گروه درمانی چیست و در چه مواردی موثر است
گروه درمانی چیست؟
گروه درمانی نوعی روان‌درمانی است که شامل یک یا چند درمانگر است که همزمان با چندین نفر در قالب یک گروه کار می‌کنند.
این نوع درمان به طور گسترده‌ای در مراکز مختلف درمانی درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها، کلینیک‌های بهداشت روان و مراکز اجتماعی در دسترس است.
گروه درمانی بعضی اوقات به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما معمولاً در یک برنامه درمانی جامع با شامل درمان‌های فردی و دارویی نیز ادغام می‌شود.
اصول گروه درمانی
در کتاب نظریه گروه درمانی، اروین یالوم اصول اصلی درمان گروهی و مزایای آن را بر مبنای تحقیقات خود و یافته‌ها اینگونه بیان می‌کند:
1. امید را القا می‌کند:
گروه شامل اعضای مختلفی است که هر یک در مراحل مختلف روند درمان به سر می‌برند. دیدن افرادی که در حال کنار آمدن با شرایط خود یا بهبودی هستند، امید کسانی را که در ابتدای روند کار هستند تقویت می‌کند.
2. جهانی بودن:
عضویت در گروهی از افراد که تجربه‌های یکسانی دارند، به افراد کمک می‌کند تا دریابند آنچه را که از آن عبور می‌کنند جهانی است و آنها در این مسیر تنها نیستند.
3. اشتراک اطلاعات:
اعضای گروه می‌توانند با به اشتراک گذاشتن اطلاعات به یکدیگر کمک کنند.
4. نوع دوستی:
اعضای گروه می‌توانند نقاط قوت خود را به اشتراک بگذارند و به دیگران در گروه کمک کنند. این کمک‌ها می‌تواند باعث افزایش عزت‌نفس و اعتماد به نفس شود.
5. اصلاح تجربیات خانوادگی اولیه:
درمان گروهی از جهاتی شباهت زیادی به زندگی در خانواده دارد. در داخل گروه، هر یک از اعضا می‌توانند نحوه تأثیر تجارب دوران کودکی در شخصیت و رفتارهای یکدیگر را بررسی کنند. آنها همچنین می‌توانند یاد بگیرند که از رفتارهای مخرب یا مفید در زندگی واقعی چگونه جلوگیری یا استفاده کنند.
6. توسعه تکنیک‌های جامعه‌پذیری:
مجموعه گروه مکانی عالی برای تمرین رفتارهای جدید است. این محیط برای درمانجو ایمن و پشتیبانی‌کننده است و به اعضای گروه اجازه می‌دهد بدون ترس از شکست، راه‌های جدید را آزمایش کنند.
7. رفتار تقلیدی:
افراد می‌توانند رفتار سایر اعضای گروه را الگوی خود قرار دهند یا رفتار درمانگر را مشاهده و تقلید كنند.
8. یادگیری بین‌فردی:
با تعامل با افراد دیگر و دریافت بازخورد از گروه و درمانگر، اعضای گروه می‌توانند درک بیشتری از خود داشته باشند.
9. انسجام گروهی:
از آنجا که گروه در یک هدف مشترک متحد شده‌اند، اعضا احساس تعلق و پذیرش می‌کنند.
10. کاتارسیس:
تقسیم احساسات و تجربیات با گروهی از افراد می‌تواند به تسکین درد، احساس گناه یا استرس کمک کند.
11. عوامل وجودی:
همزمان با اینکه فرد با کار در گروه پشتیبانی و راهنمایی ارائه می‌دهد، گروه درمانی به اعضا کمک می‌کند تا درک کنند آنها مسئول زندگی، اعمال و انتخاب خود هستند.
گروه درمانی چگونه کار می‌کند؟
گروه‌ها می‌توانند به اندازه سه یا چهار نفر باشند، اما جلسات گروه درمانی معمولاً حدود هشت تا دوازده نفر را درگیر می‌کند (اگرچه ممکن است شرکت کنندگان بیشتری داشته باشد).
این گروه معمولاً یک یا دو بار در هفته یا بیشتر و به مدت یک یا دو ساعت همدیگر را ملاقات می‌کنند.
حداقل تعداد جلسات گروه درمانی معمولاً در حدود 6 جلسه است، اما طول دوره به مدت یک سال بیشتر رایج است.
این جلسات ممکن است به صورت آزاد یا بسته باشد. در جلسات آزاد، شرکت‌کنندگان جدید می‌توانند در هر زمان عضو گروه شوند. اما در یک گروه بسته، فقط اعضا می‌توانند در جلسات حضور داشته باشند.
در بسیاری از موارد، گروه در اتاقی دیدار می‌کنند که صندلی‌ها به صورت دایره بزرگ مرتب شده‌اند تا هر یک از اعضا بتواند سایر افراد گروه را ببیند.
جلسه ممکن است با معرفی اعضای گروه و به اشتراک گذاشتن دلیل حضور در گروه درمانی آغاز شود. اعضا همچنین ممکن است در اول تمامی جلسات تجربیات و پیشرفت خود را از آخرین جلسه‌ای که داشته‌اند به اشتراک بگذارند.
نحوه دقیق انجام جلسه تا حد زیادی به اهداف گروه و سبک درمانگر بستگی دارد. برخی از درمانگران ممکن است سبک آزادانه‌تری از گفتگو را تشویق کنند، جایی که هر یک از اعضا هر طور که صلاح می‌داند در جلسه شرکت کند.
در عوض سایر درمانگران برای هر جلسه برنامه خاصی دارند که ممکن است شامل تمرین مهارت‌های جدید مراجعان با سایر اعضای گروه باشد.
اثربخشی
گروه درمانی می‌تواند برای افسردگی موثر باشد. در تحقیقی که در سال 2014 منتشر شد، محققان افراد مبتلا به افسردگی که تحت درمان شناختی رفتاری گروهی قرار گرفته بودند را مورد بررسی قرار دادند. آنها دریافتند 44٪ از بیماران پیشرفت قابل‌توجهی را گزارش کرده‌اند.
میزان کاهش اختلال برای درمان گروهی بالا بود، اما با این حال، تقریباً از هر 5 بیمار 1 نفر درمان را ترک می‌کند.
فواید گروه درمانی
مزایای اصلی گروه درمانی شامل موارد زیر است:
1. گروه درمانی به افراد امکان می‌دهد سایر اعضای گروه را مورد حمایت و تشویق قرار دهند. افراد شرکت‌کننده در این گروه می‌توانند ببینند که دیگران نیز همین مسائل را پشت‌سر می‌گذرانند، این امر به آنها کمک می‌کند کمتر احساس تنهایی کنند.
2. اعضای گروه می‌توانند به عنوان الگویی برای سایر اعضای گروه عمل کنند. با مشاهده کسی که با موفقیت با یک مشکل کنار آمده است، سایر اعضای گروه می‌توانند امید به بهبودی را ببینند.
هر شخصی که پیشرفت می‌کند، می‌تواند به نوبه خود به عنوان یک الگو عمل کند و از دیگران پشتیبانی کند. این موضوع می‌تواند به تقویت احساس موفقیت و پیشرفت کمک کند.
3. گروه درمانی پناهگاهی امن برای شما فراهم می‌کند. این درمان به افراد امکان می‌دهد رفتارها و عملکردهایی را در چارچوب ایمنی و امنیت گروه انجام دهند.
4. با کار در یک گروه، درمانگر می‌تواند مشاهده کند که چگونه هر نفر با سایر اعضا تعامل برقرار می‌کند و چگونه در موقعیت‌های اجتماعی رفتار می‌کند. با استفاده از این اطلاعات، درمانگر می‌تواند راه روشن‌تری برای بهبود مراجع ارائه دهد.
گروه درمانی برای چه کسانی است؟
هر کسی می‌تواند در یک جلسه گروه درمانی شرکت کند. با این حال، گروه درمانی می‌تواند به ویژه برای افرادی که دسترسی محدودی به مراقبت‌های سلامت روان دارند، مانند کسانی که در مناطق روستایی یا کم درآمد زندگی می‌کنند، یا جایی که کلینیک‌های بهداشت و درمان کمبود نیرو دارند یا کم است، مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از اهداف گروه درمانی گردآوری افرادی است که تجربیات مشابهی را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند.
گروه درمانی معمولاً روی یک نگرانی خاص در زمینه مسائل روان مانند اضطراب اجتماعی یا افسردگی متمرکز است. برخی از مثال‌های دیگر شرایطی که گروه ممکن است بر آنها تمرکز کند عبارتند از:
- اختلال اضطراب عمومی
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلال هراس
- فوبیا
- افسردگی
- اختلال بیش فعالی و کمبود توجه
- اختلال مصرف مواد
همچنین می‌تواند به افراد مبتلا به موارد زیر کمک کند:
- غم و اندوه
- چاقی
- درد مزمن
- کاهش وزن
- مدیریت خشم
- خشونت خانگی
- مشکلات فرهنگی
- بیماری مزمن
انواع گروه درمانی
انواع مختلفی از گروه درمانی وجود دارد و مدل‌های درمانی از گروهی به گروه دیگر متفاوت است.
بخش‌های زیر پنج مورد از رایج‌ترین انواع گروه درمانی را بیان می‌کند.
گروه‌های آموزشی روانشناختی
گروه‌درمانی روان‌درمانی بر آموزش اعضای خانواده در مورد شرایط آنها و ارائه راهکارهای جدید برای مقابله با مشکلات و آسیب‌ها، متمرکز است.
این گروه‌ها معمولاً روی یک شرایط خاص مانند اختلال در مصرف مواد، اضطراب یا هراس تمرکز می‌کنند.
گروه‌های توسعه مهارت
گروه‌های توسعه مهارت مربوط به معرفی و بهبود مهارت‌هایی هستند که اعضا برای کنار آمدن با برخی شرایط بهداشت روانی نیاز دارند.
این گروه‌ها ممکن است جنبه‌هایی از گروه‌های روان آموزشی را در خود جای دهند.
هنوز هم، هدف کلی شامل تقویت منابع رفتاری و شناختی اعضا برای کمک به آنها در انتخاب مثبت و جلوگیری از موقعیت‌های مضر است.
گروه‌های رفتاری شناختی
گروه‌درمانی شناختی رفتاری سعی در بازسازی باورهایی دارد که به رفتارهای منفی یا مضر منجر می‌شود.
به عنوان مثال، گروه‌های رفتاری شناختی که بر اختلال در مصرف مواد تمرکز دارند، با شناسایی موقعیت‌ها و محیط‌هایی که باعث ایجاد اعتیاد می‌شوند، کار گروهی را شروع می‌کنند.
با این درک، اعضا می‌توانند استراتژی‌های مدیریتی را پشتیبانی کنند که ممکن است منجر به کاهش مصرف مواد شوند.
گروه‌های پشتیبانی
گروه‌های پشتیبانی می‌توانند به مردم کمک کنند تا با تغییرات چشمگیر زندگی مانند از دست دادن عزیزشان کنار بیایند. در گروه‌های پشتیبانی، اعضا پذیرش بدون قید و شرطی نسبت به یکدیگر دارند.
این گروه‌ها همچنین اعضای خود را تشویق می‌کنند تا در عقاید و رفتارهای شخصی خود تأمل کنند.
گروه‌های فرایند بین‌فردی
مدل گروه فرآیند بین‌فردی از رویکرد روان‌پویایی برای ارتقا تغییرات مثبت استفاده می‌کند. سایکودینامیک یک مکتب روانشناسی است که طبق نظریات فروید تجربیات اولیه زندگی و باورها و احساسات ناخودآگاه فرد را به عنوان پایه و اساس شخصیت و رفتارهای وی می‌داند.
گروه‌های فرایند بین‌فردی بیشتر بر پویایی گروه‌ها و کمتر بر روانشناسی فردی تمرکز دارند.