آن ماری تریسمن
زندگینامه آن ماری تریسمن :
آن ماری تریسمن در ۲۷ فوریهٔ ۱۹۳۵ در ایالات متحده آمریکا متولد شد. تخصص وی در زمینه روانشناسی شناختی بود و تحقیقات او شامل حوزههای توجه دیداری، ادراک موضوع و حافظه میشد. یکی از ایدههای پر نفوذش، نظریهی جستجوی خصیصه از توجه است که برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ توسط G. Gelade منتشر شد. آن ماری تریسمن در دانشگاه آکسفورد، دانشگاه بریتیش کلمبیا، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و دانشگاه پرینستون به تدریس مشغول بوده است. در سال ۲۰۱۳، تریسمن مدال ملی علوم را از پرزیدنت باراک اوباما برای تحقیقاتش در حوزه «توجه» دریافت کرد. تریسمن در ۹ فوریه ۲۰۱۸ درگذشت.
مدل توجهی تریسمن
توجه انتخابی نیاز به فیلترکردن محرکها دارد به طوری که توجه هدفمند باشد. مدل برودبنت این نکته را مطرح میکند که انتخاب مواد برای توجه کردن (یعنی فیلتر کردن) قبل از تحلیل معنایی صورت می گیرد.
مدل تریسمن (۱۹۶۴) بر این فیلتر اولیه تاکید دارد که فقط بر روی ویژگی های فیزیکی پیغام عمل میکند. تفاوت اساسی در اینجا این است که فیلتر تریسمن مواد نادیده گرفته شده را به جای از قلم انداختن، مورد توجه قرار میدهد. توجه مثل کم کردن صدا است به طوری که اگر ۴ منبع صدا در یک اتاق داشته باشید (تلویزیون، رادیو، افرادی که صحبت میکنند، گریه بچه)، میتوانید ۳ مورد را برای توجه به مورد چهارم کاهش دهید.
نتیجه تقریبا مشابه با کم کردن صدا است، موارد نادیده گرفته شده گویی از بین میروند. اما اگر کانال نادیده گرفته شده مثلا شامل نام شما باشد، احتمال دارد که آن را بشنوید.
توافقنظر تریسمن با برودبنت
تریسمن با برودبنت موافقبود که نوعی گلوگاه وجود دارد اما با مکانش موافقنبود. تریسمن آزمایشهایی را با استفاده از روش سایهگذاری تکلم انجام داد. معمولا در این روش از شرکتکنندگان خواستهمیشود بهصورت همزمان، صحبتهای ارائهشده در یک گوش را (گوش نادیده گرفتهشده) در حین ارائه پیغام به گوش دیگر تکرار کند.
در یک آزمایش، پیغامهای مشابه به دو گوش ارائهشد اما این عمل، با تاخیر کمی در بینشان انجامشد. اگر این تاخیر خیلی طولانی باشد، شرکتکنندگان متوجهنمیشوند که یک پیغام به هردو گوش ارائه شده.
پیغام نادیده گرفته شده
وقتی پیغام نادیده گرفتهشده بیش از دوثانیه زودتر از پیام سایهگذاریشده ارائهشود، شرکتکنندگان متوجه این شباهت میشوند. اگر فرضشود موارد نادیده گرفتهشده در مخزن سپر موقت قرار میگیرند، پس این نتایج نشانمیدهد زمان ذخیرهی موارد نگه داشتهشده در سپر حسی، حدود ۲ ثانیه است.
در آزمایشی که روی شرکتکنندگان دوزبانه انجامشد، تریسمن پیغام نادیده گرفتهنشده را بهزبان انگلیسی و پیام نادیده گرفتهشده را بهزبان فرانسوی ارائهکرد. وقتی نسخه فرانسوی فقط کمی قبل از نسخه انگلیسی ارائهشد، شرکتکنندگان توانستند گزارشدهند که هردو پیغام، معنای مشابهی دارند.
کاملا واضح بود که معنای پیغام نادیده گرفتهشده، براساس معانی پردازششده و مدل فیلتر برودبنت که درآن فیلتر براساس ویژگیهای فیزیکی شکل میگیرد، نمیتواند این یافتهها را توضیحدهد. شواهد مطرحمیکنند که مدل فیلتر برودبنت مناسبنیست، زیرا اجازه درنظر گرفتن معنا را نمیدهد.
نظریهی توجه تریسمن که درآن پیام نادیده گرفتهشده بادقت کمتری در مقایسه با پیام نادیده گرفتهنشده پردازشمیشود، مطرحمیکند که پردازش پیغام نادیده گرفتهشده کم و بیش، برمبنای الزامات سیستم پردازش با ظرفیت محدود، کاهشمییابد.
تریسمن مطرحکرد که پیامها بهروشهای منظمی پردازشمیشوند. و این پردازش از تحلیل ویژگیهای فیزیکی، الگوی هجیکردن و کلمات واحد شروع میشود. بعد از آن ساختار گرامری و معنا پردازشمیشود.
اغلب این اتفاق رخمیدهد که یک ظرفیتِ پردازش ناکافی، برای تحلیل کامل محرکهای نادیده گرفتهشده وجود دارد. در این مورد، تحلیلهای بعدی ممکناست حذفشوند. این نظریه پیشبینیمیکند که این، ویژگیهای فیزیکی دروندادههای نادیده گرفته شدهاست که اغلب یادآوری میشود و نه معنای آنها.
برای تحلیل، مولفهها باید به آستانهی خاصی از شدت برسند. تمام موارد توجهشده/انتخابشده به این آستانه میرسند اما فقط برخی مولفههای نادیده گرفتهشده به این سطح میرسند. برخی مولفهها بهطور دائم، آستانهی کاهشیافتهای خواهند داشت. مثلا اسم خودتان یا کلمات/عباراتی مثل کمک و آتش. سایر مولفهها اگر با پیغام موردتوجه قرار گرفتهی اصلی ارتباط داشتهباشند، آستانه کاهشیافتهای در یک لحظهی خاص خواهندداشت.
ارزیابی مدل آن ماری تریسمن
- مدل تریسمن بر برخی از مشکلات موجود در مدل صافی برودبنت غلبه کرد، مثلا مدل تریسمن میتواند «سندرم مهمانی کوکتل» را توضیح دهد.
- مدل تریسمن توضیح نمیدهد که تحلیل معنایی دقیقا چگونه عمل میکند.
- ماهیت فرایند توجه، هیچ وقت به طور دقیق مشخص نشده است.
- مشکل تمام آزمایشات شنوایی دوگوشی این است که شما هرگز نمی توانید مطمئن باشید که شرکتکنندگان توجهشان را به کانال نادیده گرفته شده، تغییر دادهاند.