اکت یا درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
اکت یا درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد چیست؟
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد که به آن بهطور مخفف اکت نیز میگویند، مدت زمان کوتاهی است که موردتوجه قرار گرفته است.
در زندگی ارزشمند خود چه چیزی بیشتر از همه برایتان ارزش دارد؟ سلامتی؟ دوستی و روابط؟ ماجراجویی؟ داشتن ثبات؟ شما میتوانید برای چیزهای زیادی ارزش قائل شوید ولی به دنبال آن نروید.
مثلا فقط به این دلیل که شما برای سلامتی ارزش قائل هستید، به این معنی نیست که قدمهای عملی و دقیقی برای همسویی با آن برمیدارید.
اما بسیاری افراد در تلاشند زندگی خود را به روشی معنادار ادامه دهند. عده زیادی در برههای از زندگیشان گیر کردهاند یا از انجام اقدامات بیهوده اجتناب میکنند یا در تلاشند همهچیز را تحت کنترل خود در آورند تا از اضطرابشان کم کنند.
در اینجاست که تقابل بین ارزشها و گرفتاریها به رویکردی درمانی نیاز دارد که به آن درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد گفته میشود.
«اگر به طور کامل خودمان نباشیم، یعنی وجودی در لحظه، همهچیز را از دست خواهیم داد.»
تعریف درمان اکت (ACT)
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد درمانی مبتنی بر شواهد است که به گفته استیون هیز: «برای افزایش انعطافپذیری روانشناختی» از استراتژیهای پذیرش و ذهنآگاهی، همراه با استراتژیهای تغییر تعهد و تغییر رفتار استفاده میکند.
هدف اصلی ACT کمک به افراد در افزایش انعطافپذیری روانشناختی است. زیرا این روش ثابت میکند ریشه ناراحتی و رنج، نداشتن انعطافپذیریست.
انعطافپذیری روانشناختی به معنای برقراری تماس با لحظه حال و تغییر یا حفظ رفتارهای مبتنی بر زمینه (شرایط) و ارزشهای شخصی شماست.
تاریخچه درمان اکت
برای دههها، محققان در زمینه روانشناسی برای ایجاد مداخلات مبتنی بر علم و با محدودیت زمانی برای افرادی که مایل به غلبه بر شرایط سخت روانی هستند، تلاش کردهاند.
در نتیجه، بسیاری از افراد در رفع و مدیریت طیف وسیعی از نگرانیها موفقیت چشمگیری داشته و در نتیجه رفاه بیشتری را تجربه میکنند.
هنوز هم بهبودی در طولانیمدت و پیشگیری از عود اختلال بهعنوان مشکلات بالقوه افراد بهدنبال درمان، قابلتوجه است.
به تازگی، انواع جدیدی از روشهای درمانی، از جمله ACT یا درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به امید موفقیت طولانی مدت در درمان شرایط بهداشت روان ایجاد شده است.
ACT بر اساس نظریه چارچوب ارتباطی (RFT)، یک مکتب تحقیقاتی متمرکز بر زبان و شناخت انسان است. RFT بیان میکند مهارتهای منطقی مورد استفاده ذهن انسان برای حل مشکلات در کمک به مردم برای غلبه بر درد روانی بیتأثیر است.
بر اساس این پیشنهاد، ACT با هدف آموزش به مردم ایجاد شد. این درمان بیان میکند كه اگرچه درد روانشناختی طبیعی است، اما ما میتوانیم با تغییر طرز تفکر در مورد درد، راههایی برای زندگی سالم را بیاموزیم.
پیدایش
در اواخر دهه 1990، چندین کتابچه راهنمای جامع درمانی برای تشریح روشهای استفاده از ACT برای درمان بیماریهای مختلف روانی تهیه شد.
درمان با استفاده از این کتابچهها بهصورت تجربی مورد تحقیق قرار گرفت و موفقیت اکت ACT را در درمان سوءمصرف مواد، روانپریشی، اضطراب، افسردگی، درد مزمن و اختلالات خوردن نشان داد.
ACT اکت برای چه کسانی است؟ اکت ACT برای انواع مشکلات از جمله استرسها، اضطراب، تروما، مصرف موادمخدر، وسواس فکری عملی، اختلالات خوردن، افسردگی، غم و اندوه، درد مزمن و غیره مورد استفاده قرار گرفته است.
بسیاری از افراد میتوانند از این روش بهرهمند شوند. زیرا افزایش انعطافپذیری روانشناختی منجر به افزایش ظرفیت برای سازگاری و کنار آمدن با اتفاقات متغیر زندگی و بهبود کلی کیفیت زندگی میشود.
این رویکرد ممکن است به ویژه برای افرادی که سایر روشهای درمانی و مداخلات را امتحان کردهاند و نتوانستهاند جواب موردنیاز خود را دریافت کنند، کارآمد باشد.
یکی از تفاوتهای اصلی ACT در مقایسه با سایر رویکردها این است که تلاشهای مردم را برای جلوگیری از افکار ناخواسته، احساسات، هیجانات، خاطرات یا تجارب ذهنی را مورد هدف قرار میدهد.
فرایندهای اصلی انعطافپذیری شناختی اکت ACT برای افزایش انعطافپذیری روانشناختی روی هریک از فرایندهای زیر تمرکز میکند:
پذیرش- پذیرفتهشدن
کاهش شناختی
توجه انعطافپذیر به لحظه حال (تماس با لحظه فعلی)
آگاهی خالص
ارزشها
اقدام متعهد
پذیرش:
گشودن آغوش بر تجربیات و آنچه در درون ما اتفاق میافتد، آن هم به شیوهای فعال و آگاهانه. این موضوع کمک میکند بهجای تلاش برای تغییر، کاهش یا پرهیز از افکار و احساسات، «جایی» برای افکار و احساسات ناخواسته یا دردناک ایجاد کند تا به درستی دیده شوند.
کاهش شناختی (مراقب تفکر خود باشید):
فاصله گرفتن، جدا کردن یا «برداشتن یک قدم به عقب» از افکار، خاطرات و تصاویر و مشاهده آنها بدون قضاوت یا «گرفتار شدن» در آنها.
تماس با لحظه حال (اکنون اینجا باشید):
توجه آگاهانه، درگیر شدن و ارتباط با آنچه در آن لحظه اتفاق میافتد (حضور) و توجه به آنچه برای ما پیش میآید.
آگاهی خالص:
که به عنوان «خود مشاهده کننده» نیز شناخته میشود، آن جنبه ثابت یا بخشی از ماست که در هر لحظه از آنچه فکر میکنیم، احساس میکنیم و انجام میدهیم آگاه است. این «شما» است که تجربه میکند و مشاهده میکند.
ارزشها (بدانید چه چیزی اهمیت دارد):
این همان چیزی است که برای شما مهم است. طبق گفته راس هریس (2009) ارزشها به عنوان «کیفیت مطلوب اقدامات مداوم» تعریف میشوند. در اکت ACT آنها به عنوان قطبنما عمل میكنند كه جهت حرکت زندگیمان را به ما نشان میدهند.
در نتیجه، آنها ما را در انتخاب رفتارهای مداوم و منطبق با خواستههایمان راهنمایی میکنند.
اقدام متعهدانه (آنچه را که لازم است انجام دهید):
این اصل شامل تعهد در انجام اقدامی معطوف به ارزشهای شخصی شماست. به عبارت دیگر، تلاش شما برای اقدام موثر و متناسب با ارزشهایتان.
در واقع، هدف اکت ACT این است كه به افراد كمك كند تا در عملی كه با ارزشهای آنها مطابقت دارد، «برای ایجاد یك زندگی غنی و معنادار ضمن پذیرفتن دردی كه ناگزیر در مواجهه با آن هستند»، تلاش کنند.
مداخلاتACT اکت یک رویکرد عملمحور است که از استراتژیهای تجربی و شناختی- رفتاری ناشی میشود. جلسات معمولاً شامل استفاده از تمرینات تجربی و عملی است که بر موارد زیر تمرکز دارد:
ایجاد پذیرش تجربیات درونی ناخواسته که از کنترل ما خارج است.
تعهد و عمل در مورد زندگی با توجه به ارزشهای ما.
جلسات ممکن است شامل مداخلات زیر باشد:
ذهنآگاهی
تمرینات تجربی
کار با استعارهها
تمرینات تصویرسازی
پارادوکسها
بازی با نقشها
تکالیف مربوط به خانه
درک تئوری ACT
ACT اکت تجربیات عاطفی ناخواسته را به عنوان علائم یا مشکلات تعریف نمیکند. در مقابل به دنبال کاهش آسیبها و درمان نقصهای به جا مانده از اختلالات است و هدف آن کمک به مردم برای درک کامل و نشاط زندگی است.
پذیرش چیزها در هنگام وقوع، بدون ارزیابی یا تلاش برای تغییر آنها، مهارتی است که از طریق تمرینهای ذهنآگاهی در داخل و خارج از جلسه حاصل میشود.
ACT اکت سعی در تغییر یا توقف مستقیم افکار یا احساسات ناخواسته ندارد (همان کاری که رفتار درمانی شناختی انجام میدهد). بلکه در عوض افراد را ترغیب میکند تا رابطه جدید و دلسوزانهای با این تجربیات ایجاد کنند.
این تغییر میتواند افراد را از دشواری تلاش برای کنترل تجربیات خود خلاص کند و به آنها کمک کند تا نسبت به عملکردهای مطابق با ارزشها، شفافسازی ارزشها و تعریف اهداف مبتنی بر ارزشها که مولفههای اصلی ACT هستند بازتر باشند.
ذهنیت و عمل ذهنآگاهی را میتوان به عنوان حفظ تماس با لحظه حال توصیف کرد.
ذهنآگاهی به فرد امکان میدهد تا با خودِ مشاهدهکننده (بخشی که از خودِ متفکر آگاه اما جداست) ارتباط برقرار کند.
تکنیکهای ذهنآگاهی اغلب به افراد کمکمیکند آگاهی از هریک از حواس پنجگانه و همچنین افکار و عواطف خود را افزایشدهند.
ذهنآگاهی همچنین توانایی جدا شدن از افکار را در فرد افزایش میدهد.
چالشهای مربوط به احساسات، اصرارها یا موقعیتهای دردناک اغلب ابتدا کاهش یافته و سپس سرانجام پذیرفته میشوند.
توانایی پذیرش و اجازه دادن به تجربیات درونی یا بیرونی که به فرد کمک میکند به جای جنگیدن یا پرهیز از تجربه کردن، پذیرای آن باشد.
مثلا اگر کسی فکر کند «من یک فرد وحشتناک هستم» ممکن است از آن شخص خواسته شود که بگوید «من فکر میکنم که من یک فرد وحشتناک هستم».
این امر شخص را از شناخت جدا میکند و در نتیجه بار منفی آن را از او میگیرد.
هنگامیکه افراد احساسات دردناکی مانند اضطراب را تجربه میکنند، ممکن است به آنها آموزش داده شود که نفس بکشند. آرام باشند و فضا را برای احساس جسمی اضطراب ایجاد کنند. و اجازه دهند تا همانطور که هست، بدون تشدید یا به حداقل رساندن آن، در آنجا باقی بماند. سپس به بررسی آن بپردازند و آن تعارض را حل کنند.
منابع:
https://thepsychologygroup.com/act
https://www.goodtherapy.org/learn-about-therapy/types/acceptance-commitment-therapy
