تربیت جنسی کودکان

تربیت جنسی کودکان 

تربیت جنسی کودکان وظیفه چه کسی است؟ آیا تربیت جنسی کودکان و صحبت درباره مسائل جنسی باعث از بین رفتن حجب و حیا در کودک نمی‌شود؟

تربیت جنسی کودک همانند تربیت هیجانی عاطفی کودک مستلزم تلاش و دانش والدین است و نمی توان آنرا به شانس و اتفاق واگذار کرد.

تربیت جنسی کودکان عبارت است از ایجاد شناخت (دانش و اطلاعات)، احساس (ارزش و دیدگاه) و رفتار مناسب (قدرت تصمیم‌گیری و مهارت‌ها) در رابطه با موضوعات جنسی در کودک.

تربیت جنسی به‌وسیله دادن اطلاعات مناسب درباره مسائل جنسی و نیز رفتارهای صحیح در قبال کودک صورت می‌پذیرد. دادن اطلاعات مناسب و رفتار به‌طریق صحیح منجر به ایجاد احساس مناسب در کودک در ارتباط با مسائل جنسی می‌شود.

نوع تربیت جنسی کودکان در خانواده‌ها بر اساس فرهنگ، قوم، نژاد، مذهب و حتی باورهای خرافی متفاوت است. بر این اساس، گروهی از خانواده‌ها به‌دلیل بد و پنهانی دانستن موضوعات جنسی ترجیح می‌دهند وجود هرگونه موضوعات جنسی را انکار کنند. این رفتار والدین باعث‌می‌شود کودک حتی در سنین بسیار پایین درک‌کند که موضوعات جنسی چیزی نیست که بتوان درباره آن به‌راحتی صحبت کرد. به‌همین دلیل تربیت جنسی کودکان در این خانواده‌ها ارادی و آگاهانه صورت‌نمی‌گیرد و کودک بر اساس آنچه از تلویزیون و سریال‌ها، دوستان و همکلاسی‌ها و محیط که نگاهی کاملاً نادرست و غیرمعتبر نسبت به مسائل جنسی ارائه‌می‌دهند، آموزش جنسی می‌بیند.

خانواده‌ها از ترس آنکه اطلاعات غلط و ناقص به‌کودک بدهند یا از ترس آنکه اگر به‌شیوه درستی به کودک اطلاعات ندهند، باعث انحراف یا تحریک جنسی کودک می‌شوند، از این کار سر باز می‌زنند. اگر چه لازم است والدین درباره نحوه تربیت جنسی کودکان آموزش ببینند، ولکن نکته مهم آنست که حتی اگر والدین در تربیت جنسی کودکان به‌نحو شایسته‌ای عمل نکنند، بسیار بهتر از آنست که این کار را به محیط، دوستان و رسانه‌ها بسپارند که مسلماً نگرشی که درباره موضوعات جنسی دارند، تنها بر اساس اصل لذت بنا شده است. نگرشی که از آنچه شما تمایل‌دارید به کودکتان آموزش‌دهید، بسیار فاصله دارد.

اهمیت فضایی که اطلاعات جنسی در آن داده می‌شود

مهم‌تر از اطلاعاتی که به کودک داده می‌شود، فضایی که اطلاعات جنسی داده می‌شود اهمیت دارد. اگر این اطلاعات در خانواده و در کنار پدر و مادر و در فضایی امن و همراه با محبت و عشق باشد، راهگشای آینده کودک خواهد بود. درحالیکه زمانیکه کودک این اطلاعات را در فضای همکلاسی‌ها و دوستان همسن به‌دست می‌آورد، این فضا اکثراً مملو از شوخی و تمسخر، جنسیت‌زده، و گره خورده به اصل لذت است. آنچه مهم است آنست که موضوعات جنسی در ذهن کودک به چه‌چیز گره خورده است. آیا به عشق، تعهد، مادری و پدری، مسئولیت و یک امر جدی و مهم گره خورده است یا آنکه به‌شوخی، لذت، بی‌تعهدی و خوشگذرانی لحظه‌ای گره خورده است. تعیین این امر به‌فضایی بستگی دارد که کودک با موضوعات جنسی روبرو می‌شود. اگر از طریق دوستان، سریال‌ها یا اتفاقات محیطی باشد، مسلماً نمی‌توان امید داشت موضوعات جنسی به‌موضوعات خوبی گره بخورد.

هدف از تربیت جنسی کودکان

هدف از تربیت جنسی کودکان ایجاد دیدگاه سالم و مناسب در رابطه با مسائل جنسی در کودک است. تربیت جنسی به‌واسطه آگاهی و دانش صحیح جنسی به کودک کمک می‌کند تا به رشد سالم جنسی دست پیدا کرده و از سوءاستفاده و آزارهای جنسی کودک پیشگیری می‌کند. کودک از طریق تربیت جنسی با بدن خود و کارکردهای آن آشنا می‌شود و بدین طریق وظایف اندام‌های مختلف را از منابع موثق می‌شناسد و بدین طریق از انحرافات جنسی او جلوگیری می‌شود. هدف تربیت جنسی تنها معطوف به موضوعات جنسی نمی‌باشد، بلکه اهدافی مانند آشنایی کودک با مفاهیم عشق و علاقه نسبت به دیگران، احساس صمیمیت، ایجاد و حفظ یک رابطه خوب و محترمانه را نیز شامل می‌شود.

در یک نگاه کلی، تربیت جنسی کودکان عبارت است از آموزش درباره آناتومی بدن، تولیدمثل، بیماری‌های جنسی قابل انتقال، فعالیت‌های جنسی، جهت‌گیری جنسی، هویت جنسی، پرهیز از رابطه جنسی، راه‌های پیشگیری از بارداری، تولیدمثل و احساس مسئولیت در قبال آن در هر دو جنس و نحوه ایجاد روابط صمیمانه، سالم، محترمانه و متعهدانه.

بر اساس تحقیقات انجام شده، تربیت جنسی کودکان ریسک روابط جنسی پیش از موعد، میزان حاملگی در نوجوانی، تعداد شرکای جنسی، اچ ای وی، و بیماری‌های جنسی را کاهش می‌دهد. در تحقیقی دیگر مشاهده شد که نوجوانان در کشورهایی که نسبت به تربیت جنسی کودکان محافظه‌کارتر هستند، در قیاس با کشورهایی که اطلاعات معتبر جنسی به‌راحتی در دسترس است، بی‌قید و بندتر می‌باشند.

نقش والدین در تربیت جنسی کودکان

والدین چه وظیفه‌ای در قبال تربیت جنسی کودکان دارند؟ تربیت جنسی کودکان در درجه اول بر عهده والدین است. والدین نمی‌توانند تربیت جنسی کودکان را به محیط، اتفاقات، دوستان و … بسپارند. متاسفانه در کشورهایی که مدارس وظیفه تربیت جنسی کودکان را برعهده ندارند، والدین نیز در این زمینه اقدامی نمی‌کنند و به‌نوعی ترجیح می‌دهند اصولا وجود چنین مساله‌ای را انکار کنند. در کشورهایی که آموزش جنسی در مدارس انجام می‌شود نیز نمی‌توان نقش والدین در تربیت جنسی کودکان را نادیده گرفت و بی‌اهمیت دانست.

والدین به‌جهت الگوهای ذهنی خود از گفتگو درباره مسائل جنسی با کودکشان احساس شرم و خجالت می‌کنند. این الگوهای ذهنی گاهاً چنان شدید است که چه‌بسا آنها با همسرشان نیز نمی‌توانند درباره مسائل جنسی به‌راحتی گفتگوکنند. در چنین خانواده‌هایی کودکان اطلاعاتشان را از منابع نادرست کسب‌می‌کنند.

ترس اکثر والدین آنست که با دادن اطلاعات جنسی به‌کودک، باعث بیدار شدن میل جنسی و تحریکش می‌شوند. درحالیکه باید بدانیم و مطمئن باشیم در صورتیکه آموزش درست جنسی به‌کودک ندهید، او این اطلاعات را از دوستان، اینترنت و فضاهای غیرامن و نامعتبر به‌دست خواهد آورد. کودک همگام با رشد ذهنی و جسمی‌اش به مسائل جنسی توجه و کنجکاوی نشان‌می‌دهد و نیاز دارد در اینباره اطلاعات کسب‌کند. اگر والدین نسبت به این کنجکاوی بی‌توجهی نشان‌دهند، به‌معنای آن نیست که کودک نیز این موضوع را فراموش‌کند یا نسبت به آن کنجکاوی‌اش را از دست بدهد. بالعکس، این کار کودک را کنجکاوتر می‌کند، زیرا او درک‌می‌کند در نظر والدینش، مساله جنسی موضوعی متفاوت از موضوعات دیگر زندگیست و آن را پدیده‌ای طبیعی نمی‌بیند.

بی‌توجهی والدین به کنجکاوی جنسی همانند آنست که به‌کودک گرسنه‌ای بگوییم نسبت‌به گرسنگی‌اش بی‌توجه باشد تا فراموشش کند. مسلما اگر شما غذای خوب و سالمی برایش تدارک‌نبینید و به‌نیازش بی‌توجهی کنید، کودک نیازش را به‌طریق دیگری تامین خواهدکرد. آنوقت شما نمی‌توانید مطمئن‌باشید کودک غذای سالم و مقوی بخورد.

زمان تربیت جنسی کودکان

تربیت جنسی کودکان را از چه سنی باید آغاز کرد؟ بعد از پاسخ به این سوال که آیا والدین اصولاً وظیفه‌ای در قبال تربیت جنسی کودکان خود دارند یا نه، سوال بعدی که بازهم ناشی از نگرانی‌های والدین است آنست که تربیت جنسی کودکان را از چه سنی باید آغاز کرد. اگرچه گروه دیگری از والدین باور ندارند تربیت جنسی کودکان را به اتفاق و محیط واگذار کنند، ولکن نگرانند که تربیت جنسی را زودتر از زمان شروع‌کنند. آیا زمان تربیت جنسی در نوجوانی است یا در دوران دبستان؟ یا شاید زودتر از آن؟ میزان اطلاعات در هر سنی چه باید باشد و آیا موضوعاتی وجود دارد که در سنین خاص نباید با کودک مطرح‌کرد؟

در پاسخ باید گفت زمان تربیت جنسی کودکان را سوال‌های کودک تعیین‌می‌کند. زمانی‌که کودک درباره مسائل جنسی کنجکاوی به‌خرج می‌دهد و سوال می‌پرسد، بهترین زمان گفتگو درباره موضوعات جنسی است. سوال کودک نشان‌دهنده آنست که قوای ذهنی کودک به میزانی از رشد رسیده که چنین سوالی در ذهنش خطور کرده‌است. بنابراین هیچ استانداردی غیر از آنچه کودک با سوالهایش تعیین‌می‌کند، برای آموزش جنسی وجود ندارد.

زمانی‌که کودک شروع به اکتشاف درباره بدنش می‌کند و نام اندام‌های مختلفش را از شما می‌پرسد، بهترین زمان برای آموزش جنسی است. به او نام اندام‌های جنسی بدن را بگویید، همچنان‌که نام سایر اعضای بدن را می‌گویید. مسلما زمانی‌که کودک از شما درباره دهانش سوال‌می‌کند، شما نه می‌خندید و نه خجالت می‌کشید.

اگر کودکی درباره موضوعات جنسی سوال نپرسد، نشانه چیست؟

بسیاری از والدین می‌گویند کودکشان درباره موضوعات جنسی سوالی از آنها نمی‌پرسد. در اکثر موارد سوال‌نپرسیدن کودک نشانه آنست که کودک از پرسش درباره مسائل جنسی در خانه احساس راحتی ندارد. شاید محیط خانه را برای سوال‌هایش امن نمی‌بیند. شاید او درک‌کرده که موضوعات جنسی، شما را در وضعیت سختی می‌گذارد و ترجیح درونی شما آنست که چنین سوال‌هایی پرسیده‌نشود. در چنین مواقعی شما با یافتن فرصت‌های مناسب باید آغازگر گفتگو باشید. هرچقدر گفتگو و آموزش مسائل جنسی را از سنین پایینتر آغاز کنید، کودک در بیان سوال‌های ذهنی‌اش راحتتر است و موضوعات جنسی را امری طبیعی که به‌راحتی می‌توان درباره آن سوال‌کرد، می‌بیند.

بسیاری از رفتارهای کودک نیز نشانگر کنجکاوی جنسی در اوست. بسیاری از کودکان اعضای تناسلی بدنشان را لمس‌می‌کنند. پسرها آلت‌تناسلی خود را می‌کشند و دخترها نیز اندام‌های تناسلی خود را می‌مالند. در ۳-۴ سالگی کودکان به تفاوت‌های بدنش نسیت به جنس مخالف آگاه و در نتیجه کنجکاو می‌شوند. آنها به بازی‌هایی مانند دکتربازی می‌پردازند تا بدن یکدیگر را کشف‌کنند. مشاهده این رفتارها زمان مناسبی است برای آموزش مسائل جنسی.

آموزش جنسی، یک بار برای همیشه نیست

نکته مهم درباره تربیت جنسی کودکان آنست که آموزش جنسی یکبار برای همیشه نیست. نباید تصور کرد زمانی‌که یکبار مسائل جنسی را برای کودک شرح دادیم، کار ما به‌عنوان والدین تمام است؛ بلکه در تربیت جنسی کودکان، والدین باید همواره مترصد فرصت مناسب برای آموزش باشند. زمانی‌که به باغ وحش می‌روید و کودک حیوانات را می‌بیند، زمانی‌که یکی از نزدیکان حامله‌می‌شود، زمانی‌که به‌مطب دکتر می‌روید، زمانی‌که کودک یک وسیله جنسی را در فروشگاهی می‌بیند و از شما سوال‌می‌کند، زمانی‌که به بدن برهنه شما خیره‌می‌شود، همگی فرصت‌های مناسبی هستند برای آموزش مسائل جنسی.

صبوری والدین

همانگونه که کودک با افزایش رشد ذهنی خود یک سوال درباره موضوعات دیگر را چندین‌بار از شما می‌پرسد، درباره موضوعات جنسی نیز شما باید آمادگی داشته باشید که چندین‌بار و در سنین مختلف یک سوال را از شما بپرسد. شما باید با صبر و حوصله و باتوجه به سن کودک به او جواب‌دهید. نگرانی شما نباید آن باشد که مبادا جوابی بدهید که بیشتر از میزان سوال کودک است و به این ترتیب باعث بیدار شدن جنسی او شوید. بلکه دغدغه شما باید آن باشد که به‌گونه‌ای جواب کودک را بدهید که سوال ذهنی کودک پاسخ داده‌شود، زیرا اگر جوابی بیش از درک کودک بدهید، هیچ اتفاق فاجعه‌آمیزی نخواهد افتاد، زیرا کودک آن را درک نخواهد کرد. کودک تنها به اندازه سوال ذهنی‌اش توضیح شما را درک‌می‌کند.

گاهاً سوال‌های مکرر کودک والدین را نگران‌می‌کند و آن را نشانه مشکلات جنسی کودک یا فعالیت زودهنگام او می‌دانند. در حالیکه سوال کودک از والدین نشانه آنست که او شما را به‌عنوان یک مرجع مورداعتماد برای سوال‌هایش می‌بیند، بنابراین نباید با نادیده‌گرفتن سوال یا پاسخ غیرواقعی اعتماد کودک را از بین ببرید.

خصوصی آری، مخفی نه

کودک باید درک کند که مسائل جنسی اموری سری و مخفی نمی‌باشند، بلکه خصوصی هستند. ما نباید از امور جنسی احساس خجالت کنیم. می‌توان به‌راحتی درباره آنها با والدین به گفتگو نشست. هیچ رازی درباره امور جنسی وجود ندارد. اما مسائل جنسی خصوصی است. همانگونه که مسواک زدن امری خصوصی است و مسواک ما تنها تعلق به ما دارد و دیگران حق ندارند به آن دست بزنند، بدن ما نیز خصوصی است و تنها به ما تعلق دارد و کسی حق ندارد به بدن ما دست بزند. ما از اینکه درباره مسواک زدن خود صحبت کنیم، احساس شرم نمی‌کنیم؛ اما چون امری خصوصی است، در تنهایی و خلوت مسواک می‌زنیم.

به کودک توضیح می‌دهیم در چه مکان‌هایی می‌تواند لخت شود. در حمام و یا زمانی که برای شنا می‌رود می‌تواند لباس خود را دربیاورد، ولی در جمع نمی‌تواند. وقتی به دستشویی می‌رود باید در را ببندد. دیگران نیز وقتی حمام و یا دستشویی هستند ما وارد نمی‌شویم. وقتی در دستشویی بسته است، ما در می‌زنیم و اگر کسی نبود وارد می‌شویم. اگر کسی در اتاق در حال عوض کردن لباس است، تا زمانی که اجازه نداده است وارد نمی‌شویم و قبل از ورود در می‌زنیم.

صحبت درباره اعضای جنسی بدن امری خصوصی است که قرار نیست در محیط‌های عمومی بیان شود. صحبت درباره اعضای بدن را در خانه و با والدین می‌توان انجام داد.

تماس خوب و تماس بد

به کودک باید تفاوت لمس خوب و لمس بد را آموزش دهید. توضیح دهید که یک فرد بزرگتر غریبه حق ندارد او را بغل کند. کسی حق ندارد او را بر روی پای خودش بنشاند. به اندام‌های جنسی او کسی حق ندارد دست بزند و یا نگاه کند. والدین تنها به‌جهت تمیز کردن و امور بهداشتی به اندام‌های تناسلی او دست می‌زنند. به کودک توضیح دهید که هر زمان کسی اندام‌های خصوصی او را لمس کرد، باید سریع به والدین خود بگوید. به او آموزش دهید که به دیگران چگونه «نه» بگوید.

آموزش وسعت‌نظر

ضمن آموزش ارزش‌ها، عقاید و دیدگاه‌های خانواده خود به کودک، به او بگویید که در رابطه با موضوعات جنسی همه به یک نحو فکر نمی‌کنند. انسان‌ها عقاید مختلفی درباره مسائل جنسی دارند که در جای خود محترم است. هر کس می‌تواند نگرش خودش را داشته باشد و ما نمی‌توانیم کسی را در این زمینه محکوم کنیم. به همانگونه که انسان‌ها رنگ، نژاد، قوم، مذهب و زبان مختلفی دارند، دیدگاه‌ها و رفتار جنسی افراد نیز متفاوت است.

اصول کلی گفتگو در تربیت جنسی کودکان:

۱. در هنگام گفتگو با کودک، شنونده خوبی باشید.

اگر در حال تماشای تلویزیون هستید و یا به کاری مشغولید، آن را تمام کنید و حواستان را به معطوف به سوال کودک و توجه به او کنید.

۲. سعی کنید احساسات کودک را در زمان سوال کردن درک کنید.

شاید او احساس ترس، غم یا خجالت می‌کند. شاید سوال کردن برای او دشوار است. سعی کنید نگرانی‌ها، فشارها و چالش‌های کودک را درک کنید. هر آنچه کودک می‌گوید را با همان احساسات دوباره تکرار کنید تا با کودک ارتباط برقرار کنید. مثال:

کودک: بابا، بچه‌ها چطور درست می‌شوند؟

پدر: بچه‌ها چطور درست می‌شوند! خوب تو چی فکر می‌کنی؟

کودک: ماری به من گفت که من را از سوپر مارکت آوردید (با ترس)

پدر: از سوپر مارکت آوردیم؟! نه ماری اشتباه گفته. بیا بشین تا بهت بگم مادر، تو و من چطور به‌وجود آمدیم.

۳. صبور باشید.

اطلاعات دادن در مورد مسایل جنسی مانند هر مطلب دیگری نیاز به تکرار مکرر دارد. تنها یکبار آموزش به کودک کافی نیست.

۴. با کودکتان صادق باشید و غیر از واقعیت، چیزی نگویید.

اگر درباره موضوعی اطلاع ندارید، به‌راحتی به کودک بگویید نمی‌دانم.

۵. فضایی که اطلاعات در آن تبادل می‌گردد، مهمتر از محتوا یا میزان اطلاعات یا حتی درست یا نادرستی آن است.

آموزش نباید در فضای شوخی و مسخره‌بازی باشد. بلکه باید به‌گونه‌ای بیان شود که کودک درک کند موضوع جنسی امری مهم، جدی، و مرتبط با پدر و مادر شدن است.

۶. به زبان ساده با کودک صحبت کنید.

تلاش کنید مفاهیم را به‌گونه‌ای بیان کنید که برای کودک قابل درک باشد. ولی دقت کنید که ساده‌سازی باعث نشود حقایق به‌صورت غیرعلمی و نادرست بیان شود.

۷. قبل از هر چیز شما باید بفهمید که اطلاعات کودک به چه میزان است.

از او بخواهید توضیح دهد او در اینباره چه می‌داند. سپس اگر اطلاعات نادرستی دارد، آنها را تصحیح کنید و در نهایت اطلاعات معتبر و صحیح را به کودک بدهید. سپس از کودک بخواهید آنچه درک کرده است را با زبان خود توضیح دهد.

۸. پدر و مادر هردو در گفتگو شرکت کنید

تا کودک درک کند امور جنسی موضوعی غیرطبیعی و پنهانی نیست و آنها می‌توانند در فضای خانه به‌راحتی و در یک ارتباط صمیمانه درباره‌ی آن حرف بزنند.

۹. بعضی کودکان هیچوقت سوالی درباره موضوعات جنسی مطرح نمی‌کنند، بنابراین باید شما آغازگر گفتگو باشید

و با استفاده از فرصت‌هایی مانند حاملگی، برنامه‌های تلویزیونی که زن و مرد همدیگر را در آغوش می‌گیرند و یا به یکدیگر ابراز عشق می‌کنند و یا مراسم عروسی، خود را برای طرح سوال و آغاز گفتگو آماده کنید.

۱۰. آنچه را که می‌خواهید به کودک بگویید از قبل تمرین کنید تا با احساس خجالت و شرم همراه نباشد.

اگر قرار است نام اندام‌های جنسی را بگویید، از قبل چندین بار آن را تمرین کنید تا با احساس راحتی آن را بیان کنید. کودکان احساس طبیعی بودن شما را درک می‌کنند.

۱۱. گفتگو درباره مسائل جنسی را از نوزادی شروع کنید.

تربیت جنسی از نوزادی کودک شروع می‌شود. حتی نوزادان نیز درباره بدن خود کنجکاو هستند و اندام‌های جنسی خود را لمس می‌کنند. نوزاد یکساله پسر دچار نعوظ می‌شود و خودارضایی می‌کند (به‌معنای بازی با آلت جنسی خود).

۱۲. وقتی کودک یا نوجوانتان از شما سوالی پرسید، تنها به بیان واقعیت‌ها بپردازید و نه باورهای خودتان.

بین واقعیت و باور خودتان تفاوت قائل شوید. بیان ارزش‌ها و باورهای خود را می‌توانید تنها پس از بیان کامل واقعیت ابراز کنید. شاید بهتر باشد زمان دیگری را برای این کار اختصاص دهید.

۱۳. درباره عواطف و احساسات، ارزش‌ها، باورها و دیدگاه‌های خود و خانواده‌تان در رابطه با موضوعات جنسی برای کودک توضیح دهید.

در رابطه با باورهای مذهبی، اخلاقی و فرهنگی خود با کودک گفتگو کنید.

۱۴. به کودک بگویید که خیلی خوشحال هستید از اینکه او سوالات خود را می‌پرسد

و او را تشویق کنید هر زمان نیاز داشت سوالاتش را بیان کند.

۱۵. در گفتگوی خود احساس مثبتی نسبت به امور جنسی در کودک ایجاد کنید.

کودک باید درک کند که امور جنسی چیزی نیست که باید از آن احساس شرم و خجالت کرد.

همانگونه که بیان شد، معیار اصلی برای دادن اطلاعات به کودک، سوال‌های او می‌باشد و نمی‌توان سن خاصی را برای دادن اطلاعات از پیش تعیین کرد. اگر کودک سوالی از والدین نپرسد، شما باید منتظر فرصت بوده و آغازگر گفتگو باشید. در این حالت اصول زیر راهگشای شما است.

۰ تا ۲ سالگی

شاید عجیب به‌نظر برسد اما نوزادان نیز رفتارهای جنسی دارند. آنها اندام‌های جنسی خود را لمس می‌کنند، پسرها نعوظ پیدا می‌کنند و از آنجا که به روابط اجتماعی آگاه نیستند، در حضور دیگران آشکارا خودارضایی می‌کنند. خیلی طبیعی است که کودکی در این سنین اندام‌های تناسلی خود را لمس کند، به دیگران نشان دهد، کلمات جنسی را تکرار کند و از لخت بودن لذت ببرد. لازم است تا به آنها گفته شود که لباس خود را در جمع باید بالا بکشند و دستشان را از داخل لباس خود در بیاورند. به آنها بگویید که «این کار در حضور دیگران درست نمی‌باشد». نباید کودک را شرمنده یا خجالت زده کنید. او نباید از گفته‌های شما این را برداشت کند که خودارضایی عملی غیرطبیعی، ناسالم و زشت است، بلکه او باید درک کند خودارضایی امری خصوصی است. در مواقعی نیز بهتر است تا حواس کودک را از آن کار پرت کنید.

در این سن باید نام اندام‌های جنسی را به کودک آموزش دهید. زمانی که دارید پوشک او را عوض می‌کنید و یا کودک را حمام می‌کنید می‌گویید: «این دست توست، این شکم توست، این آلت تناسلی توست». برای کودکان سوال برانگیز است که چرا بعضی قسمت‌های بدن اسم دارند ولی بعضی قسمت‌ها اسم ندارند. این نقطه آغازی است بر درک این مساله که این قسمت‌ها رازگونه هستند و نباید درباره آنها حرف زد. وقتی اسم قسمت‌های مختلف بدن را به کودک می‌گویید (آلت تناسلی، بیضه، فرج، واژن، مقعد) او دیگر از این مساله احساس شرم و خجالت نمی‌کند. هدف شما آن است که کودک تفاوتی بین اندام‌های جنسی و غیرجنسی خود قائل نباشد.

۳ تا ۵ سالگی

در این سن کودکان علاوه بر آنکه نسبت به بدنشان کنجکاوند، نسبت به‌بدن دیگران نیز کنجکاوی نشان‌می‌دهند. در سنین ۲ و ۳ سالگی کودک متوجه تفاوت اندام‌جنسی دختر و پسر می‌شود. شما نام اندام‌های جنسی زن و مرد را به کودک آموزش‌دهید. می‌توانید از نقاشی یا تصاویر برای توضیح تفاوت اندام زن و مرد استفاده‌کنید.

کودکان در این سن باید تفاوت بین خصوصی و سری را بدانند. به‌کودک آموزش‌دهید اندام‌های جنسی بدن خصوصی‌اند نه سری و تنها پدر و مادر در زمان تمیز کردن و امور بهداشتی و دکتر در زمان معالجه حق‌دارد به آنها دست‌بزند. هیچکس دیگر حق‌ندارد به آنها نگاه‌کند یا دست‌بزند.

بازی‌های این سنین

در این سن کودکان به بازی‌هایی مانند دکتر بازی می‌پردازند تا از این طریق حس کنجکاویشان را ارضا کنند. در حین بازی آنها یکدیگر را لمس‌می‌کنند. بچه‌ها بازی «تو نشانم بده، منم نشانت می‌دهم» را در این سنین انجام‌می‌دهند. بهیچوجه نباید رفتار کودکان را فعالیت جنسی تلقی‌کرد بلکه این رفتار تنها از روی کنجکاوی است.

هنگام مشاهده اینگونه کنجکاوی‌ها، بدون آنکه آنها را سرزنش‌کنیم یا احساس خجالت به‌وجود بیاوریم، به آنها توضیح‌می‌دهیم که اندام‌های تناسلی بدن، قسمت‌های خصوصی هستند که کسی حق‌ندارد آنها را نگاه کرده یا لمس کند. سپس حواس کودک را با چیزهای جذابی مانند خوراکی از این موضوع پرت می‌کنیم. در عین‌حال می‌دانیم این رفتار کودک نشانه کنجکاوی اوست. بنابراین برای کودک تفاوت بین اندام‌های جنسی زن و مرد، کودک و بزرگسال را شرح‌می‌دهیم.

در سن ۴ و ۵ سالگی کودک درباره نحوه ایجاد نوزادان کنجکاومی‌شود. در پاسخ به‌سوال «بچه‌ها از کجا می‌آیند» یا «من از کجا آمدم»، می‌توانید بگویید: «بچه‌ها در رحم مادر رشد می‌کنند. برای اینکه بچه ایجاد شود به‌یک اسپرم از پدر (مثل یک بذر) و یک تخمک (مثل یک تخم‌مرغ خیلی‌کوچک) از مادر نیاز است.»

به کودک حقوقش را یادآور می‌شویم. کسی حق‌ندارد بدون آنکه تو تمایل داشته‌باشی بغلت‌کند یا تو را لمس‌کند. تو نیز حق‌نداری بدون آنکه دیگری تمایل داشته باشد او را لمس یا بغل کنی. اگر کسی بدون اجازه به‌تو دست زد یا لمست کرد باید سریع به‌والدین بگویی، زیرا کسی حق‌ندارد به بدنت بدون اجازه دست‌بزند. به او بلند و محکم بگو «تو حق‌نداری من را لمس‌کنی، من این کار را دوست‌ندارم.»

همانطورکه ذکر شد، لمس آلت جنسی در این سنین طبیعی است، ولکن اگر کودک این کار را مداوماً انجام‌می‌دهد، می‌تواند نشانه اضطراب، نیاز به توجه یا در معرض سوءاستفاده جنسی بودن باشد.

۶ تا ۹ سالگی

کودکان در این سنین بسیار متفاوت هستند. گروهی اطلاعات بیشتری طلب می‌کنند و گروهی اطلاعات کمتر. آنها کم کم دوست ندارند که والدین بدن آنها و بالاخص اندام‌های جنسیشان را لخت ببینند. آنها اندام‌های جنسی خود را با هم سن و سالهایشان در ارتباط با سایز و شکل مقایسه می‌کنند. آنها رفتارهای جنسی را که می‌بینند، کپی می‌کنند. بنابراین والدین باید در مورد انتخاب برنامه‌های تلویزیونی هشیار عمل کنند و اجازه ندهند کودک برنامه‌هایی را که با ارزش‌های خانواده آنها مطابق نیست، مشاهده کند.

در این سنین والدین باید به کودک بگویند که در هنگام بلوغ چه اتفاقاتی برای آنها می‌افتد و به آنها امادگی بدهند تا در قبال تغییرات شوکه نشوند.

در این سنین سوال ذهن اکثر کودکان آن است که یک بچه چطور به رحم مادر می‌رود؟ از او بپرسید خودش چه فکر می‌کند. این سوال باعث می‌شود بفهمید اطلاعات کودک در چه حدی است و سوال حقیقی او چیست. به او بگویید برای اینکه یک بچه به‌وجود بیاید، یک اسپرم از بدن مرد و یک تخمک از بدن زن باید به هم برسند. وقتی زن و مرد با هم رابطه جنسی برقرار می‌کنند، اسپرم و تخمک بهم می‌رسند. این اتفاق وقتی می‌افتد که مرد آلت جنسی خود را در داخل واژن زن قرار می‌دهد.

۱۰ تا ۱۲ سالگی

نوجوان در این سنین به‌دلیل بلوغ و فوران هورمونی، تغییرات بدنی و عاطفی زیادی را تجربه می‌کند و بنابراین سوالات بسیاری برای او به‌وجود می‌آید. باید او را مطمئن کنید که تمامی این تغییرات از جمله جوش صورت، احتلام، رشد سینه‌ها، موی زهار و زیر بغل و قاعدگی، طبیعی و قابل انتظار هستند و همه دوستان هم سن و سال او نیز همین تجربیات را خواهند داشت. به او بگویید که این مرحله‌ای است که پس از آن، او به یک فرد بالغ تبدیل می‌شود. درباره تغییرات خلقی نوجوان با آنها گفتگو کنید و به آنها بگویید که این تغییرات باعث می‌شود آنها به‌سرعت غمگین، خشمگین و یا شاد شوند.

در این دوره باید درباره خودارضایی، رابطه جنسی (با جزییات بیشتر)، نحوه مواجهه با پورنوگرافی در اینترنت، جهت‌گیری‌های جنسی مانند همجنسگرا، دیگرجنس‌خواه و دو جنس‌خواه به نوجوان توضیح داده شود. دختران نوجوان باید برای اولین قاعدگی و پسران برای اولین احتلام آمادگی داشته باشند و بدانند قرار است منتظر چه اتفاقی باشند و ارتباط آن را با پدر و مادر شدن توضیح دهید. همچنین باید درباره خطرات فعالیت جنسی زودهنگام، خطر حاملگی در ارتباط جنسی، بیماری‌های مقاربتی، ایدز و نحوه جلوگیری از بارداری به آنها اموزش بدهید.

به‌جهت غلیان احساسات عاطفی در این دوره باید درباره مفهوم عشق، ارتباط عاطفی و دوستی با نوجوان گفتگو کنید. به آنها بگویید که بسیار طبیعی است اگر به جنس مخالف خود احساس تعلق و عاطفه کنند. درباره ویژگی‌های یک رابطه متعهدانه و محترمانه با نوجوان گفتگو کنید. نوجوان باید مطمئن باشد شما برای گوش کردن و درک هیجانات عاطفی او همیشه در کنارش هستید و او می‌تواند بدون آنکه مورد قضاوت قرار گیرد، به‌راحتی شما را در جریان عواطف خودش بگذارد.

۱۳ سالگی به‌بعد

نوجوانی در این سال‌ها ۲ سال زودتر از ابتدای قرن گذشته اتفاق می‌افتد. در این دوره تربیت جنسی واقعاً مفهوم جنسی پیدا می‌کند. اگر تا به‌حال اقدامی در جهت گفتگو با نوجوان خود نکرده‌اید، این آخرین فرصت است. گفتگو از ابتدای کودکی نه تنها کار شما را برای گفتگو در این دوره راحتتر می‌کند، بلکه نوجوان به‌جهت دانش کافی آنقدر قوی شده است که می‌تواند تصمیمات جنسی درستی بگیرد. به‌جهت ارتباط محکمی که شما با نوجوان در سال‌های پیش ایجاد کرده‌اید، او احساس می‌کند که می‌تواند درباره هر مساله‌ای که بخواهد گفتگو کند. در صورتی که این ارتباط از گذشته شکل نگرفته باشد، به‌خاطر خصوصیت پنهانکاری نوجوانی باید تلاش بیشتری کنید. بهتر آن است که پاسخ سوال‌های نوجوان بر عهده والد همجنس باشد.

در این دوره باید درباره مفاهیمی با نوجوان صحبت شود که گفتگو درباره آنها برای والدین دشوار است و می‌توان از برنامه های مدون مدارس نیز کمک بهره جست.  از جمله: پیشگیری از بارداری، دوست دختر یا دوست پسر، زمان ارتباط جنسی، راه نه گفتن به پیشنهاد جنسی. برنامه‌های تربیت جنسی در مدارس باید اجباری، بر اساس حقایق پزشکی و در تمام طول دوران مدرسه باشد.

سوالات متداول و نمونه پاسخ‌ها در تربیت جنسی کودکان

در این قسمت نمونه ای از سوالات کودکان و پاسخ‌های ممکن به آن ذکر می‌شود. واضح است که این پاسخ‌ها تنها یک نمونه از پاسخ‌هایی است که شما به‌عنوان والد می‌توانید بدهید و ذکر این نمونه به‌معنای آن نیست که پاسخهای دیگری نمی‌تواند ارائه شود. نمونه پاسخ‌ها بدون در نظر گرفتن سن کودک ذکر شده است. شما با در نظر گرفتن سن کودک و با خلاقیت خود می توانید پاسخ کودک را بدهید.

کودک: چطوری یک بچه توی شکم مامان می‌رود؟

والد: در بدن زن سلول مخصوصی بنام تخمک وجود دارد که اندازه یک نقطه است و در بدن مرد نیز سلولی به نام اسپرم. وقتی اسپرم به تخمک می‌رسد، بچه جدیدی شروع به رشد می‌کند.

کودک: اسپرم چطور وارد بدن مادر می‌شود؟

والد: از طریق امیزش جنسی که مخصوص بزرگسالان است. پدر و مادر که همدیگر را خیلی دوست دارند هنگام امیزش جنسی به روش خاصی شریک بدنهای یکدیگر می‌شوند. فعالیت جنسی یعنی وقتی که زن و مرد قسمتهای خصوصی خود رابه اشتراک میگذارند. امیزش جنسی برای دو فرد بزرگسال که به یکدیگر علاقه دارند چیز خوشایندی است. امیزش جنسی مستلزم امادگی برای پذیرفتن مسولیتهای بزرگی است.

در این زمان می‌توان درباره ارزش‌ها و اعتقادات کلی مسایل جنسی و همچنین ارتباط آن با پدری و مادری گفتگوکرد.

کودک: چطور یک بچه متولد می‌شود؟

والد: دکترها و پرستارها کمک می‌کنند تا بچه‌ای که آماده است که متولد بشه از رحم مادر بیاد بیرون. رحم مانند یک بادکنک است و با باز شدن خود برای رشد رحم جا باز می‌کند. وقتی نوزاد آماده شد، بدن مادر آن را به بیرون هل می‌دهد. نوزاد از مجرای مخصوصی بین پاهای زن که واژن یا کانال تولد نام دارد بیرون میاید. گاهی نوزاد به دلایل مختلف نمی‌تواند بیرون بیاید و احتیاج به کمک دارد و پزشک در شکم مادر شکاف ایجاد می‌کند که به آن سزارین میگویند.

کودک: چرا همه آلت مردانه ندارند؟

والد: به‌خاطر اینکه بدن مردان و زنان متفاوت ساخته شده است.

کودک: چرا اونجای بدنت مو داره؟

والد: بدن ما وقتی بزرگ می‌شیم تغییر میکنه. یکی از تغییرات مو درآوردن در بعضی نقاط بدنه.

کودک: نعوظ چیه؟

والد: آلت تناسلی معمولا نرم است ولی گاهی سفت و محکم می‌شود. در موقع خواب و یا وقتی آلت تناسلی لمس میشه امکان داره نعوظ پیدا کند.

کودک: پریود شدن یعنی چی؟

والد: پریود شدن یک بخش مهم از تولیدمثل و یک بخش طبیعی از رسیدن به بلوغ است. پریود شدن یعنی بدن آماده حاملگی است. در این زمان بدن خونریزی قاعدگی دارد.

کودک: آدم‌ها چطور رابطه جنسی برقرار می‌کنند؟

والد: در هنگام رابطه جنسی آلت تناسلی مرد به درون واژن زن می‌رود و از این طریق بچه ایجاد می‌شود.

کودک: خودارضایی چیه؟

والد: خودارضایی یعنی مالش اندام تناسلی بدن. خودارضایی امری طبیعی ولی خصوصی است. فرد در هنگام ارضایی احساس خوشایندی دارد.

نوجوان: چطور متوجه بشوم که آماده رابطه جنسی هستم؟

والد: رابطه جنسی رفتاری مختص بزرگسالان است، منتهی راه‌های زیادی برای نشان دادن احساسات و عواطف وجود دارد. مثلا گفتگوی صمیمانه، قدم زدن، رقص، موسیقی، بغل کردن.

نوجوان: اگر دوست پسر/ دوست دخترم از من درخواست رابطه جنسی کرد ولی من نمی‌خواستم، چکار کنم؟

والد: هیچکس قرار نیست به‌زور و یا از روی ترس رابطه جنسی داشته باشد. هرگونه رابطه جنسی با اجبار تجاوز محسوب می‌شود. خیلی محکم باید نه بگویی. اکثر تجاوزها تحت تاثیر الکل و مواد اتفاق می‌افته که فرد توان نه گفتن کمتر داره.

چگونه یک بیمار جنسی تربیت کنیم؟

رعایت نکردن بعضی نکات باعث می‌شود کودکان دچار اختلالات و انحرافات جنسی شوند. از جمله این نکات عبارتند از:

پاسخ ندادن، مسکوت گذاشتن، محکوم کردن، تنبیه، پاسخ غیرواقعی و غیرعلمی و یا بی‌توجهی به سوالات جنسی کودک. از این طریق، عامدانه کودک را به‌سمت منابع ناموثق برای کسب اطلاعات سوق می‌دهیم. عدم دانش و آگاهی یا اطلاعات غلط کودک و نوجوان، آمار ابتلا به مشکلات جنسی را در آنها بالا می‌برد.

۱. مسائل جنسی در خانه را همواره با شوخی و خنده همراه کنید.

جوک‌های جنسی در خانه مطرح کنید. به‌عنوان مادر یا پدر جواب سوالات جنسی کودک را با شوخی و خنده بدهید. یا آنکه با اصطلاحاتی کودکانه مانند شمبل طلا با کودک شوخی کنید. در برخی موارد اطرافیان کودک به‌خیال آنکه کودک درکی ندارد، با او شوخی‌های جنسی می‌کنند. از جمله آنکه اندام‌های تناسلی او را لمس می‌کنند.

۲. در خانه دید جنسیتی داشته باشید و به یک جنس ارجحیت بدهید.

تبعیض جنسیتی در کلام و رفتار داشته باشید. به‌طور مثال، در یک نگرش مرد سالارانه، فاعل جنسی همیشه برنده و قوی و مفعول جنسی فردی بازنده و شکست خورده تصور می‌شود. در این نوع نگرش، زنان همواره از زن بودن خود و بالطبع رابطه جنسی احساس ناخوشایندی خواهند داشت و مردان نیز رابطه جنسی در ذهنشان مساوی برتری و موفقیت خواهد بود. این نوع نگرش یکی از دلایل فراوانی سندرم شکار در بین مردان است. در این سندرم، آنچه برای مرد اهمیت دارد به‌دست آوردن زن است و پس از به‌دست آوردن شکار، ارزش خود را از دست می‌دهد؛ زیرا حال باید به‌سراغ شکار دیگری برود.

۳. والدین بهیچوجه عشق و علاقه خود را جلوی کودک ابراز نکنند.

و به‌گونه‌ای وانمود کنند که هیچ تمایل جنسی به یکدیگر ندارند و مانند خواهر و برادر هستند.

۴. کودک رابطه جنسی والدین را ببیند.

از آنجایی که شکل ظاهری رابطه جنسی خشونت را به‌ذهن کوک متبادر می‌کند، دیدن تصادفی رابطه جنسی می‌تواند تاثیر بدی بر روی کودک بگذارد و به‌نوعی احساس خیانت به خود کند. البته این احساس در کودک زمانی شکل می‌گیرد که والدین در ظاهر سعی در انکار هرگونه رابطه عاشقانه‌ای با هم دارند و حتی لمس عاشقانه یکدیگر را از کودک پنهان می‌کنند و یا آنکه کودک از هرگونه آموزش جنسی از سوی والدین محروم بوده، زیرا فضای خانه سعی در انکار هر موضوع مرتبط به امور جنسی را می‌کند.

۵. هیچ قانونی برای استفاده از اینترنت، تلویزیون و رمان‌های سکسی وجود ندارد.

مادر برای آنکه به‌کارهایش برسد، کودک را به‌حال خود رها می‌کند و نظارتی روی برنامه‌هایی‌که کودک می‌بیند و فعالیت‌هایش ندارد. زیرا این کار توجه و انرژی زیادی را از سوی والدین می‌طلبد. کودکان در معرض بمباران پیام‌های جنسی از سوی رسانه‌های جمعی و اینترنت هستند. عدم نظارت باعث می‌شود کودک و نوجوان نگرش جنسیتی خود را بر طبق الگوی آنها شکل دهند. نگرشی که باورهای زیر از جمله‌ی آنها هستند: همه نوجوانان رابطه جنسی دارند- سکس داشتن یعنی لذت و خوشی- سکس هیچ ارتباطی به عشق و محبت ندارد- عشق ارتباطی با والد ندارد- رابطه جنسی داشتن یعنی بزرگسال شدن- سکس نداشتن مساوی بچه ننه بودن و بی‌عرضگی است- فقط رابطه جنسی کامل سکس محسوب می‌شود.

۶. والدین بی‌اطلاع از مسائل جنسی هستند.

۷. عدم آموزش اخلاقی به کودک.

عدم پایبندی به باورها و ارزش‌های اخلاقی والدین و بالتبع عدم آموزش اخلاقی به کودک و عدم پایبندی کودک به اخلاقیات به‌واسطه داشتن الگوی نامناسب.

۸. عدم توجه به فعالیت‌های فیزیکی.

عدم توجه به فعالیت‌های فیزیکی مانند ورزش و هنر و صرف وقت زیاد در فعالیت‌های غیرمتحرک مانند تلویزیون.

۹. نگرش جنسی والدین به همه امور و جنسی دیدن تمام مفاهیم و امور انسانی.

این نوع نگرش والدین باعث می‌شود کودک همه چیز را با عینک جنسی ببیند و نه انسانی. به‌طور مثال، والدینی که از ترس خطرات جنسی که به‌نظر آنها فرزندشان را تهدید می‌کند به‌جای آموزش نحوه صحیح ارتباط با جنس مخالف و توضیح ارزش‌های مورد قبول خانواده و خطوط زرد و قرمز آن، سخت‌گیری‌های شدیدی برای ارتباط قائل هستند و هرگونه نیاز به ارتباط را انکار می‌کنند، باعث می‌شوند فرزندشان رابطه دو جنس را بیش از آنکه انسانی ببیند، جنسی در نظر بگیرد. آنها در اولین فرصت که در دنیای کنونی چندان دور از دسترس نیست، مانند فنری عمل‌می‌کنند که رها شده است.

۱۰. ناپاک، خطرناک و ترسناک جلوه دادن رابطه جنسی برای کودک.

ناپاک، خطرناک و ترسناک جلوه دادن رابطه جنسی برای کودک به‌جهت محافظت از او و اجتناب او از رابطه جنسی. برای آنکه فرزندتان دچار اختلال جنسی سرد مزاجی، بی‌میلی جنسی و یا واژینیسم شود، کافی است تا رابطه جنسی را امری ناپاک، دلهره‌آور و ترسناک جلوه دهید. البته لازم نیست تا مستقیماً درباره رابطه جنسی صحبت کنید. گاه بیان آنکه همه مردان ناپاک هستند، همه قصد سوء‌استفاده دارند و تو همیشه و همه جا در معرض تعرض هستی، برای آنکه فرزند شما (بالاخص دختر) دچار بی‌میلی و یا واژینیسم شود، کفایت می‌کند. اینگونه والدین بهیچوجه از زیبایی رابطه جنسی برای فرزند خود سخن نمی‌گویند. و همواره به‌طور غیرمستقیم فرزند خود را از رابطه جنسی ترسانده و نهی می‌کنند.

دیدگاه ناپاک بودن و محافظت از خود در مقابل تعرض، چنان در ناخودآگاه فرزند نفوذ می‌کند که ناخودآگاه دیگر نمی‌تواند رابطه جنسی با همسر را رابطه‌ای جدا از روابط دیگری که از آن منع شده است، تصور کند. به‌همین دلیل در آنجا نیز ذهن ناخودآگاه به‌بدن پیام اضطراب و ناامنی می‌دهد و فرد را دچار اختلالات جنسی می‌کند.

۱۱. در معرض تعرض جنسی قرار گرفتن کودک.

تعرض جنسی به کودک آسیب جدی می‌زند. و باعث می‌شود فرد در بزرگسالی در یکی از دو نقش قربانی یا آزارگر یا هردو عمل کند. درصد بالایی از کودکانی‌که درمعرض سوءاستفاده جنسی بودند، در بزرگسالی، خود، آزارگر کودکان دیگر می‌شوند و باعث‌می‌شوند این چرخه تداوم‌بیابد. بی‌توجهی به فرزند و رها کردن او بین بزرگسالانی که شناخت‌چندانی از آنها ندارید، احتمال تعرض‌جنسی به او را بالامی‌برد. به‌خاطر داشته باشید که اکثر تعرض‌های جنسی از سوی افراد آشنا صورت می‌گیرد.

۱۲. رها کردن کودک با یک نوجوان بزرگتر.

رها کردن کودک با یک نوجوان بزرگتر، تنها خوابیدن کودک در خانه‌ای که از نظارت والدین در آنجا مطمئن نیستید، عدم آموزش کودک در نحوه مواجهه با چنین شرایطی، عدم توانایی در ایجاد جو صمیمیت به‌نحوی که کودک نتواند هر رفتار غیرمعمول را به‌راحتی گزارش دهد، تنبیه کودک به‌خاطر رفتارهای جنسی و مقصر دانستن او و در نتیجه ترس کودک از اظهار آنچه برای او اتفاق افتاده است، بی‌توجهی به نشانه‌هایی که کودک در رفتار و گفتارخود بروز می‌دهد، مانند اضطراب، افسردگی و رفتارهای جنسی بیش از حد معمول، همگی می‌تواند احتمال تعرض به کودک را افزایش دهد. افسردگی، غیبت والدین به‌علت مشغله کاری و سوء رفتار والدین، احتمال تعرض به کودک را افزایش می‌دهد.

۱۳. خوابیدن کودک در اتاق والدین تا سنین بزرگسالی.

بعضی از کودکان تا سنین ۶ و ۷ سالگی نیز در کنار والدین و در اتاق آنها می‌خوابند. این امر در روند همانندسازی کودک با والد همجنس، اختلال ایجاد می‌کند. و کودک نمی‌تواند نقش مردانه و یا زنانه خود را به‌درستی کسب کند.

۱۴. عدم رعایت حریم خصوصی توسط والدین.

عدم رعایت حریم خصوصی توسط والدین و برهنه ظاهر شدن در جلوی کودک و یا رعایت نکردن حریم خصوصی کودک. به‌طور مثال، مادر بدون اجازه کودک و به‌تصور آنکه کودک فرزند اوست بدون اطلاع در حمام را باز کردن.

 

منبع:

https://www.psychologytoday.com/

https://psychcentral.com/