روانشناسی رنگها

روانشناسی رنگها

آیا رنگ‌ها واقعا بر احساسات انسان تاثیر می‌گذارند؟ آیا شما در اتاق زرد احساس اضطراب می‌کنید؟ آیا رنگ آبی شما را ریلکس و آرام می‌کند؟ طراحان داخلی قویا باور دارند که رنگها بر روی احساسات، هیجانات و خلق انسان تاثیر می‌گذارند.

رنگها یک ابزار قدرتمند برای ارتباطات بوده و می‌تواند برای سیگنال دادن، تاثیر بر روی خلق و حتی تاثیر بر روی واکنش‌های روانشناختی مورد استفاده قرار بگیرد.

بعضی رنگها باعث بالا رفتن فشار خون، افزایش متابولیزم و خستگی چشم می‌شوند. بنابراین سوال مهم آن است که رنگها چگونه اثر می‌گذارند؟ چگونه رنگها بر روی خلق و رفتار ما موثر هستند؟

روانشناسی رنگها چیست؟

در سال 1666 آیزاک نیوتن کشف کرد که اگر نور سفید را از داخل یک منشور عبور دهیم، به همه رنگ‌های قابل دیدن تجزیه می‌شود. نیوتن همچنین فهمید که هر رنگ طول موج مشخصی دارد و نمی‌تواند به رنگ‌های دیگری تجزیه شود.

آزمایشات دیگر نشان داد نور از رنگ‌های متفاوت تشکیل می‌شود. مثلا نور قرمز در ترکیب با نور زرد، رنگ نارنجی را می‌سازد. بعضی رنگ‌ها مانند سبز و بنفش (مگنتا) رنگ یکدیگر را خنثی می‌کنند و تبدیل به نور سفید می‌شوند.

اگر نقاشی بلد باشید حتما می‌دانید چه رنگ‌هایی را باهم ترکیب کنید تا رنگ دلخواهتان را به‌دست بیاورید.

تعجب برانگیز آن است که تاکنون تحقیقات بسیار اندکی بر روی تاثیر رنگها از لحاظ روانشناختی صورت گرفته است و همان تحقیقات اندک نیز توسط دانشمندان انجام نشده است، بلکه به‌خاطر کاربردهای عملیاتی آن انجام شده است.

تاثیر رنگها چیست؟

تاثیر رنگ‌ها تا حدودی فرهنگی نیز می‌باشد. مثلا رنگ سفید اگرچه نشانه پاکی و بی غل و غشی می‌باشد، اما در برخی فرهنگ‌ها به‌جهت عزاداری نیز استفاده می‌شود. اما در عین حال تاثیر رنگها تماما ذهنی نمی‌باشد و تاثیر برخی از رنگها به‌صورت جهانی پذیرفته شده است و در همه فرهنگ‌ها معنای یکسانی دارد.

رنگ قرمز و طیف رنگی آن مانند نارنجی و زرد، رنگ گرم محسوب می‌شوند. این رنگ‌ها احساساتی از محدوده گرما و راحتی تا خشم و نفرت را تداعی می‌کنند.

رنگ‌های طیف آبی به‌عنوان رنگ سرد شناخته می‌شوند و شامل آبی، سبز و ارغوانی می‌شود. این رنگ‌ها به‌عنوان رنگ‌های آرام توصیف می‌شوند، اما در عین حال احساسات غم و بی‌تفاوتی را نیز به‌ذهن تداعی می‌کنند.

مردم چگونه به رنگ‌های مختلف واکنش نشان می‌دهند؟

در فرهنگ‌های قدیم مانند فرهنگ چین و مصر از روانشناسی رنگها به‌عنوان درمان استفاده می‌شد. از رنگ درمانی همچنین به‌عنوان نور درمانی نیز یاد می‌شد. از رنگ درمانی در حال حاضر نیز به‌عنوان یک روش درمانی مکمل و یا جایگزین استفاده می‌شود. در روانشناسی رنگها، رنگ‌ها اینگونه مورد استفاده قرار می‌گیرند:

قرمز: به‌جهت تحریک فیزولوژی بدن و مغز و افزایش گردش خون

آبی: به‌جهت تسکین بیماری و درد

زرد: به‌جهت تحریک عصب‌ها و پاکسازی بدن

نارنجی: شفای ریه‌ها و افزایش سطح انرژی

نیلی: به‌جهت تسکین مشکلات پوستی

تحقیقات جدید بر روی اثر رنگ‌ها

اکثر روانشناسان رنگ درمانی را با شک و تردید می‌نگرند و باور دارند اثر نسبت داده شده به رنگ‌ها لااقل به میزانی که بیان می‌شود، نیست و درباره اثر رنگ‌ها اغراق شده است. یک اتاق آبی ممکن است در آغاز باعث آرامش در فرد شود، ولکن پس از مدت کوتاهی این اثر از بین می‌رود.

اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که رنگ‌ها به طرق متفاوتی بر مردم اثر می‌گذارد.

دارونماهایی با رنگ‌های گرم تاثیر بیشتری بر افراد نسبت به قرص‌های دارونمای رنگ سرد داشتند.

خیابان‌هایی با نور آبی بر اساس گزارشات منجر به کاهش جرم شده است.

قرمز باعث شده است مردم با سرعت و فشار بیشتری واکنش نشان بدهند. چیزی که بر اساس تحقیقات در هنگام فعالیت‌های ورزشی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

یونیفورم‌های مشکی احتمال بیشتری دارد جریمه بشوند. همچنین دانش‌آموزان احتمال بیشتری دارد که کیفیت بد را به بازیکنی که یونیفرم سیاه پوشیده است نسبت بدهند.

تحقیقات نشان می‌دهد مواجه کردن دانش‌آموزان با رنگ قرمز پیش از امتحان، عملکرد آنها را کاهش می‌دهد. یک تحقیق نشان داد دانش‌آموزانی که با رنگ قرمز پیش از امتحان مواجه شدند، 20 درصد عملکرد بدتری در مقابل دانش‌آموزانی که با رنگ سبز و سیاه مواجه شدند، داشتند.

روانشناسی رنگها درباره شخصیت افراد چه می‌گویند؟

آیا از روی ترجیح افراد نسبت به رنگ‌های متفاوت می‌توان به شخصیت آنها پی‌برد؟ آیا رنگ چیزهایی که می‌خرید نشانگر ویژگی‌های شما هستند؟ آیا رنگ ماشین شما چیزی از ویژگی‌های شما به ما می‌گوید؟

رنگ لباس‌هایی که می‌پوشیم بعضی اوقات نشانگر علاقه ما به تصویری است که می‌خواهیم دیگران از ما داشته باشند. فاکتورهای دیگری مانند سن و جنسیت نیز می‌تواند بر روی رنگ انتخابی ما اثر بگذارد.

سفید: رنگ سفید نشانگر احساس تازگی و تمیزی است. این رنگ به‌جهت برانگیختن احساس جوانی و مدرن بودن استفاده می‌شود.

سیاه: رنگ سیاه تداعی‌گر قدرت است و به همین دلیل است که افراد برای ماشین‌های لوکس رنگ مشکی را ترجیح می‌دهند. مردم مشکی را رنگ قدرت، سکسی بودن، راز آلود و حتی بدیمن می‌دانند.

نقره‌ای: سومین رنگ محبوب برای ماشین می‌باشد و دلیل آن تداعی‌گر بودن ابتکار و مدرنیته می‌باشد. محصولات تکنولوژی اکثرا به رنگ نقره‌ای می‌باشند. بنابراین نقره‌ای تداعی‌گر چیزهای بدیع و مدرن می‌باشد.

قرمز: آیا آرزوی داشتن یک ماشین قرمز را دارید؟ قرمز رنگ جلب‌توجه و دلیری است. بنابراین ترجیح ماشین قرمز نشانگر آن است که شما می‌خواهید به دیگران قدرت، اعتماد به‌نفس و عملگرا بودن خود را نشان دهید.

آبی: رنگ آبی نشانگر ثبات و امنیت است. داشتن یک ماشین آبی یعنی فرد قابل اعتماد می‌باشد.

خاکستری: شخصی که ماشین خاکستری دارد نشانگر آن است که تمایلی به ایستادگی و پایداری ندارد و ترجیح می‌دهد بیشتر کنار بیاید.

زرد: کسی که ماشین زرد دارد، بیانگر آن است که عموما شخصی خوشحال است و بیشتر از نرم جامعه فردی ریسک‌پذیر است.

البته انتخاب رنگ به عوامل دیگری همچون قیمت و شرایط آب و هوایی نیز بستگی دارد. مثلا فردی که در منطقه گرم زندگی می‌کند مسلما لباس‌های سفید را می‌پسندد و این به‌معنای آن نیست که جوانی و مدرن بودنش را می‌خواهد نشان دهد.

ضمن آنکه ترجیح رنگ در طول زمان تغییر می‌کند. مثلا جوانان رنگ‌های روشن‌تر و جلب‌توجه کننده‌تر را ترجیح می‌دهند. با افزایش سن تمایل فرد به رنگ‌های سنتی بیشتر می‌شود.