خویش نداریم و احساس ضعف شدید میکنیم. از نظر سلامتی میدانیم که سرکوب احساسات تأثیر بسیار مخربی بر سلامتی ما میگذارد؛ مخصوصاً وقتی خشم را از راههای سالم ابراز نمیکنیم. خشم سرکوبشده یا فرو خورده شده بهشدت با تعدادی از سرطانها ارتباط دارد.
در مطالعات متعددی که روی بیماران مبتلا به سرطان انجام شد، امتیازات خشم بسیار کم مشاهده شده است. چنین نمرات کمی سرکوب یا مهار خشم را نشان میدهد. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد خشم سرکوبشده میتواند پیش درآمد توسعه سرطان باشد و همچنین عاملی در پیشرفت آن پس از تشخیص بیماری. مثلاً در یک تحقیق، سرکوب شدید خشم معمولاً مشخصه 160 بیمار مبتلا به سرطان پستان بود که از آنها مصاحبه روانشناختی و پرسشنامه خودآزمایی گرفته شد.
ریشههای کودکی تله اطاعت
اگر در خانهای بزرگ شدهاید که ابراز احساسات یا صحبت کردن درباره آن خطرناک است، به احتمال زیاد این طرحواره در شما شکل گرفته است. این طرحواره در افرادی که مورد آزار جسمی، عاطفی یا جنسی قرار گرفتهاند بسیار رایج است. از کودکی به نفع شما بوده است که ساکت و مطیع بمانید تا از آسیب جلوگیری کنید. اگر پدر یا مادری فراری از خانه داشتید یا در خانه تعارض و استرس زیادی وجود داشته است، صحبت کردن را با ترس، تلافی یا تحقیر همراه میکردید و این الگو هنوزهم در حال تکرار در زندگی شماست. سه روش وجود دارد که شما در هنگام فعالشدن طرحواره اطاعت، بر اساس آن واکنش نشان میدهید.
تسلیم شدن: احساس میشود افراد دیگر چرخ زندگی شما را هدایت میکنند. بدین معنی که دیگران در مورد هر کاری که انجام میدهید، برای شما تصمیم میگیرند.
اجتناب: از هرگونه اختلافنظر و بحثی كه در شرف وقوع است اجتناب میكنید و این باعث میشود احساس اضطراب و تسلیم کنید.
جبران افراطی: در برابر افرادی که فکر میکنید میخواهند به شما زور بگویند، بسیار سرکشانه عمل میکنید. این افراد میتوانند شامل رئیس یا دوست شما باشند که از شما میخواهند کاری را انجام دهید.
منبع:
https://www.securenest.org/subjugation-schema/
https://www.schematherapyonline.com/subjugation-2/