کودک سرکش

رفتار سرکش در کودکان: دلایل و نکاتی برای مقابله با کودک سرکش

بدخلقی و خشم کودکان بخش قابل‌توجهی از زندگی آن‌ها برای والدین می‌باشد. اما برخورد با کودک سرکش و کودک نافرمان می‌تواند یکی از استرس‌آورترین روتین‌ها باشد. علاوه بر این، در حالی که کودک شما رشد می‌کند، مراحل مختلفی از رشد را پشت‌سر می‌گذارد و تغییرات عاطفی، فکری و فیزیکی مختلفی را تجربه می‌کند.

اگرچه ممکن است تماشای رشد کودکان برای بزرگسالان جوان، لذت‌بخش و هیجان‌انگیز باشد، اما می‌تواند باعث شود که آن‌ها اغلب رفتار تکانه‌ای و سرکشی را نسبت به مسائل ساده نشان دهند. آن‌ها می‌توانند با شکستن قوانین تعیین‌شده بی‌احترامی کنند.

بهترین راه این است که از فریاد زدن و تنبیه خودداری کنید و روی محرک‌ها تمرکز کنید. این مطلب به شما کمک می‌کند تا دلایل زمینه‌ی رفتار سرکش کودکتان را بدانید و در مقابله با آن عملکرد مناسبی داشته باشید.

دلایل رفتار کودک سرکش

اجازه ندهید رفتار سرکش فرزندتان شما را آزار دهد. در عوض، دلایل زمینه‌ی رفتار آن‌ها را یاد بگیرید و از روشی درست به آن رسیدگی کنید. در ادامه به چند دلیل احتمالی برای رفتار پرخاشگر و سرکش فرزند شما می‌پردازیم.

۱. اثبات کنترل و استقلال

در دوران رشد، کودکان دوست دارند کنترل قابل‌توجهی بر زندگی خود داشته و به دنبال استقلال باشند. آن‌ها دوست دارند خودشان تصمیم بگیرند، روی لباسی که می‌پوشند، شخصی که با او معاشرت می‌کنند، فعالیتی که در زمان آزادشان به آن می‌پردازند و … کنترل داشته باشند. بنابراین، ممکن است زمانی که شخصیت‌های معتبری مسئولیت را به عهده می‌گیرند یا شما به توانایی تصمیم‌گیری آن‌ها شک می‌کنید، واکنش نشان دهند یا سرکشی کنند. اجازه دهید آن‌ها آزادی بیشتری را تجربه کنند، اما در عین حال به آن‌‌ها یاد دهید که آزادی بیشتر، مسئولیت بیشتری نیز به همراه دارد.

۲. کشف هویت خود

در جریان رشد کودکان، آن‌ها هویت خود را کشف می‌کنند؛ چرا که مسائل را زیر سؤال می‌برند و از خود می‌پرسند «من می‌خواهم در زندگی چه کاری انجام دهم؟» «در حال انجام چه کاری هستم؟» « چه کسی هستم؟» و …، تا تلاش کنند و پاسخ‌هایی برای درک فردیت خود پیدا کنند. زمانی که والدین به فرزندان کمک نمی‌کنند تا درباره‌ی هویت خود بیشتر بفهمند، ممکن است نشانه‌هایی از پرخاش را ابراز کنند.

۳. سنجیدن شرایط

گاهی اوقات، کودکان ممکن است کاری انجام دهند یا به روش خاصی عمل کنند تا از قابل قبول بودن رفتارشان اطمینان حاصل کنند. کودکان علاقه زیادی به امتحان کردن دارند، بنابراین، آن‌ها ممکن است کاری کنند تا صبر شما را امتحان کنند و ببینند قبل از مواجه شدن با عواقب یک عمل، تا چه جایی می‌توانند آن را ادامه دهند.

۴. تسلیم شدن در برابر فشار همسن‌های خود

نه تنها در دوره راهنمایی، بلکه حتی در دوره پیش‌دبستانی، همسالان بر کودکان تأثیر می‌گذارند. آن‌ها تقریباً هر کاری انجام می‌دهند تا با همسن‌های خود سازگار شوند و احساس کنند پذیرفته شده‌اند. زمانی که کودکان تسلیم فشار همسن و سالان خود می‌شوند، در همین جریان، از مسیر خود خارج می‌شوند. به جای اینکه خودشان باشند، مانند دیگران رفتار می‌کنند. بنابراین، به جای گوش دادن به والدین یا اعضای خانواده، آن‌ها به سمت دیگری نگاه می‌کنند و آنچه را که فکر می‌کنند درست است انجام می‌دهند.

۵. جلب توجه

این برای کودکان طبیعی است که به دنبال توجه و تأیید باشند. گاهی اوقات، زمانی که شما مشغول هستید و در دسترس نیستید، آن‌ها تقریباً هر کاری را برای جلب توجه شما انجام می‌دهند. عدم توجه می‌تواند باعث شود کودکان از راه‌های اشتباهی حتی خودزنی کودک به دنبال آن باشند و رفتار سرکش یکی از این راه‌ها می‌باشد.

۶. مقابله با یک مشکل اساسی

بعضی اوقات، رفتار سرکش ممکن است با مشکلات اساسی تحریک شود، مانند قلدری، اعتماد‌به‌نفس پایین و اضطراب. این‌ موارد را به عنوان یک رفتار معمولی در کودکان تلقی نکنید و به رفتار کودک خود بسیار توجه کنید. از مراقبین یا معلمان کمک بگیرید تا ریشه مشکل را پیدا کنید.

۲۴ راه برای برخورد با کودک سرکش

رفتار سرکش در کودکان می‌تواند آزاردهنده باشد و صبر شما را محک بزند. با این حال، با چند نکته می‌توانید این رفتار را مدیریت کنید و فرزندتان را عاقلانه تربیت کنید.

۱. انتظارات معقول تعیین کنید

رعایت قوانین خانه، نشان دادن رفتار قابل قبول، به موقع خوابیدن و… از کودک انتظار می‌روند. این‌ها انتظارات معقولی هستند که لازم است داشته باشید زیرا به کودک خود اهمیت می‌دهید و بهترین‌ها را برای او می‌خواهید. گاهی اوقات، کودکان ممکن است از انتظاراتی که والدین برایشان مشخص کرده‌اند ناراضی باشند، به‌خصوص اگر آن‌ها غیرمنطقی باشند. انتظارات واقع‌بینانه‌ای را مطابق با سن، نقطه قوت و ضعف کودک خود قرار دهید و هیچ‌وقت او را با بقیه‌ی کودکان مقایسه نکنید.

۲. نبردهای خود را انتخاب کنید

همه تضادهای خانوادگی ارزش انرژی و وقت شما را ندارند. به عنوان والدین، تصمیم بگیرید که کدام نبردها ارزش درگیری دارند و کدام یک از آن‌ها را می‌توان رها کرد. اگر فرزند شما می‌خواهد لباس‌های آزاد بپوشد یا ناخن‌های خود را لاک بزند، قبل از اینکه اعتراض کنید مجدداً به آن فکر کنید. در حالی که ممکن است چنین اقداماتی برای شما شوکه کننده باشند، اما بی‌ضرر و موقت هستند. در عوض، روی نبردهایی تمرکز کنید که واقعاً به توجه شما برای محافظت از رفاه فرزندتان نیاز دارند. مثلا می‌توانید آن‌ها را تشویق کنید تا از دوستی بد دوری کنند یا به آن‌ها درباره‌ی تأثیرات بد خال‌کوبی بگویید.

۳. خودتان را جای آن‌ها بگذارید

هر داستانی دو طرف دارد. به طور مشابه، هر درگیری داستانی متفاوت از دید شما و فرزند شما دارد. اگر قول داده‌اید که فرزندتان را به پارک می‌برید اما به دلیل بارندگی نظرتان را تغییر داده‌اید، به جای نه گفتن، از دید او به مسائل نگاه کنید و دلیل آن را توضیح دهید. به این ترتیب، آن‌ها به دلیل اینکه قول خود را زیر پا گذاشته‌اید، رفتار سرکشی نخواهند داشت و شما موفق می‌شوید که موقعیت را دریابید.

۴. خطرات احتمالی را به آن‌ها هشدار دهید

کودکان علاقه زیادی به امتحان کردن دارند. بعضی اوقات، مواردی برای امتحان کردن ممکن است به رفتار سرکش منجر شوند. قبل از اینکه خیلی دیر شود، با آن‌ها درباره‌ی تأثیرات مخرب تنباکو، الکل و غیره صحبت کنید. گفتگو کردن با کودکان در مورد چنین مواردی حتی قبل از اینکه آن‌ها را امتحان کرده باشند، باعث می‌شود فرزندان شما از آن‌ها دوری کنند.

۵. قوانین مناسب تنظیم کنید

قوانین واضحی را در اطراف خانه تنظیم کنید. مثلا ساعت خواب، زمان بازی و زمان درس خواندن فرزندتان را مشخص کنید. همچنین می‌توانید از آن‌ها بخواهید بعد از غذا خوردن، ظرف‌هایشان را در سینک بگذارند، بعد از مدرسه یونیفرم‌های خود را در سبد لباسشویی قرار دهند و قبل از خوابیدن دندان‌هایشان را مسواک بزنند. این قوانین برای کودکان مناسب می‌باشند و لازم است آن‌ها را کاملاً رعایت کنند. می‌توانید گاهی به آن‌ها برای رفتار خوبشان جایزه دهید و زمانی که رفتار بی‌احترامی نشان می‌دهند یا قوانین را رعایت نمی‌کنند، امتیازات را از آن‌ها بگیرید.

۶. منطق پشت قوانینی که تعیین کرده‌اید را توضیح دهید

کودکان ممکن است به طور کامل دلیل برخی از قوانین را درک نکنند. مثلا ممکن است تعجب کنند که چرا باید ساعت ۹ شب بخوابند در حالی که شما می‌توانید تا نیمه شب بیدار بمانید. به جای اینکه به آن‌ها دستور دهید به رختخواب بروند، اگر دلیلتان را توضیح دهید که در کودکی، بدن آن‌ها در حال رشد است و به ۸ تا ۹ ساعت خواب نیاز دارند، احتمالاً بهتر متوجه خواهند شد و رفتار سرکشی نشان نمی‌دهند. اگر یک قانون بگذارید و دلیل آن را توضیح دهید، کودکان به احتمال زیاد آن را می‌پذیرند.

۷. مؤدب باشید

کودکان اغلب بی‌احترامی می‌کنند و رفتار بی‌ادبانه‌ای را به شخصیت‌های معتبر نشان می‌دهند که می‌تواند ناامیدکننده باشد. اگر شما به روشی مشابه پاسخ دهید، می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. صرف‌نظر از اینکه چه احساسی دارید، باید رفتاری را که می‌خواهید فرزندتان داشته باشد، نشان دهید. اگر کودک ببیند که شما با بی‌احترامی پاسخ می‌دهید، با فرض اینکه این رفتار مناسب است، از شما تقلید می‌کند. پس همیشه با آرامش و احترام پاسخ دهید.

۸. هر بار روی یک رفتار تمرکز کنید

اگر کودک شما در موارد مختلفی رفتار سرکشی دارد، رسیدگی به همه مشکلات یکجا می‌تواند خسته‌کننده باشد. در عوض، روی رفتاری که بیشتر از همه شما را آزار می‌دهد تمرکز کنید و برای بهبود آن تلاش کنید. مثلا اگر فرزند شما تکالیفش را انجام نمی‌دهد، سبزیجات به اندازه کافی نمی‌خورد و به همه اعضای خانواده بی‌احترامی می‌کند، لازم است مشخص کنید که مقابله با کدام رفتار در اولویت قرار دارد. وقتی بتوانید با آن مشکل به طور مؤثر برخورد کنید، می‌توانید به سراغ مشکل بعدی بروید.

۹. برنامه داشته باشید

رفتار سرکش فرزندتان می‌تواند باعث احساساتی شدن یا عصبانی شدن شما شود. چند رویکرد را در نظر داشته باشید که می‌توانید در موقعیت‌های مختلف از آن‌ها استفاده کنید تا پیام خود را با آرامش برسانید. اگرچه این کار بلافاصله مشکل را حل نمی‌کند، اما مطمئناً به شما کمک می‌کند زودتر به نتیجه برسید و مشکل را با آرامش، بدون حس نیاز به داد زدن، حل کنید.

۱۰. پیامدها را مشخص کنید

هنگامی که تعیین کردید کدام قوانین خانوادگی مهم هستند، از فرزندتان بخواهید به آن‌ها پایبند باشد و عواقب عمل نکردن به آن‌ها را تعیین کنید. در لحظه‌ای که می‌بینید فرزندتان قانون را زیر پا گذاشته است، عواقب را دنبال کنید، در غیر این صورت آن‌ها تسلط شما را ضعیف می‌شمارند و درخواست‌هایتان را نادیده می‌گیرند. مثلا اگر آن‌ها اتاقشان را تمیز نکرده‌اند، شما می‌توانید بگویید «شما اتاق خود را تمیز نکرده‌اید پس اجازه ندارید بیرون بروید و بازی کنید». همچنین فرزندان خود را از عواقب نجات ندهید چرا که تنها منجر به سرپیچی بیشتری می‌شود.

۱۱. فرزندانتان را برای رفتار خوب آماده کنید

مطمئن شوید که برای جلوگیری از رفتار سرکش تمام تلاش خود را می‌کنید. برای مثال، فرزند شما کلم بروکلی دوست ندارد اما اسفناج را دوست دارد، او را مجبور نکنید تا کلم بروکلی بخورد. به طور آرام و پیوسته، می‌توانید سبزیجات بیشتری را به رژیم غذایی اضافه کنید. همینطور، اگر فرزند شما زمانی که تکالیف زیادی آخر هفته دارد یا از مدرسه برمی‌گردد بداخلاق می‌شود، به او زمان بیشتری بدهید تا از یک چیز به چیز دیگری برود. به این ترتیب، احتمال رفتار سرکش در کودک شما پایین می‌آید و آن‌ها را طوری هدایت می‌کنید که احساس خوبی داشته باشند.

۱۲. از مهارت‌های کلامی فرزندتان بهره ببرید

در مقایسه با زمانی که کودک شما نوپا بود، اکنون مزیتی برای برخورد با رفتار سرکش وجود دارد؛ چرا که می‌توانید آن را بیان کنید. در مورد نیازهای فرزندتان گفتگو کنید و با آرامش به راه حلی برسید که برای هر دوی شما مفید باشد.

۱۳. زمانی که می‌توانید، سازش کنید

اگر کودک شما می‌خواهد لباس نازکی را برای مهمانی در یک شب سرد بپوشد، به جای درگیری در یک نبرد، بهترین راه این است که سازش کنید. به آن‌ها پیشنهاد دهید که می‌توانند آن لباس را بپوشند اما باید یک ژاکت یا کاپشن به همراه آن بیاورند. بجای اینکه با آنها با تندی پاسخ بدهید اگر با آنها درباره موضوعات جزیی به مصالحه برسید برای برخورد با مسائل مهم تأثیر زیادی ایجاد می‌شود و کار شما بسیار آسانتر است.

۱۴. به آن‌ها حق انتخاب دهید

گاهی اوقات، زمانی که یک کودک رفتار سرکشی دارد، احتمالاً به این دلیل است که حس شنیده شدن ندارد یا می‌خواهد درباره‌ی راه و زمان انجام فعالیت‌ها نظر دهد. شما می‌توانید با حق انتخاب دادن به فرزندتان حس کنترل داشتن را برای آن‌ها ایجاد کنید. برای مثال، وقتی به آن‌ها می‌گویید اسباب‌بازی‌هایشان را جمع کنند، به جای اینکه به آن‌ها زمان مشخصی دهید، بگویید که باید اسباب‌بازی‌ها را قبل از شام یا قبل از خوابیدن جمع کنند.

۱۵. عمل کنید، واکنش نشان ندهید

هنگامی که شاهد رفتار تند فرزندتان هستید، آرامش یا کنترل خود را از دست ندهید. در عوض، یک قدم به عقب بردارید و به کودک خود بگویید که از رفتار او راضی نیستید و باید آن را متوقف کند. به آن‌ها بگویید که درباره‌ی رفتار نامناسب آنها زمانی که آرام هستید گفتگو خواهید کرد. در آن زمان عواقب کار آنها را اعمال کنید. از این فاصله زمانی می توانید برای آرام کردن خود استفاده کنید و به آن‌ها اجازه دهید درباره‌ی اعمال و عواقب احتمالی کار خود فکر کنند.

۱۶. آن‌ها را تشویق کنید تا خودشان تصمیم بگیرند

به عنوان یک والد، شما می‌توانید برای کودکان نوپا و خردسال تصمیم بگیرید. با این حال، برای کودکان بزرگتر، آن‌ها را تشویق کنید تا خودشان تصمیم بگیرند. آن‌ها می‌توانند یک یا دو اشتباه مرتکب شوند، اما تنها در صورت لزوم وارد عمل شوید. آن‌ها از استقلال برای تصمیم‌گیری لذت خواهند برد. به آنها اجازه بدهید از انتخاب لباس برای یک مهمانی تا رنگ آمیزی اتاق خود به رنگ دلخواه‌شان، تصمیم بگیرند. تصمیم‌گیری چیزی است که می‌تواند به رشد کودکان کمک شایانی کند.

۱۷. برداشت شخصی نکنید

فرزند شما از برداشتن اسباب‌بازی‌ها یا خوردن غذای خود جلوگیری نمی‌کند تا عمداً شما را ناامید کند. این راهی برای ابراز به شما است که آن‌ها احساس می‌کنند ارتباطشان قطع شده یا چیزی از حالت معمول خارج شده است. به جای اینکه فرض کنید آن‌ها دارند این کار را برای جلب توجه انجام می‌دهند، به آن به عنوان راهی برای اختصاص دادن توجه و ارتباطی که نیاز دارند، نگاه کنید. این به اندازه کافی بد است که آن‌ها رفتار سرکشی دارند، اما اگر شما واکنش نشان دهید، این می‌تواند نتیجه معکوسی را به دنبال داشته باشد. به آن‌ها عشق نشان دهید و همه چیز تغییر خواهد کرد.

۱۸. یک کار خوب برای فرزندتان انجام دهید

همیشه رعایت کردن قوانین و رفتار مناسب همه چیز نیست. گاهی اوقات، رها کردن آن‌ها و انجام دادن یک کار خوب برای آن‌ها می‌تواند کمک زیادی به تقویت رابطه شما کند. حرکات ساده، مانند خریدن کتابی که دوست دارند، درست کردن میان‌وعده‌ی موردعلاقه‌شان و کمک کردن به آن‌ها برای لباس پوشیدن، اجازه می‌دهد تا عشق شما را احساس کنند.

۱۹. به آن‌ها فضا دهید

در حالی که کودک شما رفتار تندی دارد، همه کاری که شما می‌خواهید انجام دهید این است که در اطراف پیگیر باشید تا مطمئن شوید که آن‌ها دارند کار درست را انجام می‌دهند. این بعضی وقت‌ها می‌تواند برای کودک طاقت‌فرسا باشد. دادن فضایی به آن‌ها برای انجام آنچه می‌خواهند به آن‌ها کمک می‌کند تا روی اعمالشان کنترل داشته باشند و به خودشان فکر کنند.

۲۰. سعی کنید اگر چیز دیگری در مورد فرزندتان در جریان است، آن را کشف کنید

به طور معمول، زمانی که کودک نوپا، خردسال یا نوجوان رفتار سرکشی از خود نشان می‌دهد، این می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل اساسی باشد. پس به جای تمرکز بر نحوه عملکرد فرزندتان، سعی کنید علت اصلی را تشخیص دهید. تغییر ناگهانی رفتار می‌تواند به دلایل متعددی مثل قلدری، اعتمادبه‌نفس پایین و اضطراب باشد. با آن‌ها بنشینید و به آن‌ها کمک کنید تا حرف خود را بازگو کنند.

۲۱. احساسات خود را با فرزندتان در میان بگذارید

گاهی اوقات، فرزندتان ممکن است حس کند که شما تمام قدرت خانه را دارید، در حالی که آن‌ها هیچ قدرتی ندارند. با به اشتراک گذاشتن احساس خود، تعادل را بازیابی کنید. زمانی که به آن‌ها می‌گویید رفتارشان نامناسب است، احساس خود را نیز به آن‌ها بگویید.

به عنوان مثال، زمانی که آن‌ها رفتار تندی نشان می‌دهند یا بیشتر از ساعت خواب خود بیدار می‌مانند، به جای اینکه آن‌ها را مجبور کنید به رختخواب بروند، می‌توانید به آن‌ها بگویید نگران این هستید که خواب کافی نداشته باشند و روز بعد بداخلاق باشند. همچنین، اگر آن‌ها در هنگام صحبت کردن شما کنار رفتند یا در را به هم کوبیدند، می‌توانید به آن‌ها بگویید که چقدر احساس بی‌احترامی می‌کنید. هنگامی که احساسات خود را به اشتراک می‌گذارید، کودک شما فهمیده‌تر و کمتر سرکش می‌شود.

۲۲. از قضاوت آن‌ها خودداری کنید

زمانی که فرزندتان تصمیم می‌گیرد یا عمل می‌کند، از اظهارنظرهای قضاوت‌کننده بپرهیزید. جملات خاصی مانند «تو هیچ‌وقت…» یا «تو همیشه…» باعث می‌شوند کودک شما از خود دفاع کند، رفتار تندی داشته باشد یا خودش را به عنوان مشکل ببیند. این باعث می‌شود تا آن‌ها از رفتار سرکش کمک بگیرند.

۲۳. امید خود را از دست ندهید

بدانید که تغییرات رفتاری یک شبه اتفاق نمی‌افتند یا از بین نمی‌روند. متوقف کردن آن‌ها زمان می‌برد، پس امیدتان را از دست ندهید. صبر و ثبات، نکات کلیدی هستند. با گذشت زمان و با دنبال کردن نکاتی که در این مطلب آورده شد، به تدریج نتایج را خواهید دید.

۲۴. درخواست کمک کنید

در هر مقطع زمانی، شک نکنید که از سیستم حمایتی خود کمک بگیرید. از یک دوست طی صرف قهوه کمک بگیرید یا به مادر خود پشت تلفن بگویید و این کار باعث می‌شود احساس فشار کمتری کنید. احساسات خود را در میان بگذارید و پذیرای بازخورد باشید.

کودکان اغلب زمانی رفتار سرکشی دارند که استقلال و کنترل خود را می‌خواهند، هویت‌های خود را کشف می‌کنند و به دنبال توجه هستند. با این وجود که مستقل بزرگ شدن و داشتن کنترل زندگی نشانه خوبی است، اما ممکن است اغلب برخورد با کودکان سرکش را چالش‌برانگیز بدانید. مهم نیست رفتار آن‌ها چقدر سخت یا غیرممکن به نظر می‌رسد، فریاد زدن یا آزرده شدن ممکن است راه درستی برای مقابله با کودک سرکش نباشد.

برای رسیدگی به یک کودک سرکش، انتظارات واقع‌بینانه‌ای را تعیین کنید. به آن‌ها درباره‌ی خطرات احتمالی هشدار دهید، مؤدب باشید و آماده باشید تا سازش کنید. رعایت این نکات به شما کمک می‌کند تا رفتار سرکش فرزندتان را مدیریت کنید. به هر حال، به یاد داشته باشید که برای ایجاد این تغییر، نیاز به صبر و تلاش مداوم است و شما نمی‌توانید از کودکتان انتظار داشته باشید که رفتارش را به طور ناگهانی تغییر دهد.

نکات کلیدی

·      کودکان ممکن است سرکشی کنند تا جلب توجه کنند یا سعی کنند مستقل باشند و هویت خود را کشف کنند.

–      به جای رفتار تند نسبت به آن‌ها، همدلی به وضعیت کمک می‌کند.

·      مؤدب باشید و قوانین مناسبی را برای کنترل رفتار آن‌ها تعیین کنید. اینکه دلیل پشت هر قانون را به آن‌ها توضیح دهید، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

·      عواقب زیر پا گذاشتن قوانین را توضیح دهید و کارها را به آرامی انجام دهید.

منبع:

https://www.momjunction. com/articles/how-to-deal-with-rebellion-kids-tips_00724398/