اعتیاد چیست
اعتیاد می‌تواند از تماشای پرشور برنامه‌های تلویزیونی مورد علاقه شما، خوردن همیشگی شیرینی در خانه یا چیزهای خطرناک مانند موادمخدر یا الکل باشد. اعتیاد هر چه باشد، چیزی است که نباید آن را بی‌اهمیت دانست.
اعتیاد اگر به الکل، موادمخدر، کوکائین یا هر ماده دیگری باشد، هر ساله هزاران آمریکایی را می‌کشد و جان میلیون‌ها نفر را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اعتیاد یک اختلال روانی است که فرد را وادار می‌کند به طور مکرر از مواد استفاده کند یا رفتارهایی را انجام دهد، حتی اگر عواقب مضر برایش داشته باشد. اعتیاد ازدواج‌ها، دوستی‌ها و کسب و کار افراد را از بین میبرد و سلامت و ایمنی اولیه افراد را تهدید می‌کند.
معیارهای وجود اعتیاد چیست
اعتیاد را می‌توان هم اختلال مغزی و هم بیماری روانی تعریف کرد. این حالت با تمایل اجباری به جستجو و استفاده از یک ماده علیرغم پیامدهای بالقوه مضر از جمله تغییرات طولانی‌مدت در مغز مشخص می‌شود. 10 یا 11 معیار کلی (بسته به نوع ماده اعتیادزا) در DSM-5 برای کمک به تشخیص SUD احتمالی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- مصرف بیش از حد ماده موردنظر یا مصرف آن برای مدت زمان طولانی‌تری از آنچه که در نظر گرفته شده بود.
- تلاش‌های ناموفق برای کاهش یا قطع مصرف مادهای که فرد به آن دچار اعتیاد شده است.
- صرف زمان بسیار زیاد برای درمان اعتیاد.
- هوس یا میل شدید به استفاده از یک ماده.
- ناتوانی در ایفای نقش در خانواده یا محل کار یا مدرسه به دلیل مصرف مواد.
- افزایش مسائل بین‌فردی به دلیل مصرف مواد.
- کنار گذاشتن چیزهایی که قبلاً مهم یا لذت‌بخش بودند و حالا به جای آنها از مواد استفاده می‌کنید.
- استفاده از مواد در شرایط پرخطر، مانند رانندگی.
- استفاده از یک ماده علیرغم اینکه می‌دانید مصرف آن، اختلالات جسمی یا احساسی شما را بدتر می‌کند.
- افزایش تحمل به مصرف مواد، به این معنی که بدن شما به مادهای عادت می‌کند و روز به روز برای کسب اثرات آن به مقدار بیشتری نیاز پیدا می‌کند.
- بروز علائم شدید ترک هنگام درمان اعتیاد.
آمار اعتیاد چیست
- تقریباً 21 میلیون آمریکایی حداقل یک نوع اعتیاد را دارند، اما تنها 10 درصد از آنها تحت درمان قرار می‌گیرند.
- مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد موادمخدر از سال 1990 بیش از سه برابر شده است.
- از سال 1999 تا 2017، بیش از هفتصد هزار آمریکایی بر اثر مصرف بیش از حد موادمخدر جان باختند.
- اعتیاد به الکل و موادمخدر سالانه بیش از 600 میلیارد دلار برای اقتصاد آمریکا هزینه دارد.
- حدود 20 درصد از آمریکایی‌هایی که افسردگی یا اختلالات اضطرابی دارند، دارای اختلال مصرف مواد نیز هستند.
- افراد بین 18 تا 25 سال، اکثرا از مواد یا داروهای اعتیادآور استفاده می‌کنند.
اختلال مصرف مواد یا اعتیاد چیست
اختلال مصرف مواد (SUD) شرایط پیچیده‌ای است که در آن با وجود پیامدهای مضر، استفاده بی‌رویه از یک ماده وجود دارد. افراد مبتلا به SUD تمرکز شدیدی بر استفاده از یک ماده (ها) خاص مانند الکل، دخانیات یا موادمخدر دارند، تا جایی که توانایی فرد در عملکرد روزمره مختل می‌شود. افراد حتی وقتی می‌دانند که این ماده باعث ایجاد مشکلاتی برای سلامتی‌شان می‌شود، همچنان از این مواد استفاده می‌کنند. شدیدترین SUDها اغلب اعتیاد نامیده می‌شوند.
افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد ممکن است طرز تفکر و رفتارهایشان مخدوش شود. تغییرات در ساختار و عملکرد مغز از عواملی است که باعث ولع شدید افراد، تغییر در شخصیت، حرکات غیرطبیعی و سایر رفتارها می‌شود. مطالعات تصویربرداری از مغز، تغییراتی را در نواحی مغز نشان می‌دهد که مربوط به قضاوت، تصمیم‌گیری، یادگیری، حافظه و کنترل رفتارها است.
استفاده مکرر از موادمخدر می‌تواند تغییراتی در نحوه عملکرد مغز ایجاد کند. این تغییرات می‌توانند مدت زیادی پس از از بین رفتن اثرات فوری این ماده یا به‌عبارتی بعد از دوره مسمومیت باقی بمانند. مسمومیت عبارت است از لذت شدید، سرخوشی، آرامش لحظه‌ای، افزایش هیجانات و سایر احساسات ناشی از این ماده. علائم مسمومیت برای هر ماده متفاوت است.
اختلالات مصرف موادی که در DSM-5 تعریف شده‌اند
اعتیاد بیشتر با اختلالات مصرف مواد (SUDs) همراه است. که عبارت است از استفاده اجباری و مشکل‌ساز موادی مانند موادمخدر و الکل. این موارد تحت دسته بزرگتری از اختلالات مربوط به مواد در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش 5 (DSM-5) قرار می‌گیرند. DSM-5 اعتیاد به مواد را به 10 گروه تفکیک می‌کند و معیارهای تشخیصی را ارائه می‌دهد که متخصصان پزشکی از آنها برای تعیین برنامه‌های مراقبتی استفاده می‌کنند. اختلالات مصرف موادی که در DSM-5 تعریف شده‌اند، به صورت زیر هستند:
- الکل
- ماری جوانا
- کافئین
- حشیش
- مواد استنشاقی مانند رقیق کننده رنگ و چسب
- داروهای مسکن مانند کدئین و اکسی کدون، هروئین و تریاک
- آرامبخش‌ها، خواب‌آورها و داروهای ضد اضطراب
- کوکائین، مت آمفتامین و سایر محرک‌ها
- تنباکو
- رفتارهای تکراری و اجباری دیگری مانند رابطه جنسی، ورزش و خرید
وقتی فردی دچار اختلال مصرف مواد می‌شود، معمولاً تحمل این ماده در بدنش به مرور بالا می‌رود، به این معنی که برای رسیدن به احساس لذت و دیگر اثرات مواد، نیاز دارد مقادیر بیشتری از آن مواد را مصرف کند.
دلایل مصرف مواد اعتیادزا
طبق اعلام موسسه ملی سوءمصرف مواد، افراد به دلایل مختلف شروع به مصرف مواد می‌کنند، از جمله:
- برای داشتن احساس خوب
- برای احساس بهتر- از بین بردن استرس، فراموش کردن مشکلات، یا احساس بی‌حس بودن
- برای انجام بهتر کارها یعنی بهبود عملکرد یا تفکر
- از روی کنجکاوی و یا فشار همسالان و یا آزمایش آن
علاوه بر مواد، افراد همچنین می‌توانند به رفتارهایی مانند قمار (اختلال قمار) نیز معتاد شوند.
افراد مبتلا به مصرف مواد و اعتیادهای رفتاری، ممکن است از مشکل خود آگاه باشند اما حتی اگر بخواهند و سعی کنند نیز نتوانند آن را متوقف کنند. این اعتیاد ممکن است باعث مشکلات جسمی و روانی و همچنین مشکلات بین‌فردی مانند اعضای خانواده و دوستان یا همکاران در محل کار شود. مصرف الکل و موادمخدر یکی از علل اصلی بیماری‌های غیرقابل پیشگیری و مرگ زودرس در سراسر دنیا است.
علایم اختلال مصرف مواد
علائم اختلال مصرف مواد به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
۱- اختلال در کنترل
ولع یا میل شدید به استفاده از این ماده؛ تمایل یا تلاش ناموفق برای کاهش یا کنترل مصرف مواد.
۲- مشکلات اجتماعی در اعتیاد چیست
مصرف مواد باعث عدم انجام وظایف اصلی در محل کار، مدرسه یا خانه می‌شود. افراد معمولا از فعالیت‌های اجتماعی، شغلی یا اوقات فراغت به دلیل مصرف مواد منصرف شده یا آنها را کاهش می‌دهند.
۳- استفاده پرخطر در اعتیاد چیست
استفاده از مواد در محیط‌های خطرناک. با وجود مشکلات شناخته شده، اما همچنان از آن استفاده می‌شود.
۴- اثرات دارو بر اعتیاد چیست
قدرت تحمل (نیاز به مقادیر بیشتر برای به دست آوردن همان اثر)؛ علائم ترک (برای هر ماده متفاوت است).
بسیاری از افراد، اختلال مصرف مواد را در کنار یک اختلال روانی دیگر تجربه می‌کنند. اغلب هم اختلال روانی دیگری بر اختلال مصرف مواد مقدم است، یا اعتیاد به یک ماده ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن یک اختلال روانی دیگر شود.
اختلال مصرف مواد یا در حالت شدیدتر، اعتیاد، چگونه درمان می‌شود؟
اولین قدم، شناخت مشکل است. هنگامی که فرد در مورد مصرف اعتیادآور مواد آگاهی ندارد، روند بهبود می‌تواند به تعویق بیفتد. اگرچه مداخلات دوستان و خانواده نگران اغلب باعث درمان سریع می‌شود اما خودمراقبتی همیشه بیشتر مورد استقبال و تشویق قرار می‌گیرد.
ابتدا یک متخصص باید ارزیابی رسمی علائم را انجام دهد تا تشخیص دهد که آیا اختلال مصرف مواد وجود دارد یا خیر. همه بیماران بدون توجه به خفیف، متوسط یا شدید بودن این اختلال می‌توانند از درمان بهره‌مند شوند. متأسفانه، بسیاری از افرادی که معیارهای مربوط به اختلال مصرف مواد را دارند و می‌توانند از درمان استفاده کنند، هیچ کمکی نمی‌گیرند.
از آنجا که SUDها جنبه‌های زیادی از زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، اغلب انواع مختلفی از درمان موردنیاز است. در بیشتر موارد، ترکیبی از دارو درمانی و درمان فردی یا گروهی موثرتر است. رویکردهای درمانی که به وضعیت خاص یک فرد و هرگونه مشکل پزشکی، روانپزشکی و اجتماعی بپردازد، برای بهبود پایدار، بهترین گزینه است.
از داروها برای کنترل میل به موادمخدر، تسکین علائم ترک و جلوگیری از عود بیماری استفاده می‌شود. روان‌درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به SUD کمک کند تا رفتار و انگیزه‌های خود را بهتر بشناسند، عزت‌نفس بالاتری داشته باشند، با استرس کنار بیایند و سایر مشکلات روانی را برطرف کنند.
برنامه بهبودی فرد، منحصر به نیازهای خاص و شخصی فرد است و ممکن است شامل استراتژی‌هایی خارج از درمان رسمی باشد. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بستری برای مدیریت ترک دارو (سم‌زدایی)
- جامعه درمانی (محیط‌های بسیار کنترل شده، بدون موادمخدر) یا خانه‌هایی برای ترک
- مدیریت داروها و روان‌درمانی
- برنامه‌های سرپایی فشرده
- توانبخشی
- گروه‌های خودیاری که شامل اعضای خانواده می‌شوند
- بسیاری از افراد مبتلا به اعتیاد، گروه‌های کمکی را مفید می‌دانند (مانند گروه‌های افراد الکلی ناشناس، انجمن معتادان گمنام)
طب سوزنی می‌تواند به ترک اعتیاد کمک کند
طب سوزنی یک روش آزمایش شده، ایمن، موثر و طبیعی و بدون دارو برای کمک به مبارزه با اعتیاد است. طب سوزنی از رویکرد «کل بدن» برای بهبودی استفاده می‌کند. سوزن‌های استریل شده با دقت وارد برخی نقاط بدن می‌شوند تا به بهبودی کمک کنند. همچنین تکنیک‌های دیگری مانند (حجامت، رژیم درمانی، مدیتیشن، تای چی) نیز برای تحریک توانایی‌های طبیعی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
13 اصل موثر در درمان اعتیاد چیست
این 13 اصل برای درمان موثر اعتیاد بر اساس سه دهه تحقیقات علمی ایجاد شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که درمان می‌تواند به افراد معتاد کمک کند تا مصرف مواد را متوقف کنند، از عود جلوگیری کرده و با موفقیت زندگی خود را از نو شروع کنند.
۱-اعتیاد یک بیماری پیچیده اما قابل درمان است که بر عملکرد مغز و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد.
۲- هیچ درمان واحدی برای همه افراد مبتلا به اعتیاد وجود ندارد.
۳- درمان باید به آسانی در دسترس باشد.
۴- یک درمان موثر، نیازهای متعدد فرد را برآورده می‌کند، نه فقط سوءمصرف موادمخدر را.
۵- ماندن در درمان برای مدت زمان کافی، بسیار مهم است.
۶- مشاوره – فردی و/یا گروهی – و سایر درمان‌های رفتاری، رایج‌ترین روش‌های درمان سوءمصرف مواد هستند.
۷- داروها برای بسیاری از بیماران عنصر مهمی از درمان هستند، به ویژه هنگامی که با مشاوره و سایر درمان‌های رفتاری ترکیب شوند.
۸- برنامه درمانی و خدمات فردی باید به‌طور مداوم ارزیابی و در صورت لزوم اصلاح شود تا اطمینان حاصل شود که نیازهای متغیر فرد مبتلا به اعتیاد را برآورده می‌کند.
۹- بسیاری از افراد معتاد دارای اختلالات روانی دیگری نیز هستند.
۱۰- سم‌زدایی با کمک پزشک تنها اولین مرحله درمان اعتیاد است و به خودی خود تغییر چندانی در فرد در سوءمصرف طولانی‌مدت موادمخدر ایجاد نمی‌کند.
۱۱- حتما نیازی نیست که درمان به اختیار خود فرد انجام شود تا موثر واقع شود.
۱۲- مصرف دارو در طول درمان باید به طور مداوم کنترل شود تا وقفه‌هایی در طول درمان رخ ندهد.
۱۳- برنامه‌های درمانی باید بیماران را از نظر وجود HIV/AIDS، هپاتیت B و C، سل و سایر بیماری‌های عفونی ارزیابی کنند. همچنین ارائه یک مشاوره هدفمند، به بیماران برای اصلاح یا تغییر رفتارهایی که آنها را در معرض خطر ابتلا یا گسترش بیماری‌های عفونی قرار می‌دهد، کمک بسیاری می‌کند.
منابع:
https://www.centracare.com/blog/2020/november/what-is-addiction-/
https://www.psychiatry.org/patients-families/addiction/what-is-addiction
