سیتالوپرام Citalopram

طبق تحقیقات اخیر محققان، سیتالوپرام در در افسردگی ناشی از کمبود خواب تاثیر بسزایی دارد. کاهش خواب در جامعه مدرن منجر به ایجاد طیفی از اختلالات اعصاب و روان می‌شود. شواهد موجود نشان می‌دهد که کمبود خواب، یک عامل خطر برای افسردگی است. اخیراً، گزارش‌های مختلفی نقش خواب را در یادگیری و حافظه و خلق و خو نشان داده‌اند. در این راستا، محققان دریافتند سیتالوپرام (CTM)، یک نوع مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، بیشترین استفاده و تاثیر را در طبقه‌بندی داروهای ضد افسردگی دارد.

هشدار:

از داروهای ضد افسردگی برای درمان انواع بیماری ها از جمله افسردگی و سایر اختلالات روحی/ خلقی استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند به جلوگیری از افکار مرتبط به خودکشی یا اقدام به آن کمک کرده. و مزایای مهم دیگری را نیز فراهم کنند. با این حال، مطالعات نشان داده است که تعداد کمی از افراد (به ویژه افراد کمتر از 25 سال) که از داروهای ضدافسردگی برای هر شرایطی استفاده می‌کنند، ممکن است دچار بدتر شدن افسردگی، سایر علائم ذهنی/ خلقی، یا افکار و اقدامات مربوط به خودکشی شوند. بنابراین، بسیارمهم است که با پزشکتان در مورد خطرات و مزایای داروی ضدافسردگی (به‌ویژه برای افراد زیر 25 سال) صحبت‌کنید. حتی اگر درمان برای شرایط روحی/ روانی نباشد.

در صورت مشاهده وخیم شدن افسردگی یا سایر شرایط روانپزشکی، تغییرات رفتاری غیرمعمول (شامل افکار یا تلاش برای خودکشی)، یا سایر تغییرات ذهنی/ خلقی (شامل اضطراب جدید و شدید، حملات هراس و پانیک، مشکل خواب، تحریک‌پذیری، احساسات خشم و دشمنی، اقدامات تکانشی، بی‌قراری شدید، تکلم بسیار سریع)، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. مخصوصا هنگام شروع یک داروی ضدافسردگی یا تغییر دوز آن، حتما مراقب این علائم باشید.

موارد کاربرد

سیتالوپرام برای درمان افسردگی استفاده می شود. این دارو می‌تواند سطح انرژی و احساسات خوب شما را بهبود بخشد. سیتالوپرام به عنوان یک مهار کننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) شناخته می‌شود. این دارو با کمک به بهبود تعادل یک ماده طبیعی خاص (سروتونین) در مغز کار می‌کند.

نحوه استفاده از سیتالوپرام

قبل از شروع مصرف سیتالوپرام و هر بار استفاده مجدد از آن، راهنمای دارویی آن را بخوانید. اگر سوالی داشتید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.

این دارو را طبق دستور پزشک، با یا بدون غذا مصرف کنید؛ معمولاً هم یک‌بار در روز، صبح یا عصر. دوز مصرفی شما براساس شرایط پزشکی، پاسخ به درمان، سن، آزمایشات و سایر داروهایی که ممکن‌است مصرف‌کنید، تعیین‌می‌شود. حتماً تمام محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویزشده، داروهای غیرتجویزی و محصولات گیاهی) را به پزشکتان بگویید. حداکثر مقدار مصرف سیتالوپرام 40 میلی‌گرم در روز است.

فرم مایع دارو

اگر از فرم مایع این دارو استفاده‌می‌کنید، دوز را با استفاده از قاشق مخصوص اندازه‌گیری دارو، به‌دقت اندازه بگیرید. از قاشق خانگی استفاده‌نکنید زیرا در اینصورت ممکن‌است دوز مناسب را دریافت نکنید.

برای کاهش خطر ابتلا به عوارض‌جانبی، پزشک ممکن‌است شما را راهنمایی کند که مصرف این دارو را با دوز کم شروع کرده و به‌تدریج دوز خود را افزایش‌دهید. دستورالعمل‌های پزشک خود را به‌دقت دنبال کنید. دوز خود را سرخود افزایش ندهید و از این دارو در مدت زمان طولانی‌تر از زمان تجویز استفاده‌نکنید. توجه داشته باشید که در اینصورت وضعیت شما سریعتر بهبود نخواهد یافت و خطر ابتلا به عوارض‌جانبی افزایش خواهد یافت. این دارو را به‌طور مرتب مصرف‌کنید تا بیشترین بهره را از آن ببرید. برای اینکه مصرف دارو را فراموش‌نکنید، هرروز آن را در راس یک ساعت معین مصرف‌کنید.

حتی اگر احساس خوبی داشتید نیز مصرف این دارو را ادامه‌دهید. بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را قطع‌نکنید. با قطع ناگهانی این دارو، ممکن‌است شرایطتان بدتر شود. همچنین، ممکن‌است علائمی مانند نوسانات خلقی، سردرد، خستگی، تغییرات خواب و احساسات کوتاه‌مدت مانند شوک را تجربه‌کنید. برای جلوگیری از این علائم، برای قطع مصرف این دارو، پزشک ممکن‌است به‌تدریج دوز شما را کاهش‌دهد. برای دانستن جزئیات بیشتر با پزشکتان مشورت‌کنید. علائم جدید و یا بدتر شدن را بلافاصله گزارش‌کنید.

احساس مفید بودن از این دارو ممکن‌است 1 تا 4 هفته طول بکشد و حداکثر چندین هفته زمان ببرد تا اثرات کامل آن را دریافت‌کنید.

در صورت عدم‌بهبودی یا بدتر شدن، حتما به پزشکتان اطلاع دهید.

عوارض جانبی

با مصرف این دارو، حالت تهوع، خشکی دهان، از دست دادن اشتها، خستگی، خواب‌آلودگی، تعریق، تاری دید و خمیازه کشیدن ممکن‌است رخ‌دهد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشکتان بگویید.

به‌یاد داشته باشید که پزشکتان این دارو را برای شما تجویز کرده است، زیرا به این نتیجه رسیده است که منفعت این دارو برای شما بیش از خطر عوارض‌جانبی آن است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، دچار عوارض‌جانبی جدی نمی­‌شوند.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، بلافاصله به پزشکتان اطلاع دهید، از جمله: لرزش، کاهش علاقه به رابطه‌جنسی، تغییر در توانایی جنسی، کبودی یا خونریزی آسان.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، بلافاصله با اورژانس یا پزشکتان تماس بگیرید. مانند: غش کردن، ضربان قلب سریع و نامنظم، مدفوع سیاه‌رنگ، استفراغی شبیه به قهوه، تشنج، درد/ تورم/ قرمزی چشم، گشادشدن مردمک چشم، تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین‌کمان در اطراف چراغ‌ها در شب).

تاثیر دارو بر سروتونین

این دارو ممکن است سروتونین را افزایش دهد و به‌ندرت باعث یک بیماری بسیار جدی به نام مسمومیت یا سندرم سروتونین می‌شود. اگر داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می‌شوند نیز استفاده می‌کنید، این خطر افزایش می‌یابد. بنابراین لیست تمام داروهای مصرفی خود را به پزشکتان نشان دهید (به بخش تداخلات دارویی مراجعه‌کنید). در صورت بروز برخی از علائم زیر بلافاصله از کمک پزشکی استفاده‌کنید: ضربان قلب سریع، توهم، از دست دادن هماهنگی، سرگیجه شدید، حالت تهوع/ استفراغ شدید/ اسهال، گرفتگی عضلات، تب با علت ناشناخته، بیقراری غیرمعمول.

به‌ندرت مردها ممکن است نعوظ دردناک یا طولانی‌مدت به‌مدت 4 ساعت یا بیشتر داشته‌باشند. اگر این حالت اتفاق افتاد، استفاده از این دارو را متوقف کرده و بلافاصله کمک پزشکی بگیرید. زیرا ممکن‌است منجر به مشکلات دائمی شود.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله موارد زیر، به پزشکتان اطلاع دهید و کمک پزشکی بخواهید: اگزما، خارش/ تورم (به‌خصوص صورت/ زبان/ گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی.

مواردی که در بخش‌های بالا ذکر شد، لیست کاملی از عوارض‌جانبی احتمالی نیست. اگر متوجه عوارض دیگری شدید که در بالا ذکر نشده، حتما با پزشکتان تماس بگیرید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف سیتالوپرام، در صورتی‌که به آن یا به اسکیتالوپرام حساسیت دارید یا اگر مبتلا به انواع دیگری از آلرژی­‌ها هستید، در این‌باره با پزشکتان صحبت‌کنید. این دارو ممکن‌است شامل مواد غیرفعالی باشد که موجب واکنش‌­های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت‌کنید.

قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک اطلاع دهید. به‌خصوص: سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال دوقطبی، سابقه شخصی یا خانوادگی اقدام به خودکشی، بیماری کبدی، تشنج، سدیم کم در خون، زخم یا خونریزی معده یا روده یا هرگونه مشکلات خونریزی، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم یا آب‌سیاه چشم (نوع زاویه بسته).

سیتالوپرام ممکن‌است شرایطی را ایجاد کند که بر ریتم قلب تأثیر بگذارد (QT طولانی). QT طولانی می‌تواند به‌ندرت باعث ضربان قلب سریع و نامنظم (به‌ندرت کشنده) و علائم دیگری (مانند سرگیجه شدید، غش‌کردن) شود که بلافاصله به مراقبت پزشکی نیاز دارد.

اگر شرایط پزشکی خاصی داشته‌باشید یا داروهای دیگری مصرف‌کنید که ممکن‌است باعث QT طولانی شود، خطر QT طولانی افزایش‌می‌یابد. قبل از استفاده از سیتالوپرام، فهرست تمام داروهای مصرفی و یا داشتن هر یک از شرایط زیر را به پزشکتان اطلاع‌دهید: برخی مشکلات قلبی (مانند نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، حمله قلبی اخیر، QT طولانی در EKG)، سابقه خانوادگی برخی از مشکلات قلبی (QT طولانی در EKG، ایست قلبی ناگهانی).

سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن‌است خطر QT طولانی را افزایش‌دهد. این خطر ممکن‌است درصورت استفاده از داروهای خاص (مانند داروهای ادرارآور/ «قرص‌های آب») یا داشتن شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ افزایش‌یابد. در مورد استفاده بی‌خطر سیتالوپرام با پزشکتان صحبت‌‌کنید.

این دارو ممکن‌است شما را گیج یا خواب‌آلود کند یا بینایی شما را تار کند. تا زمانی‌که احساس خواب‌آلودگی یا بینایی ضعیف دارید، از رانندگی، استفاده از ماشین‌آلات و کارهایی که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارند، خودداری کنید. همچنین از مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز خودداری کنید. در صورت استفاده از ماری‌جوانا (شاهدانه) با پزشکتان صحبت‌کنید.

قبل از انجام هرگونه عمل جراحی، تمامی محصولات مورد استفاده‌تان (از جمله داروهای تجویزشده، داروهای بدون‌نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.

افراد مسن و کودکان

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به‌خصوص خونریزی، از دست دادن هماهنگی و QT طولانی حساس باشند. همچنین ممکن است به‌نوعی عدم تعادل نمک در بدن (هیپوناترمی) مبتلا شوند، به خصوص اگر «قرص‌های آب» (ادرار آور) نیز مصرف می‌کنند. از دست دادن هماهنگی می‌تواند خطر زمین خوردن را در سالمندان افزایش دهد.

کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه کاهش اشتها و کاهش وزن حساسیت بیشتری نشان دهند. وزن و قد را در کودکانی که از این دارو استفاده می‌کنند، همیشه کنترل کنید.

در دوران بارداری، این دارو باید فقط در مواردی که به بسیار موردنیاز است استفاده شود. این دارو ممکن است به نوزاد متولدنشده آسیب‌برساند. همچنین، نوزادان متولد شده از مادرانی که در طول 3 ماه آخر بارداری از این دارو استفاده کرده‌اند، ممکن است به‌ندرت دچار علائم ترک مانند مشکلات تغذیه یا تنفسی، تشنج، گرفتگی عضلات یا گریه مداوم شوند. اگر در نوزاد تازه متولد شده خود متوجه هریک از این علائم شدید، بلافاصله به پزشکتان اطلاع دهید.

از آنجا که مشکلات ذهنی/ خلقی درمان نشده (مانند افسردگی، وسواس، اختلال وحشت) می‌تواند یک بیماری جدی باشد، مصرف این دارو را قطع نکنید، مگر اینکه به دستور پزشکتان انجام شود. اگر قصد بارداری دارید یا احتمال می‌دهید باردار باشید، فورا با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.

این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر نوزاد شیرخوار بگذارد. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض‌جانبی جدی را افزایش‌دهد. مقاله حاضر شامل فهرستی جامعی از همه تداخلات دارویی احتمالی نیست. لیستی از تمام موادی که مصرف‌می‌کنید (شامل داروهای بدون‌نسخه و محصولات‌گیاهی) تهیه‌کنید و آن را با پزشکتان به اشتراک بگذارید. بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، قطع یا تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن‌است با این دارو تداخل داشته‌باشند عبارتند از: داروهایی که می‌توانند باعث خونریزی یا کبودی شوند (از جمله داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل، NSAIDها مانند ایبوپروفن، رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین).

اگر با این دارو از آسپرین استفاده می‌کنید، احتمال افزایش خطر خونریزی وجود دارد. با این حال، اگر پزشک، شما را به مصرف آسپرین با دوز کم برای حمله قلبی یا پیشگیری از سکته مغزی (معمولاً در دوزهای 81-325 میلی‌گرم در روز) راهنمایی کرده است، باید آن را ادامه دهید، مگر اینکه پزشک خلاف این امر را به شما توصیه کند. از دکترتان برای جزئیات بیشتر بپرسید.

مصرف داروهای مهارکننده MAO با این دارو ممکن‌است باعث تداخل دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود. در طول درمان با این دارو از مصرف داروهای مهارکننده MAO (ایزوکاربوکسازید، لاینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساگیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانسیل پرومین) خودداری کنید. اکثر بازدارنده‌های MAO نیز نباید به‌مدت دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشکتان در مورد زمان شروع یا قطع مصرف این دارو سوال کنید.

در صورت استفاده از داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می‌شوند، خطر سندرم یا مسمومیت سروتونین افزایش می‌یابد. مثلا می‌توان به داروهای خیابانی مانند MDMA/ اکستازی، عصاره گل راعی، داروهای ضدافسردگی خاص (از جمله SSRIهای دیگر مانند فلوکستین/ پاروکستین، SNRIها مانند دولوکستین/ ونلافاکسین)، تریپتوفان و سایر موارد اشاره کرد. خطر ابتلا به سندرم یا مسمومیت سروتونین، ممکن‌است هنگام شروع یا افزایش دوز این داروها بیشتر باشد.

مواد خواب‌آور

در صورت استفاده از سایر محصولاتی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند از جمله الکل، ماری‌جوانا (شاهدانه)، آنتی‌هیستامین‌ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌های مخدر (مانند کدئین)، با پزشک خود مشورت کنید.

برچسب روی تمام داروهای خود را بررسی کنید (مانند محصولات آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی). زیرا ممکن‌است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می‌شوند. می‌توانید از داروساز نحوه استفاده مطمئن داروها را بپرسید.

بسیاری از داروها علاوه بر سیتالوپرام ممکن است بر ریتم قلب (QT طولانی) تأثیر بگذارند. از جمله آمیودارون، پیموزید، پروکائینامید، کینیدین، سوتالول و غیره.

سیتالوپرام بسیار مشابه اسکیتالوپرام است. در حین استفاده از سیتالوپرام از داروهای حاوی اسکیتالوپرام استفاده نکنید.

این دارو ممکن است در برخی آزمایشات پزشکی و آزمایشگاهی (از جمله اسکن مغزی برای بیماری پارکینسون) تداخل ایجاد کند. و احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.

اوردوز یا مصرف بیش از حد

اگر دارو را اشتباهاً بیش از حد مصرف کردید و علائم جدی مانند از احساس بیهوشی یا مشکل تنفسی شدید دارید، با اورژانس یا پزشکتان تماس بگیرید.

نکات

این دارو را به افراد دیگر ندهید.

تست‌های آزمایشگاهی یا پزشکی (مانند EKG) باید به‌صورت دوره‌ای انجام‌شود تا میزان بهبود شما کنترل شود یا عوارض‌جانبی بررسی شود. برای جزئیات بیشتر با دکتر خود مشورت کنید.

تمام نوبت‌های روان‌پزشکی و پزشکی خود را به‌طور منظم پیگیری کنید.

دوز از دست رفته

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک زمان دوز بعدی است، از دوز فراموش شده صرف‌نظر کنید. دوز بعدی را در زمان معین مصرف کنید. دوز را برای جبران دو برابر نکنید.

شرایط نگهداری

دارو را در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. در حمام نگهداری نکنید. همه داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.