نحوه رفتار با کودک ADHD
رفتار بد کودک شما عملی ریشه گرفته از شخصیت او نیست. بنابراین نحوه رفتار با کودک ADHD را بدانید. مقصر اصلی ناراحتی شماست؛ نه فرزندتان.
کودک خود را هر روز در آغوش بگیرید. دست از سرزنش دیگران بردارید و قوانین مناسبی برای تربیت فرزند خود که از اختلال بیش فعالی- کم توجهی رنج می‌برد، وضع کنید.
توصیه‌های مناسب برای نحوه رفتار والدین با کودکان مبتلا به ADHD
بیشتر والدین، والدین خوبی هستند. اما اگر پسر یا دخترتان دارای اختلال بیش فعالی با کمبود توجه است، ممکن است کلمه «خوب» کافی نباشد.
برای اطمینان از اینکه فرزند شما در حال حاضر و در آینده خوشحال و خوب رشد پیدا کند و شما بتوانید آرامش را در خانه حکمفرما کنید، باید والدین «بسیار خوبی» برای کودک مبتلا به ADHD باشید.
خوشبختانه، حرکت از فرزندپروری خوب به عالی برای کودکان ADHD آسان‌تر از تصور شماست. تنها کافی است چند تنظیم کوچک در استراتژی‌های فرزندپروری و نحوه تعامل خود با کودکتان داشته باشید و در برابر رفتار بد او واکنش مناسب نشان دهید.
۱. این واقعیت را بپذیرید که فرزند شما، مانند همه کودکان دیگر کامل نیست
ADHD در کودکان شایع است اما اختلال ساده‌ای نیست. برای هیچ پدر و مادری آسان نیست که بپذیرد چیزی غیرمعمول در مورد فرزندشان وجود دارد.
اما کودکی که سرزنش والدین خود را حس کند و نسبت به چشم‌انداز آینده خود بدبینی داشته باشد، بعید به نظر می‌رسد بتواند عزت‌نفس و روحیه‌ای را که می‌تواند برای داشتن یک بزرگسال خوشبخت و خوب ایجاد می‌شود، پیدا کند.
برای اینکه کودک احساس پذیرش و حمایت داشته باشد، باید احساس کند که والدینش به توانایی‌های او اطمینان دارند.
وقتی والدین یاد بگیرند که به توانایی‌های ADHD یعنی چیزهایی مانند انرژی استثنایی، خلاقیت و مهارت‌های بین‌فردی نگاه کنند، می‌توانند درخشش درون کودک خود را ببینند.
شما می‌توانید اینطور فکر کنید که انرژی بی حد و حصر یک سرمایه باورنکردنی است. حتی زمانی که به او دقت کنید، به اشتیاق خستگی‌ناپذیر او نسبت به زندگی حسادت خواهید کرد و به این فکر خواهید افتاد که اگر شما نیز چنین انرژی داشتید، چه کارهایی می‌توانستید انجام دهید.
تمام تلاش خود را انجام دهید تا کودک خود را بدون قید و شرط دوست داشته باشید. با او طوری رفتار کنید که گویی او شخصی است که دوست داشتید باشد. این به او کمک می‌کند تا خودش را پیدا کند.
۲. همه «اخبار بد» درباره ADHD فرزند خود را باور نکنید.
ممکن است مدام از طرف اولیای مدرسه و اطرافیان در مورد کودک خود چیزهای ناگواری بشنوید. اصلا مفید نیست که فقط در مورد رفتارهای بد گوش خود را فعال نگه دارید.
اجازه ندهید که اظهارات منفی شما را از انجام هر کاری در جهت حمایت از نیازهای آموزشی آنها باز دارد. به هر حال، به یاد داشته باشید کودکان مبتلا به ADHD در صورت دریافت کمک موردنیاز می‌توانند موفق شوند.
اگرچه درست است که ذهن کودک شما متفاوت عمل می‌کند، اما او مطمئناً توانایی یادگیری و کسب موفقیت مانند هر بچه دیگری را دارد.
به این نکته فکر کنید: اگر کودک شما دیابت یا آسم داشت، آیا حتی یک دقیقه برای رفع نیازها و تامین منافع او دریغ می‌کردید؟ همانطور که دیابت به انسولین و یک کودک دچار آسم به اسپری نیاز دارد، کودک مبتلا به ADHD نیز نیاز به تنظیم محیط یادگیری خود دارد.
۳. دارو تنها نیاز این کودکان نیست
شکی نیست که برای بسیاری از کودکان، داروی مناسب ADHD تفاوت زیادی در بهبود رفتار بد ایجاد می‌کند. اما دارو به هیچ‌وجه تنها چیزی نیست که این تفاوت را ایجاد می‌کند و صحبت کردن صرفا در مورد داروها باعث می‌شود کودک احساس کند رفتار خوب ارتباط چندانی با تلاش خودش ندارد.
وقتی متوجه می‌شوید فرزندتان کاری که بارها از او خواسته‌اید را انجام نداده، مدام این سوال را نپرسید که «آیا امروز صبح داروی خود را فراموش کردی؟» و هرگز تهدید نکنید که چون آنها کار نامناسبی انجام داده‌اند، دوز دارویشان را افزایش می‌دهید.
جملاتی از این دست به کودک این تصور را می‌دهد که رفتار او فقط توسط عوامل بیرونی کنترل می‌شود. این وظیفه والدین است که این پیام واضح را ارسال کنند که اگرچه دارو مهارت‌هایی را که قبلاً در اختیار داشته را بهبود می‌بخشد، اما تنها با دارو همه مشکلات او برطرف نخواهد شد.
می‌توانید به بچه‌هایتان بگویید که داروی آنها مانند عینک است. عینک توانایی بینایی را بهبود می‌بخشد. کودکان باید متوجه شوند که کنترل خود، هر چقدر هم محدود باشد، عامل اصلی در مدیریت رفتار آنها است.
۴. اطمینان حاصل کنید که تفاوت بین نظم و تنبیه را می‌دانید
چندبار به دوستان یا اعضای خانواده خود (یا حتی یک درمانگر) شکایت کرده‌اید که: «من فریاد کشیده‌ام، سخنرانی کرده‌ام، تهدید کرده‌ام، وقت استراحت داده‌ام، اسباب‌بازی‌ها را بارها جمع کرده‌ام، رفتنم به خارج از خانه را لغو کرده‌ام، هدیه داده‌ام، التماس کرده‌ام و حتی به در و دیوار کوبیده‌ام، اما هیچ کاری موثر نیست!»
هر کودکی که در معرض انواع «تنبیه» باشد، گیج می‌شود. در مورد این کودکان تقویت مثبت یکی از بهترین روش‌های تربیت رفتاری است.
از سوی دیگر مجازات هرگز نباید شامل سوءاستفاده فیزیکی یا کلامی شود و فقط باید به عنوان آخرین راه‌حل مورد استفاده قرار گیرد.
غالباً، بهترین روش برای تربیت کودک مبتلا به بیش فعالی استفاده از یک برنامه ساده برای تغییر رفتار است:
اهداف آموزشی را مناسب سن تعیین کنید و سپس به طور منظم به هر دستاورد کوچک پاداش دهید تا رفتار برای کودک عادی شود.
با پاداش دادن به رفتار مثبت (به جای تنبیه رفتار منفی) به فرزندتان کمک می‌کنید احساس موفقیت کند و انگیزه او را برای انجام کار درست بیشتر افزایش می‌دهد.
۵. هرگز کودک را به دلیل رفتار بدی که قادر به کنترلش نیست، مجازات نکنید.
تصور کنید به کودک ۱۰ ساله خود می‌گویید تختخواب خود را مرتب کند. حالا تصور کنید که او را چند دقیقه بعد دراز کشیده روی تخت نامرتب در حال کارت بازی پیدا می‌کنید. چه کاری باید انجام دهید؟ به او پرخاش کنید و با حرف‌هایتان نابودش کنید؟
این روش، بهترین روش نیست. در بسیاری از موارد، کودک مبتلا به بیش فعالی نه به دلیل سرپیچی بلکه صرفاً به دلیل حواسپرتی نمی‌تواند از پس وظیفه‌ای که به عهده دارد برآید.
حواسپرتی یکی از علائم رایج ADHD است. نکته‌ای که ممکن است قادر به کنترل آن نباشد. وقتی کودک را به دلیل رفتاری که قادر به کنترلش نیست بارها تنبیه می‌کنید، یعنی او را برای شکست آماده می‌کنید.
در نهایت تمایل آنها به جلب رضایت شما از بین می‌رود. او با خودش فکر می‌کند، «چرا زحمت می‌کشم؟» پس در نتیجه رابطه والدین و کودک آسیب می‌بیند.
بهترین روش در چنین شرایطی صرفاً یادآوری مجدد به فرزندتان جهت انجام کاری است که شما می‌خواهید انجام دهد.
۶. سرزنش دیگران را به خاطر مشکلات فرزندتان متوقف کنید.
آیا شما از آن دسته از والدینی هستید که به جز فرزندتان از همه ایراد می‌گیرد؟ آیا جملاتی مانند «این راننده هیچ کنترلی بر بچه‌های اتوبوس ندارد» یا «اگر فقط معلم در مدیریت کلاس بهتر رفتار می‌کرد، دخترم در مدرسه اینقدر مشکل نداشت؟»
افراد دیگر می‌توانند در مشکلات فرزند شما سهیم شوند. اما تلاش برای مقصر دانستن مسئولیت منحصر به دیگران، کودک شما را ترغیب می‌کند که راه آسان را انتخاب کند. اگر می‌توانند شخص دیگری را سرزنش کنند (یا اگر بارها و بارها از شما می‌شنوند که شما شخص دیگری را سرزنش می‌کنید) چرا باید مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرند؟
۷. خیلی سریع «نه» نگویید.
به همه کودکان در زمان‌های خاص باید «نه» گفته شود تا آنها را از انجام کار خطرناک یا نامناسب بازدارد. اما بسیاری از والدین بدون توجه به اینکه آیا گفتن «بله» درست است، آماده‌اند در مقابل هر درخواست نه بگویند. کودکی که بارها «نه» را می‌شنود، تمایل به طغیان دارد. مخصوصاً اگر از ابتدا تکانشی باشد.
اما چرا والدین خیلی سریع «نه» می‌گویند؟
غالباً دلیل این نه گفتن‌ها می‌تواند ناشی از: ترس (نه، شما نمی‌توانید خودتان به مدرسه بروید.)، نگرانی (نه، تا وقتی که من با پدر و مادرش ملاقات نکنم نمی‌توانید در خانه دوستت بخوابی.)، تمایل به کنترل (نه، شما نمی‌توانید قبل از شام میان وعده بخورید.)، یا یک نیاز رقابتی (امشب بازی ممنوع، من خیلی خسته‌ام.). والدین باهوش می‌دانند چه موقع باید «نه» بگویند و در مواقع موردنیاز نفس عمیق کشیدن و جواب مثبت را منطقی‌تر می‌دانند.
در بسیاری از موارد، یک تغییر کوچک در نحوه استفاده از کلمات «بله» و «نه» در مقابل کودکتان می‌تواند به معنای تفاوت بین یک تعامل خوشایند و یک رویارویی ناخوشایند باشد.
بگذارید بگوییم فرزند شما می‌خواهد برای بازی بیرون برود. اما شما می‌خواهید او بنشیند و تکالیفش را انجام دهد. به جای نه گفتن به صورت خودکار از او بخواهید تا به شما کمک کند یک راه‌حل مناسب پیدا کنید.
به این ترتیب، او احساس می‌کند حداقل مقداری کنترل وضعیت را دارد و شما سعی می‌کنید خواسته‌های آنها را برآورده کنید. او کمتر ناامید خواهد شد و همکاری بیشتری خواهد داشت.
منابع:
https://www.additudemag.com/behavior-punishment-parenting-child-with-adhd/
