چگونه بچهها دوست پیدا میکنند و آنها را نگه میدارند؟
داشتن یک دوست صمیمی، بازی با بچههای دیگر و رفتن به جشنهای تولد برای اکثر بچهها فعالیتهای روتینی میباشند. آکادمی پزشکی اطفال آمریکا بیان میکند که «دوستیابی یکی از مهمترین مراحل دوران میانی کودکی است؛ مهارتی اجتماعی که در طول زندگی آنها ادامه مییابد.»
دوستیها به بچهها کمک میکنند تا از جنبههای عاطفی و اخلاقی رشد کنند و مهارتهای اجتماعی خود را تقویت کنند. نه تنها بچهها یاد میگیرند چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، بلکه دوستیهای سالم به آنها کمک میکنند تا یاد بگیرند احساسات خود را کنترل کنند و آنها را به صورت سالم بیان کنند. با این حال، برخی از کودکان از نظر اجتماعی با مشکل مواجه میشوند و در دوستیابی و حفظ آن مشکل دارند.
اگر به نظر میرسد فرزند شما دوستی ندارد یا به ندرت (یا هیچوقت) به بازی با کودکان دیگر دعوت نمیشود، این میتواند برای هردوی شما ناراحت کننده باشد. بهخصوص که با فاصله گرفتن از همهگیری کووید-۱۹، بسیاری از کودکان ممکن است برای برقراری ارتباط مجدد با همسالان خود به حمایت بیشتری نیاز داشته باشند. راههای زیادی وجود دارند که میتوانید به آنها کمک کنید تا دنیای اجتماعی خود را هدایت کنند و دوستیهای باکیفیتی ایجاد کنند.
چرا دوستی ها مهم هستند؟
پیدا کردن دوست بخشی حیاتی از رشد کردن و بخش مهمی از رشد عاطفی و اخلاقی کودک میباشد. دوستیها به کودکان کمک میکنند تا عزت نفس و اعتمادبهنفس ایجاد کنند. دوستیهای مثبت همچنین میتوانند مانعی محافظ در برابر قلدری ایجاد کنند.
تحقیقاتی وجود دارند که نشان میدهند داشتن دوستیهای باکیفیت ممکن است به بازداشتن افرادی که قلدری میکنند کمک کند و در مواقعی که قلدری اتفاق میافتد، این دوستیها میتوانند مقابله با آن را برای بچهها آسانتر کنند. دوستیهای سالم همچنین مهارتهای مهم زندگی مانند نحوه همکاری با دیگران را یاد میدهند.
کودکانی که دوستیهای محکمی دارند یاد میگیرند که چگونه اختلافات را حل کنند و شایستگی اجتماعی بسازند.
دوستیهای سالم همچنین میتوانند باعث توانمندی کودک شوند و حس تعلق و هویت ایجاد کنند. در این شرایط، فشار همسن و سالان جنبهی مثبتی به خود میگیرد، مخصوصاً اگر بچهها یکدیگر را تشویق به ایجاد علاقه در کارهای داوطلبانه و عدالت اجتماعی کنند.
علاوه بر این، دوستی تقریباً در هر سنی مهم است. به نظر میرسد که حتی کودکان نوپا با هم بازی میکنند و دوستانی دارند، گرچه بازی گروهی تا سن ۳ سالگی به طور کامل تکامل نمییابد. پس هیچوقت زود نیست برای اینکه به کودک خود کمک کنید تا مهارتهای دوستی را توسعه دهد.
اگر شما از اینکه فرزندتان دوستانی دارد مطمئن نیستید، با معلم آنها صحبت کنید تا ببینید چگونه با بچههای دیگر در مدرسه ارتباط برقرار میکنند. شما همچنین میتوانید از فرزند خود دربارهی دوستیهایش بپرسید تا درک بهتری از نحوه دوستیابی او داشته باشید.
علاوه بر این، اگر آنها با تعداد دوستانی که دارند راحت هستند، مفهوم دوستیابی را به موضوعی بزرگتر از آنچه که لازم است تبدیل نکنید. به یاد داشته باشید در حالی که به نظر میرسد برخی از بچهها تعداد زیادی دوست دارند، برای برخی دیگر فقط چند دوست خوب کافی است.
چگونه به بچهها کمک کنید تا دوست پیدا کنند؟
اگرچه دوستی بخش مهمی از زندگی است، اما هر کودکی استعداد دوستیابی را ندارد و این اشکالی ندارد. پیدا کردن دوست و نگه داشتن آنها مهارتی است که میتوان آن را یاد گرفت. بعد از ماهها محدودیت به دلیل همهگیر شدن کووید-۱۹، بسیاری از کودکان اکنون از تمرین این مهارت خارج شدهاند. با کمی تلاش، شجاعت و صبر، فرزند شما به زودی یک یا دو دوست خواهد داشت که بتواند با آنها وقت بگذراند.
در ابتدا متوجه شوید فرزندتان چه احساسی در مورد معاشرت دارد. واقعیت زندگی در قرنطینه ممکن است باعث شده باشد فرزند شما از دوستانی که داشته است دوری کند. آنها ممکن است احساس تنهایی و انزوا کنند و مطمئن نباشند که چگونه به دوستان خود نزدیک شوند. همینطور دربارهی دوباره اجتماعی شدن و بازگشت به مدرسه حضوری نگران باشند.
هنگامی که احساس فرزندتان را شناسایی کردید، چه آنها راضی باشند و چه حس گیر افتادن داشته باشند، شما میتوانید طرحی ایجاد کنید تا به آنها کمک کنید که مهارتهای اجتماعی مورد نیاز را برای ساختن دوستیهای سالم توسعه دهند. مهارتهایی که میتوانید با آنها تمرین کنید.
ایجاد مهارتهای مکالمه
از رعایت نوبت در حین مکالمه تا سؤال پرسیدن دربارهی دیگران، یاد گرفتن نحوه شروع مکالمه و حفظ آن با دیگران مهارتی است که کودک شما ممکن است نیاز داشته باشد آن را اصلاح کند. تا زمانی که کودک شما یاد بگیرد که چگونه هنگام مکالمه به طور طبیعی از دیگران راهنمایی بگیرد، سؤالاتی را به او یاد دهید که میتوانند بپرسند مانند «شما برای سرگرمی چه فعالیتی انجام میدهید؟» یا «آیا شما حیوان خانگی دارید؟»
همچنین میتوانید از برنامههای تلویزیونی به عنوان تصویری از نحوه مکالمه دوستانه افراد استفاده کنید. به مواردی مثل زبان بدن، لحن صدا و مکثهایی در مکالمه اشاره کنید چرا که همه اینها نشانههای مهمی در هنگام صحبت با دیگران هستند. گفتگوهای تمرینی میتوانند به کودکان کمک کنند تا تمرین مورد نیاز خود را داشته باشند.
روی مهارت گوش دادن کار کنید
بخشی از یک دوست خوب بودن، داشتن مهارتهای اجتماعی قوی و دانستن نحوه ابراز علاقه به فرد دیگری است. به همین دلیل شما ممکن است بخواهید روی توانایی فرزندتان در گوش دادن و همدردی با دیگران کار کنید.
نشان دادن دلسوزی و توجه به دیگران به روشی سالم میتواند دری را به روی دوستی باز کند. این مهارت به ویژه بعد از استرسهای ناشی از بیماری کووید-۱۹ مرتبط است. از فرزندتان بخواهید روشهایی را شناسایی کند که بتواند همدردی را نسبت به سایر بچههای همسن خود نشان دهد.
با کودک خود صحبت کنید تا تشخیص دهد چه زمانی یک نفر در حال گذراندن دوران سختی است. به آنها آموزش دهید که چگونه میتوانند مهربانی بیشتری ابراز کنند.
برای مثال، فرزند شما میتواند برای دوستی که حیوان خانگیاش مریض است، کلوچههایی درست کند یا برای کسی که شخص عزیزی را از دست داده است، کارت بفرستد. صرف یک زمان برای اینکه به کسی نشان دهید شما اهمیت میدهید، راه بسیار خوبی برای ابراز همدردی به یک دوست جدید بالقوه است.
به دنبال فرصتهایی برای ملاقات همسنهای کودک خود باشید
اگر کودک شما دوستی ندارد، این میتواند به سادگی بخاطر این باشد که آنها فرصتهای کافی برای پیدا کردن دوست نداشتهاند. شرکت کردن در شماری از فعالیتهای همراه با کودکان همسن که سرگرمیهای مشابهی با فرزند شما دارند، میتواند راه عالی برای پیدا کردن دوست باشد. این میتواند کمک کننده باشد که برای فرزندتان فرصتهای اضافی را ایجاد کنید تا کودکانی که با آنها ارتباط برقرار میکنند را ملاقات کنند.
به دنبال راههایی باشید که فرزندتان در مدرسه یا فعالیتهای فوق برنامه شرکت کند. البته نسبت به سطح انرژی کودک خود درست مثل نوع شخصیت او حساس باشید. شما نمیخواهید برای کودکهای درونگرا که به زمان تنهایی برای شارژ شدن مجدد نیاز دارند، بیش از حد برنامهریزی کنید.
چه جاهایی میتوان فرصتهایی برای دوست یابی پیدا کرد؟
صرف نظر از اینکه کودک شما از چه نوع فعالیتهایی لذت میبرد، مطمئناً در این بین فرصتهایی برای دوستیابی پیدا میشوند. برای شروع به کودکان کمک کنید تا فعالیتهایی که برایشان جالب یا سرگرم کننده هستند را شناسایی کنند.
زمانی که کودکان در گروهها یا فعالیتهایی که برای آنها هیجانانگیز یا جالب هستند شرکت میکنند، از فشار صحبت و ملاقات با بقیه افراد کم میشود. نه تنها آنها در حال انجام کاری هستند که از آن لذت میبرند، بلکه توسط افرادی احاطه شدهاند که همین احساس مشترک را با آنها دارند. همینطور بیشتر اوقات، این مکالمهها میتوانند در مورد فعالیتی که آنها انجام میدهند یا تجربهای که دارند باشند.
همچنین لازم است کودکان خود را تشویق کنید تا به دنبال دوستی با افرادی باشند که از آنها متفاوت هستند. موارد زیادی وجود دارند که کودکان میتوانند از افرادی بیاموزند که ممکن است انتطار نداشته باشند با آنها اشتراک زیادی داشته باشند.
اگر کودک شما در تلاش است تا افکاری دربارهی چیزهایی که دوست دارد و دوست ندارد داشته باشد، شما میتوانید پیشنهاداتی را ارائه دهید تا ببینید آیا چیزی برایشان جذاب است یا نه. میتوانید موارد زیر را امتحان کنید:
ورزشهای انفرادی مانند تنیس، هنرهای رزمی، شنا یا کلاسهای دویدن.
فعالیتهای غیررقابتی مانند درسهای موسیقی و هنر، کلاس رباتیک یا باشگاه شطرنج.
باشگاههای دیگری که میتوانند برای فردی مفید باشند مانند گروههایی که فعالیت مذهبی دارند.
زمان مطالعه یا مطالعهی گروهی در کتابخانه یا فروشگاه کتاب.
پارک، استخر، زمین بازی، شهربازی و سایر مناطق بازی عمومی.
فعالیتهای داوطلبانه مانند پخش غذای محلی یا برنامه گروهی نظافت محله که میتواند در کنار کودکان انجام شود.
ورزشها و کلاسهای نوجوانان که شامل ورزشهای تیمی مانند فوتبال، بیسبال، بسکتبال و والیبال هستند.
اگر شما نگران هستید که فرزندتان برای ملاقات افراد جدید استرس داشته باشد، چیزی که از حس تنش کم میکند را به همراه داشته باشید مانند اسباببازی، حیوان خانگی یا تنقلات تا بچههای دیگر را به سمت فرزند خود بکشانید. این مخصوصاً میتواند مفید باشد اگر کودک شما به طور طبیعی بیرون نمیرود.
پیدا کردن دوست بعد از قرنطینه
کمک به فرزند خود برای پیدا کردن دوست و دوست شدن بعد از زندگی در طی همهگیری کووید-۱۹ میتواند دشوار به نظر برسد، اما با کمی خلاقیت میتوانید آن را محقق کنید. در حالی که بسیاری از جنبههای زندگی در حال بازگشت دوباره به حالت عادی خود هستند، ممکن است برخی محدودیتها هنوز وجود داشته باشند.
قوانین بر اساس موقعیت مکانی شما و آنچه که در مورد تعداد مبتلاهای کووید-۱۹ و نرخ واکسیناسیون در منطقه شما اتفاق میافتد، متفاوت خواهد بود. با این حال، راههای زیادی وجود دارند که اکنون بچهها با ایمنی مناسب میتوانند یکدیگر را ملاقات کنند. برای کمک به وجود ارتباط بین بچهها در حین پیروی از پروتکلهای کرونا، این گزینههای مجازی و حضوری را امتحان کنید:
به فعالیتها و گروههای مطالعه تحت حمایت مدرسه بپیوندید تا به آنها کمک کنید دوباره با همکلاسیهای خود ارتباط برقرار کنند. فعالیتهای خارج از منزل مانند فوتبال و بیسبال نیز راهی طبیعی و ایمن برای فرزندان شما فراهم میکنند تا با دوستان جدیدی که علایق مشترک دارند ملاقات کنند.
در زمین بازی مدرسه خود بازی کنید. این یک مکان طبیعی برای تعامل و ایجاد دوستی بین بچههای دبستانی میباشد.
همراه یکدیگر به بازیهای آنلاین بپردازید. چه کودک شما از کنسول بازی استفاده کند یا بازی را از طریق تماس آنلاین انجام دهد، بازیهای آنلاین به همراه یکدیگر به بچهها امکان ارتباط، همکاری و حل مشکل را میدهند. این دوستیهای بازی یک مکان طبیعی برای ملاقات حضوری نیز فراهم میکنند.
با بچههایی که فرزندانتان از قبل میشناسند، تماس بگیرید. برنامههایی قرار دهید تا برای دوچرخهسواری، اسکوتر، انجام برخی از هنرها و صنایع دستی آنها را ملاقات کنید. شبهایی مختص به تماشای فیلم، اردویی در طبیعت، مطالعه گروهی و پیادهروی از دیگر گزینههای سرگرم کننده هستند. داشتن یک فعالیت خاص برای انجام دادن میتواند به بچهها کمک کند تا موضوعی برای صحبت داشته باشند در حالی که در دوستی با یکدیگر بیشتر پیش میروند.
زمانی را با هم برنامهریزی کنید که مطابق با دستورالعملهای ایمنی سلامت جامعه شما باشد. بچههای بزرگتر از دو سال که هنوز واکسن نزدهاند باید در داخل خانه ماسک بزنند و دستورالعملهای فاصلهگذاری اجتماعی را رعایت کنند.
به فرزند خود اطمینان دهید که طبیعی است وقتی دوباره معاشرت را شروع میکنند، مقداری احساس معذب بودن داشته باشند. اجازه دهید آنها بدانند که در این مسئله تنها نیستند و بچههای زیاد دیگری نیز به دنبال پیدا کردن دوست جدید هستند یا میخواهند با دوستان قدیمی خود دوباره ارتباط برقرار کنند.
اگر کودک شما برای ملاقات حضوری با دیگران عصبی است، به آنها بگویید که میتوانند تا هر زمانی که بخواهند ماسک را روی صورتشان داشته باشند. پیشنهاد یک فعالیت در فضای باز با دوستی که از قبل میشناسید به عنوان اولین گردش کودک شما نیز میتواند به آرام شدن اعصاب او کمک کند.
وقتی دوست یابی سخت است.
اگر فرزند شما همچنان در پیدا کردن دوست مشکل دارد، سعی کنید بفهمید زمانی که با بچههای دیگر ارتباط برقرار میکند چه اتفاقی میافتد. آیا فرزند شما بسیار کنترلگر، لوس، پرخاشگر، گوشهگیر، حساس یا به سادگی خیلی خجالتی است تا دوستهایی پیدا کند؟
آیا به نظر میرسد کودک شما باعث آزار بقیه بچهها میشود؟ به همان اندازه که پذیرش این واقعیت دشوار است، شما میتوانید به فرزند خود کمک کنید تا متوجه شود چرا ممکن است یک نفر اذیت شود و چگونه میتواند دفعهی بعدی که یکدیگر را ملاقات میکنند، راههای مختلفی از ارتباط برقرار کردن را امتحان کند.
البته مطمئن شوید که فرزندتان را شرمنده نکنید یا باعث نشوید بخاطر کسی که هستند حس بدی داشته باشند. فقط توضیح دهید که ممکن است آنها بخواهند راههای دیگری را پیدا کنند تا با دوستهای خود ارتباط برقرار کنند.
یکی از راههای رسیدن به این هدف، مکالمه تمرینی برای یک قرار بازی است. تظاهر کنید که شما آن دوستی هستید که آمدهاید تا با فرزندتان بازی کند. تمرین نحوه تعامل با دوستهای مختلف میتواند به فرزند شما کمک کند تا راههای مناسبتری را برای رفتار در اطراف بقیه بچهها بیاموزد.
شما نمیخواهید که فرزندتان تنها برای داشتن دوست به فردی تبدیل شود که در خدمت خوشی دیگران است. آنها هنوز باید اعتبار هویت خود را حفظ کنند.
کودکانی که همچنان در برقراری دوستی به مشکلات برمیخورند، میتوانند یک بیماری پزشکی داشته باشند که بر روابط اجتماعی آنها تأثیر میگذارد. اختلال کمتوجهی – بیشفعالی (ADHD)، اوتیسم، اضطراب و سکوت انتخابی (که زمانی رخ میدهد که کودکان با افراد خارج از خانواده خود صحبت نمیکنند) همگی میتوانند در ایجاد مشکلات اجتماعی نقش داشته باشند.
مشکل داشتن با دوستیها نیز میتواند نشانهای از افسردگی، ناتوانی یادگیری، استرس و حتی قلدری باشد. عدم توانایی در دوستیابی و حفظ آن میتواند نشانه مهمی باشد که فرزند شما به کمک یک متخصص پزشکی نیاز دارد.
متخصص اطفال، روانشناس کودک یا مشاور میتوانند گزینههای خوبی باشند در زمانی که کودک شما همچنان مشکلات دوستیابی دارد. شما همینطور میتوانید این موضوع را در معاینات سالیانه کودک خود بیان کنید.
ملاحظات دیگر
در مورد انتظارات خود از دوستی فرزندتان واقع بین باشید. اگر کودک شما خجالتی و ساکت است، خوشحالی تنها با یک یا دو دوست خوب میتواند برای آنها کاملاً طبیعی باشد. آنها ممکن است یک گروه کامل از دوستان را نخواهند یا نیازی به آن نداشته باشند.
کودکان دارای معلولیت ممکن است از دیگر بچهها بترسند یا برای نزدیک شدن به آنها احساس ناراحتی کنند. اگر در خانواده شما چنین است، با تعیین اهداف کوچک به فرزند خود کمک کنید تا با افراد جدید آشنا شود و دوست پیدا کند. برای مثال، از آنها بخواهید که هر روز حداقل به یک فرد جدید سلام کنند. خیلی وقتها همین قدم کوچک برای شروع گفتگو با دانش آموز دیگری کافی است.
کودکان باهوش نیز اغلب در دوستیابی مشکل دارند و ترجیح میدهند به جای همسنهای خود در کنار بزرگسالان باشند. اینها میتوانند نشانهی این باشد که کودک شما در دوستیابی مشکلاتی دارد. با فرزندتان کار کنید تا به او کمک کنید با همسالان همفکر خود ارتباط برقرار کند. بسته به علایق فرزندتان، باشگاههایی که شامل کتابها، ریاضی، علم، شطرنج و رباتیک هستند میتوانند گزینههای خوبی باشند.
پیدا کردن دوست در سالهای تحصیلی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ممکن است کمی چالش برانگیز باشد چرا که به دلیل کرونا هنوز محدودیتهایی برای برخی از فعالیتهای حضوری وجود دارند، بهخصوص در میان کودکانی که هنوز نمیتوانند واکسینه شوند.
با توجه به آموزشهای حضوری که برقرار شده است، اکثر کودکان میتوانند تعامل روزانه رو در رو با همسالان خود داشته باشند.
از اینکه کودکان خجالتی را به دوستیابی وادار کنید یا آنها را به موقعیتهای اجتماعی مجبور کنید در حالی که برای آنها آماده نیستند یا اضطراب بیش از حد برایشان ایجاد میشود، خودداری کنید. صبور باشید و اجازه دهید میزان آمادگی و علاقه فرزندتان به عنوان راهنما باشد.
حرف آخر
دوستیهای دوران کودکی پر از فراز و نشیب و شروع و پایان هستند. بنابراین اگر فرزند شما دچار رکود دوستی شده است، سعی کنید زیاد نگران نباشید. به یاد داشته باشید، دوستیابی و دوست خوبی بودن مهارتهایی هستند که نیاز به یادگیری دارند. پس روی کمک به فرزندتان برای ایجاد و تمرین مهارتهای دوستی تمرکز کنید. در نهایت، همه چیز سر جای خودش قرار میگیرد.
همچنین مطمئن شوید که خطهای ارتباطی را باز نگه دارید. صحبت کردن دربارهی چگونه یک دوست خوب بودن درست به اندازهی یادگیری دوستیابی مهم است. این نوع مکالمات به فرزند شما کمک میکند تا یاد بگیرد که چه کسی دوست خوبی است و چه کسی ممکن است علاقه درستی به آنها نداشته باشد. داشتن این مهارت میتواند به آنها کمک کند تا در نهایت بسیار کمتر اذیت شوند و بتوانند دوستهای مناسبی را برای خودشان پیدا کنند.