دیسگرافی چیست
اختلال نوشتاری چیست؟
یادگیری نوشتن واژگان و جملات به روشنی و وضوح، تمرکز اصلی در سالهای دبستان کودک است. همه بچههای کوچک هنگام نوشتن یا ادای حق مطلب از طریق نوشتار مشکل دارند. اما اگر دستخط کودک شما به طور دائمی ناخوانا یا نامشخص باشد و مدام در دیکته دچار افت یادگیری باشد، مشکل ممکن است ناشی از اختلال یادگیری به نام اختلال نوشتار یا دیسگرافی باشد.
این اختلال یک مشکل در سیستم عصبی است که بر مهارتهای حرکتی مناسب و موردنیاز برای نوشتن تأثیر میگذارد و بهصورت کلی انجام کارها و تکالیف دستنویس را برای کودک دشوار میکند.
گاه ممکن است متخصصان و پزشکان این وضعیت را «اختلال نوشتن» نیز بنامند.
سایر اثرات دیسگرافی
افراد مبتلا به دیسگرافی اغلب در هنگام نوشتن با تمرکز روی کارهای همزمان دیگر مشکل دارند. این امر میتواند یادداشتبرداری در طول کلاس یا جلسه را با مشکل روبرو کند، زیرا توجه زیادی به نوشتن هر کلمه روی کاغذ میشود و در نتیجه موارد دیگری که گفته میشود ممکن است از قلم بیفتد و کودک از روند کلاس عقب بماند. دانشآموزان مبتلا به دیسگرافی همچنین ممکن است به شلختگی یا تنبلی متهم شوند، زیرا دستخط آنها مرتب نیست. این موضوع میتواند بر عزتنفس کودک تأثیر بگذارد و منجر به اضطراب، عدم اعتماد به نفس و نگرش منفی نسبت به مدرسه شود.
چه عواملی باعث دیسگرافی میشوند؟
اگر دیسگرافی در دوران کودکی ظاهر شود، معمولاً نتیجه یک مشکل در کدگذاری ارتوگرافی است. این کدگذاری یک جنبه از حافظه فعال است که به شما امکان میدهد کلمات نوشتاری را به طور دائمی به خاطر بسپارید و نحوه حرکت دستها یا انگشتان برای نوشتن این کلمات را به یاد میآورید. با وجود اختلال دیسگرافی، بزرگسالان برای برنامهریزی و اجرای نوشتن جملات، کلمات و حتی حروف جداگانه مشکل بیشتری پیدا میکنند. این بدان معنی نیست که شما نمیدانید چگونه حروف و کلمات را بخوانید، هجی کنید یا تشخیص دهید. این موضوع بدین معنی است که مغز شما در پردازش کلمات و نوشتن مشکل دارد.
اختلال نوشتن در بزرگسالان
هنگامی که دیسگرافی در بزرگسالان ایجاد میشود، علت آن معمولاً سکته یا آسیب مغزی است. به طور خاص، آسیب به لوب جداری از مغز ممکن است منجر به دیس گرافی شود. شما در قسمت بالایی مغز خود یک لوب آهیانهای راست و چپ دارید. این قسمتها با مهارتهای مختلفی مانند خواندن و نوشتن و همچنین پردازش حسی از جمله درد، گرما و سرماخوردگی همراه است که آسیب وارده به آن میتواند باعث به وجود آمدن اختلالات یادگیری بدون ریشه در دوران کودکی شود.
چه کسی در معرض خطر ابتلا به دیسگرافی است؟
محققان هنوز در حال یادگیری دلایل ابتلای برخی از کودکان به اختلالات در یادگیری مانند دیسگرافی هستند. علت ناتوانیهای یادگیری غالباً در ریشههای خانوادگی دیده میشود یا به مشکلات رشد قبل از تولد مانند تولد زودرس مربوط میشود. کودکان مبتلا به دیسگرافی اغلب ناتوانیهای یادگیری دیگری دارند. مثلاً ابتلا به اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD) ممکن است خطر ایجاد مشکل مربوط به دیسگرافی را افزایش دهد. به این دلیل که مشکل توجه با هر دو توانایی نوشتن و خواندن ارتباط نزدیک دارد. سایر اختلالات یادگیری مرتبط با دیسگرافی شامل نارساخوانی (مشکل خواندن)، مشکل زبان شفاهی و نوشتاری (OWL) مربوط به ناتوانی یادگیری میباشند. علائم OWL شامل مشکل در قرار دادن کلمات به ترتیب صحیح در یک جمله و مشکل در به خاطر سپردن کلمات است.
دیسگرافی در مقابل نارساخوانی (دیسلکسی)
نارساخوانی یک اختلال خواندن است و دیسگرافی یک اختلال نوشتاری است. اما بر اساس شرایط ممکن است گاهی با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. این اشتباه به این دلیل است که افراد مبتلا به نارساخوانی ممکن است در نوشتن و هجی کردن نیز مشکل داشته باشند. از سوی دیگر ممکن است کودک به هر دو اختلال یادگیری همزمان با هم دچار باشد، اما مهم است که یک تشخیص درست انجام شود تا مشخص شود که کدام یکی از این دو اختلال نیاز به توجه اختصاصی دارد.
علت اختلال نوشتن
دانشمندان مطمئن نیستند که چرا دیس گرافی در کودکان اتفاق میافتد. در بزرگسالان، این اختلال همانطور که گفته شد گاهی اوقات بر اثر آسیب مغزی، مانند سکته مغزی به وجود میآید. اما در کودکان، تنها نکتهای که در موردش مطمئن هستیم این است که این اختلال یادگیری معمولاً همراه با سایر ناتوانیهای یادگیری مانند ADHD و نارساخوانی رخ میدهد.
علائم اختلال نوشتن
کودکان مبتلا به دیسگرافی دستخط نامشخص، نامنظم یا متناقضی دارند که اغلب دارای شیب، شکل، حروف بزرگ و کوچک متفاوت و سبکهای نوشتاری ناخوانا هستند. آنها همچنین تمایل دارند که مطالب را به آرامی بنویسند یا کپی کنند. هنگامی که کودک برای اولینبار نوشتن تکالیف را در مدرسه آغاز میکند، ممکن است والدین یا معلمان متوجه این علائم شوند. سایر علائم دیسگرافی که قابل مشاهدهاند عبارتند از:
– محکم گرفتن مداد یا خودکار که ممکن است منجر به درد دست شود
– مشکل ایجاد فاصله مناسب بین کاغذ یا حاشیه (برنامهریزی فضایی ضعیف)
– پاک کردن مکرر
– ناسازگاری در فاصله حرف و کلمه
– املای ضعیف، از جمله کلمات ناتمام یا کلمات و حروف جا انداخته شده
– هنگام نوشتن وضعیت مچ دست، بدن یا کاغذ غیرمعمول است.
این ناتوانی یادگیری نوشتن و تفکر همزمان را نیز دشوار میکند. در نتیجه نوشتار خلاق مانند نوشتن انشا برای این کودکان سخت است.
تشخیص اختلال نوشتن
اولین قدم این است که متخصص اطفال کودکتان هر نوع بیماری یا اختلال دیگری که میتواند باعث بروز مشکل در نوشتن شده باشد را رد کند. یک روانشناس خوب در زمینه اختلالات یادگیری نیز میتواند دیسگرافی را بهطور صحیح تشخیص دهد. متخصص به شما تستهای آکادمیک و نوشتاری میدهد که توانایی کودک در بیان افکار و مهارتهای حرکتی آنها را اندازهگیری میکند. مثلاً ممکن است از آنها خواسته شود انگشتان خود را به یکدیگر و به صورت پشت سر هم بزنند یا مچ دستشان را به روشی خاص برگردانند. همچنین ممکن است از کودک شما بخواهد جملاتی بنویسد یا کلمات و حروف را کپی کند. در این حین متخصص نکات زیر را ارزیابی میکند:
– کار تمام شده
– وضعیت دست و بدن
– گرفتن مداد
– حالت بدنی
– روند نوشتن
– رفتار
درمان اختلال نوشتن
همانطور که اشاره شد، هیچ درمانی برای دیسگرافی وجود ندارد. درمان از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. و به این بستگی دارد که آیا اختلال دیسگرافی با اختلال دیگری همپوشانی دارد یا خیر. داروهاییکه برای درمان بیشفعالی استفاده میشود، در کودکانی که هردو اختلال را دارند، به کاهش مشکل دیسگرافی نیز کمک میکند. در اینجا برخی از مواردی که میتوانید با آنها به کودکتان کمک کنید تا توانایی مدیریت این اختلال را پیدا کند آورده شده است:
– از کودکتان بخواهید از کاغذهای پهن، کاغذ گرافیکی یا کاغذهایی با خطوط برجسته استفاده کند. تا به او در چیدمان حروف و کلمات کمک کند.
– برای راحتی از مدادهای مخصوص، گیرههای مداد یا سایر وسایل نوشتاری استفاده کنید.
– به آنها اجازه دهید بهجای نوشتن، از رایانه برای تایپ استفاده کنند و مهارتهای تایپ را زودهنگام آموزش ببینند.
– نوشتههای آشفتهی آنها را نقد نکنید. زحمات آنها را تحسین کنید و تقویت مثبت ارائه دهید.
– شرایط را بپذیرید و در این مورد با فرزندتان صحبت کنید.
– قبل از نوشتن به آنها روشهای تسکین استرس را بیاموزید. مثلاً از آنها بخواهید به سرعت دستانشان را به هم بمالند یا آنها را بلرزانند تا آرام شوند.
– بگذارید یک توپ استرس را فشار دهند تا قدرت و هماهنگی عضلات دست و مچ بهتر شود.
– با معلم کودکتان در مورد شرایط و نیازهای او در مدرسه صحبت کنید. آنها ممکن است واجد شرایط خدمات آموزش ویژه و یک برنامه آموزش فردی (IEP) یا سایر کمکهای ویژه باشند.
برخی از مواردی که میتوانید از مدرسه و معلم کودکتان درخواست کنید، شامل موارد زیر است:
– تکالیف نوشتاری کوتاهتر یا سوالات متفاوت از همکلاسیهایشان
– برای تایپ کردن به جای نوشتن، از رایانه استفاده کند
– کپی یادداشتهای کلاس برای محدود کردن کار نوشتن
– استفاده از دستگاه ضبط صدا برای ضبط و باز شنیدن صحبتهای معلم در خانه
– گزارشهای تصویری یا صوتی به جای تکالیف کتبی
– امتحانات شفاهی به جای امتحانات کتبی
منبع:
https://www.healthline.com/health/what-is-dysgraphia#risk-factors
https://www.webmd.com/add-adhd/childhood-adhd/dysgraphia-facts
