اعتماد به نفس در کودکان برای شادی، سلامتی و موفقیت او در آینده بسیار مهم است. کودک با اعتمادبهنفس برای مقابله با فشار همسالان، مسئولیتها، ناامیدیها، چالشها و هر دو احساسات مثبت و منفی توانایی بیشتری دارند.
و عامل کلیدی در رشد اعتماد به نفس در کودکان چیست؟
شما! والدین و معلمان کودک جواب این سوال است.
فشاری در رابطه با این مسئله نیست، درسته؟ نگران نباشید؛ ایجاد اعتماد به نفس در کودکان نباید کاری ترسناک یا پیچیده باشد.
در واقع، شما میتوانید این کار را سرگرم کننده کنید!
از این ۲۵ استراتژی مؤثر و مبتنی بر تحقیق استفاده کنید تا از همین امروز شروع به افزایش اعتماد به نفس در کودکان و دانشآموزان خود کنید.
۱. مطمئن شوید که آنها میدانند عشق شما بدون قید و شرط است.
نوع نگاه ما به فرزندانمان (یا آن گونه که بچههایمان باور دارند ما آنها را میبینیم) تأثیر عمیقی بر دید آنها از خود دارد.
این را برای فرزندانتان (یا دانشآموزهایتان) روشن کنید که دوستشان دارید و به آنها اهمیت میدهید حتی زمانی که اشتباه میکنند یا تصمیمات نادرستی میگیرند و از انتقاد شدید یا شرمساری آنها بپرهیزید.
۲. خودگویی مثبت را با آنها تمرین کنید.
تکنیک بعدی برای رشد اعتماد به نفس کودکان تمرین خودگویی مثبت است. هم کودکان و هم بزرگسالان اغلب در صحبت منفی و مضر با خود درگیر میشوند مانند: «من نمیتوانم این کار را انجام دهم» یا «من در انجام …. وحشتناک هستم.» یا «من چه مشکلی دارم؟»
جملات تأکیدی مثبت ایجاد کنید و آنها را به کودک خود یاد دهید.
۳. آنها را با نامشان خطاب کنید.
مخاطب قرار دادن کودکان با نام یکی از راههای قدرتمند و ساده برای رساندن پیام مهم بودن آنها است، به خصوص زمانی که با تماس چشمی دوستانه همراه باشد.
۴. به آنها «وظایف ویژه» مناسب سن دهید تا به شما کمک کنند.
علاوه بر تمرینات و کارهای کلاسی، به کودکان «کارهای ویژه» بدهید تا به آنها کمک کند که احساس مفید بودن، مسئولیت پذیری و شایستگی کنند. استفاده از کلمه «ویژه» به کودکان اعتمادبهنفس بیشتری میدهد.
در خانه، این وظایف خاص میتواند شامل کمک به حیوان خانگی یا خواهر و برادر کوچکتر در صورت نیاز، کمک به عنوان «دستیار» آشپزی شما یا برای یک کودک بسیار خردسال، به سادگی پوشیدن لباسهای خود باشد.
در کلاس درس، بچهها میتوانند در ساختن تزئینات کلاس، آبیاری گیاهان، تمیز کردن تخته و غیره کمک کنند.
۵. به بازی آنها بپیوندید (و اجازه دهید آنها رهبری کنند).
شرکت در بازی کودک این منظور را میرساند که او مهم است و ارزش زمان شما را دارد.
در حین زمان بازی، والدین میتوانند به کودکان اجازه دهند تا آنها فعالیت را آغاز یا انتخاب کنند و همینطور آن را هدایت کنند. وقتی والدین در فعالیت تحت رهبری کودک شرکت میکنند و به نظر میرسد که از آن لذت میبرند، کودک احساس ارزشمندی و موفقیت میکند.
معلمان کودکان خردسال میتوانند این استراتژی را در کلاس درس نیز اجرا کنند.
۶. روی بهبود اعتمادبهنفس خود تمرکز کنید.
این مرحلهای نیست که بتوانید یک شبه آن را انجام دهید، اما از ضروریترین نکات این لیست میباشد.
والدین اولین و بهترین الگوی کودک هستند، پس اگر نیاز است زمانی را بگذارید تا اعتمادبهنفس خودتان را بازسازی کنید. میتوانید از این کار شروع کنید که در حضور کودکتان، نظرات مثبت دربارهی خود و دیگران بدهید.
معلمان نیز باید از انتقاد از خود جلوگیری کنند و با اعتمادبهنفس در مقابل دانشآموزان خود ظاهر شوند.
۷. از آنها سؤالاتی برای راهنمایی یا نظرشان بپرسید.
سوال پرسیدن به رشد اعتماد به نفس کودکان کمک زیادی می کند. از کودکان در موقعیتهای مناسب سن، توصیه یا نظرشان را بخواهید تا نشان دهید که برای آنها و ایدههایشان ارزش قائل هستید.
این امر همچنین با نشان دادن اینکه حتی گاهی بزرگسالان نیز به کمک نیاز دارند و درخواست آن اشکالی ندارد، به کودکان کمک میکند تا اعتمادبهنفس خود را افزایش دهند.
۸. زمان خاصی را با یکدیگر بگذرانید.
عشق و پذیرش مؤلفههای کلیدی اعتماد به نفس کودکان هستند، پس والدین باید با کودکان خود زمان با کیفیتی را بگذرانند تا نشان دهند که آنها ارزشمند هستند.
او را به گردش ببرید، با هم شام بخورید، بازی کنید، به بیرون بروید یا هر فعالیت دیگری را انجام دهید که باعث میشود تا شما و فرزندتان با هم از زمان لذت ببرید.
معلمها میتوانند با شناخت بیشتر علایق یا سرگرمیهای دانشآموزان و ایجاد مکالمههای شخصی با هر کودک، به آنها کمک کنند تا احساس دوست داشته شدن و پذیرفته شدن را تجربه کنند. به عنوان مثال: « سارا، بازی فوتبالت دیروز چطور بود؟» یا «متین، من فکر میکنم تو از این کتاب دربارهی دایناسورها خوشت بیاد.»
۹. نحوه تعیین و رسیدن به اهداف را به آنها آموزش دهید.
تعیین و دستیابی به اهداف چالش برانگیز و واقع بینانه، میتواند به کودکان کمک کند تا احساس توانایی بیشتری داشته باشند. به کودکان یا دانشآموزان خود کمک کنید تا با دنبال کردن قدمهای ساده، اهداف مشخصی را تعیین کنند و به آنها پایبند باشند.
۱۰. زمانی را اختصاص دهید تا به آنها توجه نامحدودی بدهید.
بهتر است بدانید که کودک شما وقتی ذهنتان مشغول چیز دیگری است یا به آنها توجه نامحدودی نمیدهید، این را تشخیص میدهد.
برای اینکه فرزندتان احساس ارزشمندی و اعتمادبهنفس کند، زمانی را اختصاص دهید تا وسایل الکترونیکی را کنار بگذارید، افکار مربوط به کار یا عوامل دیگر حواس پرتی را از ذهن خود بیرون کنید و توجه کامل خود را به کودکتان بدهید.
معلمان نیز میتوانند زمانی را بگذارند تا به دانشآموزان توجه کامل بدهند و نسبت به نیازهایشان با دقت برخورد کنند.
۱۱. آنها را تشویق کنید تا کلاس تئاتر را امتحان کنند.
کلاسهای تئاتر راههای فوقالعادهای برای افزایش اعتمادبهنفس هستند. امتحان فعالیت جدید به کودکان کمک میکند تا احساس توانایی داشته باشند و تئاتر به آنها یاد میدهد که در مقابل دیگران با اطمینان صحبت کنند و منطقه امن خود را گسترش دهند.
والدین و معلمان به طور یکسان میتوانند کودکان را تشویق کنند تا یک تئاتر را امتحان کنند؛ ممکن است معلمان حتی بتوانند بازیهای نقشآفرینی و نمایشی را در برنامه کلاس قرار دهند.
۱۲. آنها را به روش درست تشویق کنید.
به سادگی، بیش از حد تحسین کردن کودکان مؤثر نمیباشد، اما تحسین کردن آنها به روش درست مطمئناً میتواند عزت نفس آنها را تقویت کند.
به کودکان تحسین واضح و دقیقتری بدهید که بیشتر از نتایج عملکردشان (مانند گرفتن نمره کامل) یا تواناییهای ثابت (مانند هوش)، بر تلاش آنها متمرکز است.
از تعریف و تمجیدهای عمومی مانند «آفرین!» خودداری کنید. در عوض، از کلمات یا عبارات دقیقتر و صمیمانهتری استفاده کنید.
۱۳. اجازه دهید صحبتهای مثبتی که دربارهی آنها با دیگران دارید را بشنوند.
یکی دیگر از راههای سریع و آسان برای تقویت اعتمادبهنفس کودک این است که اجازه دهید او «به طور تصادفی» بشنود که شما از موفقیتها و تلاشهای بزرگش برای دیگران تعریف میکنید.
بچهها گاهی اوقات زمانی که مستقیماً آنها را تحسین میکنیم، شکاک میشوند؛ اما شنیدن تکرار این تمجید برای دیگران، آن را باورپذیرتر (و حتی معنادارتر) میکند.
۱۴. از مقایسه کردن آنها با دیگران خودداری کنید.
از مقایسه کردن کودکان با خواهر و برادر یا همکلاسی آنها جلوگیری کنید و از پرسیدن سؤالاتی مانند «چرا تو نمیتوانی مثل آن دختر یا پسر رفتار کنی؟» یا «ببین خواهر تو در مدرسه چقدر خوب درس میخواند! چرا تو نمیتوانی این کار را انجام دهی؟» جلوگیری کنید.
این مقایسهها باعث میشود کودکان به خود شک کنند، باور کنند که نمیتوانند رضایت شما را بدست بیاورند یا انتظارات شما را برآورده کنند و در نهایت اعتمادبهنفس خود را از دست بدهند.
۱۵. وظایفی متناسب با سن آنها در منزل یا کلاس درس ایجاد کنید.
وقتی کودکان کارهای روزمره یا کوچک انجام میدهند، احساس میکنند که مشارکت ارزشمندی را ایجاد میکنند که به آنها حسی از شایستگی و اعتمادبهنفس میدهد.
به کودک خود مسئولیتهایی متناسب با سناش بدهید مانند مرتب کردن رختخواب، غذا دادن به حیوان خانگی، چیدن میز غذا، تا کردن لباسها، برداشتن اسباب بازیها و غیره.
برای دانشآموزان خود وظایفی مانند چیدن لوازم التحریر یا پخش کردن کاغذها را ایجاد کنید.
۱۶. عکس یا نقاشی از آنها در منزل یا کلاس درس آویزان کنید تا حس تعلق را در آنها پرورش دهید.
این درست است که حتی کاری به سادگی آویزان کردن عکسهای خانوادگی در اطراف خانه، میتواند اعتمادبهنفس فرزند شما را افزایش دهد!
در کلاس درس هم شما میتوانید عکسهایی از دانشآموزان خود قرار دهید. همچنین میتوانید از آنها بخواهید تا عکسهای چهره، پرچمهای طراحی شده یا قطعههای پازلی که نشاندهندهی شخصیتها، سرگرمیها و جزئیات دیگر از خودشان هستند را درست کنند و آنها را در اطراف کلاس درس آویزان کنید.
این کار به کودکان احساس تعلق داشتن، پذیرش و عشق را میدهد که در نهایت به افزایش اعتمادبهنفس آنها کمک میکند.
۱۷. به آنها اجازه دهید انتخابهای متناسب با سن خود داشته باشند.
مانند کارهای روزمره و وظایف خاص، انتخابها به کودکان کمک میکند تا احساس شایستگی و قدرت کنند.
به کودکان اجازه دهید تا تصمیماتی متناسب با سن خود بگیرند مانند اینکه چه لباسی بپوشند، چه چیزی برای صبحانه بخورند، چه بازی انجام دهند یا چه رنگی استفاده کنند، برای گردش به کجا بروند و غیره.
معلمان میتوانند انتخاب را به نحوی در کلاس ایجاد کنند که به دانشآموزان اجازه دهند تا در مورد چگونگی تسلط بر یک مهارت تصمیمگیری کنند (مثلاً با کشیدن یک نقاشی، نوشتن یک آهنگ یا درست کردن یک داستان، آنچه را که دربارهی آب و هوا میدانند، نشان دهند) یا بگذارند بچههای کلاس کتابها یا فعالیتهای مشخصی را بحث و انتخاب کنند.
۱۸. آنها را تشویق کنید تا چیزهای جدید را برای توسعه مهارتهای جدید امتحان کنند.
کودکانی که کمبود اعتمادبهنفس دارند اغلب از امتحان کردن چیزهای جدید یا مقابله با چالشهای جدید اجتناب میکنند.
بچههای زندگی خود را تشویق کنید تا خود را به چالش بکشند، فعالیتهای جدیدی را امتحان کنند و مهارتهای جدیدی را توسعه دهند. این به بچهها اعتمادبهنفسی را میدهد که میتوانند با هر چیزی که برایشان پیش میآید مقابله کنند.
۱۹. به آنها کمک کنید تا سرگرمیها و علایق خود را کشف کنند.
این همچنین برای کودکان مهم است تا سرگرمیها و علایق خود را کشف کنند. زمانی که بچهها میفهمند به چه چیزی علاقه دارند و در آن برتری مییابند، به خودشان و تواناییهایشان اعتماد میکنند.
فرصتهایی را برای کودکان یا دانشآموزان خود ایجاد کنید تا فعالیتهای مورد علاقهشان را امتحان کنند و از این تلاشها حمایت کنید.
۲۰. به آنها کمک کنید تا بر ترس از شکست خود غلبه کنند.
ترس از شکست اغلب کودکان را از بهترین تلاش آنها و دستیابی به حداکثر پتانسیل خود بازمیدارد که به طور طبیعی میتواند اعتمادبهنفس را کاهش دهد.
با آموزش اینکه اشتباهات بخش کاملاً قابل قبولی از زندگی هستند و اینکه افراد به ندرت بدون چالشها و شکستها به موفقیت میرسند، به کودکان کمک کنید تا بر ترس از شکست غلبه کنند.
۲۱. آنها را تشویق کنید تا احساساتشان را ابراز کنند.
زمانی که احساسات کودک را مورد انتقاد قرار میدهید یا نادیده میگیرید، او ممکن است احساس کند که احساساتش اهمیتی ندارند و به این نتیجه برسد که این بدان معنی است که او نیز اهمیتی ندارد.
کودکان را تشویق کنید تا هم احساسات مثبت و هم احساسات منفی خود را ابراز کنند و به آنها کمک کنید تا دربارهی این احساسات به شیوهای سالم صحبت کنند.
۲۲. مطمئن شوید که آنها میدانند شما از انتخابهایشان ناراحت هستید، نه از اینکه آنها چه کسی هستند.
گاهی اوقات ناراحت شدن از کودکان یا دانشآموزان خود اجتناب ناپذیر است و باید انتقادات و پیامدهای سازندهای را ارائه دهید.
با این حال، این را شفافسازی کنید که شما از انتخابها یا اقدامات کودک ناراضی هستید، نه از اینکه کودک به عنوان یک شخص چه کسی است. به جای اینکه کودک را با جملاتی مانند «تو خیلی تنبل هستی!» یا «چرا اینقدر شلختهای؟» انتقاد کنید، تمام انتقادها دربارهی این اقدامات را در مسیر ذکر شده قرار دهید.
۲۳. آنها را با افراد مثبت و با اعتمادبهنفس (از جمله دوستانشان) احاطه کنید.
هر چه کودک در اطراف افراد مثبت و با اعتمادبهنفس باشد، احتمال اینکه خودش به فردی با اعتمادبهنفس و مثبت تبدیل شود، بیشتر میشود.
والدین، به فرزندان خود الگوهای بزرگسالی قوی بدهید و تمام تلاش خود را کنید تا مطمئن شوید دوستان او افرادی با اعتمادبهنفس هستند که باعث پیشرفت و تشویق کودک شما میشوند تا اینکه او را به پایین بکشند.
معلمان، الگوی مثبت و با اعتمادبهنفسی برای دانشآموزان خود باشید و به آنها بیاموزید که مهربان باشند و باعث پیشرفت یکدیگر شوند.
۲۴. یک دیوار مشاهیر ایجاد کنید تا دستاوردهای آنها را بشناسید.
شما میتوانید در منزل یا کلاس درس، با ایجاد «دیوار مشاهیر» که دستاوردهایی مانند نمرات خوب، پروژههای هنری، جایزهها یا گواهینامهها، عکسهایی از مشارکت کودک شما در ورزشها یا دیگر فعالیتهای مورد علاقه و غیره را نشان میدهد، غرور و قدردانی خود را از دستاوردهای بچهها نشان دهید.
یک دیوار مشاهیر میتواند تلاش و عزم کودک را برجسته کند، به او اعتمادبهنفسی بدهد که میتواند به ویژه در مواقع شک و تردید به خود مفید باشد.
۲۵. آنها را مرتب در آغوش بگیرید!
محبت جسمانی عشق، پذیرش و تعلق را به کودک منتقل میکند و باعث خوشحالی و اعتمادبهنفس او میشود.
والدین و معلمان بچههای کوچکتر میتوانند با آنها بزن قدش انجام دهند، پشت آنها را نوازش کنند، موهایشان را نوازش کنند و آنها را زیاد بغل کنند تا نشان دهند که از آنها مراقبت میکنند و برایشان با ارزش هستند.