سندرم آشیانه خالی یا رفتن فرزندان از خانه واقعه ای است که دیر یا زود اتفاق می افتد. نحوه مواجه والدین با این پدیده منوط به روابط و ویژگی های روانی والدین دارد.
مطمئناً پدر و مادر بودن دارای فراز و نشیب‌هایی است. از شنیدن اولین کلمات کودک تا خداحافظی در اولین روز دبیرستان، بچه‌دار شدن پر از اتفاقات مهم زندگی است.
اما یک رویداد بزرگ در زندگی خانوادگی وجود دارد که بسیاری از والدین با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و آن زمانی است که فرزندانشان خانه را ترک می‌کنند.
سندرم آشیانه خالی غمی است که بسیاری از والدین هنگام خروج فرزندانشان از خانه احساس می‌کنند. در حالی که این یک تشخیص بالینی نیست، اما پدیده‌ای رایج است که در آن والدین غم و تنهایی را تجربه می‌کنند. آن‌ها به دلیل از دست دادن یک سبک زندگی و رابطه‌ای که بخشی از هویت آن‌ها بوده است غمگین می‌شوند.
بیایید به برخی از علائم سندرم آشیانه خالی و نحوه برخورد سالم با زمانی که فرزندانتان منزل را ترک می‌کنند نگاهی بیندازیم.
سندرم آشیانه خالی چیست؟
سندرم آشیانه خالی غمگینی یا آشفتگی عاطفی است که والدین پس از بزرگ شدن فرزندانشان و ترک خانه، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. «آشیانه» به ضرب‌المثل رایجی اشاره دارد که می‌گوید وقتی بچه‌ها بزرگ می‌شوند، به جلو می‌روند و «بال‌هایشان را باز می‌کنند».
ما اغلب کلمات «سندرم آشیانه خالی» را هنگامی که پایان فصل دبیرستان یا دانشگاه نزدیک می‌شود می‌شنویم. این حالت برخی از احساسات مخلوط را برمی‌انگیزد: اضطراب، هیجان، تسکین و غم.
از یک طرف، شما به این مسئله افتخار می‌کنید که می‌بینید فرزندتان به عنوان یک جوان مستقل به دنیای بیرون می‌رود. از طرفی دیگر، در حالی که احساس غمی از تغییر نزدیکی با زندگی در زیر یک سقف به وجود آمده است، نمی‌توانید نگران سلامتی آن‌ها نباشید.
خبر خوب این است که شما در تجربه سندرم آشیانه خالی تنها نیستید.
علائم سندرم آشیانه خالی چیست؟
این سندرم در افراد مختلف به روش‌های مختلفی ظاهر می‌شود. بیایید به برخی از علائم رایج آن نگاه کنیم.
تنهایی
پس از رفتن فرزند دلبندتان، شما ممکن است به شدت احساس تنهایی کنید. این شرایط می‌تواند حالت منزوی داشته باشد؛ به‌طوری که یک روز صبح از خواب بیدار شوید و به یاد آورید که فرزندان شما دیگر با شما در خانه زندگی نمی‌کنند.
پریشانی احساسی
سندرم آشیانه خالی می‌تواند مثل یک ترن هوایی باشد. به‌طوری که شما یک دقیقه با دیدن عکس خانوادگی گریه می‌کنید و لحظه‌ی بعد در حال خیال‌پردازی هستید که با فضای جدید و آزادی خود چه کاری انجام دهید. این حالت ممکن است باعث شود که از نظر عاطفی احساس خستگی کنید.
از دست دادن هدف
والدین بودن، به ویژه والدینی که در خانه می‌مانند، یک شغل تمام وقت محسوب می‌شود. وقتی دیگر بچه‌هایتان را روزانه نمی‌بینید، این تغییر می‌تواند خلاء بزرگی را به جا بگذارد. چنین خلاء یا احساس پوچی، ممکن است باعث شود احساس کنید که هدفی ندارید.
ترس از عدم کنترل
وقتی فرزندتان دور می‌شود، دیگر نمی‌توانید بر او نظارت داشته باشید. این می‌تواند برای بسیاری از والدین، به عنوان از دست دادن کنترل زیادی به نظر برسد. ممکن است وسوسه شوید هر ساعت آن‌ها را چک کنید و بخواهید از تک تک حرکات آن‌ها مطلع شوید.
نگرانی و اضطراب
امیدواریم شما به فرزندانتان اعتماد کنید و به توانایی خود در تربیت فردی توانا ایمان داشته باشید. با این وجود، ممکن است احساس کنید که در حال عبور از رودخانه نگرانی و اضطراب با جریان سریع هستید. این طبیعی است که قوه تخیل شما شدت یافته و مشکلات جزئی را به فاجعه تبدیل کند.
در بیشتر موارد، یک والدین حدود ۱۸ سال از زندگی خود را صرف مراقبت و زندگی با فرزند خود می‌کنند. حس عمیق غم و اندوهی وجود دارد که با یادگیری دوست داشتن آن‌ها از راه دور به وجود می‌آید.
سندرم آشیانه خالی چقدر طول می‌کشد؟
هر والدینی تجربه متفاوتی از سندرم آشیانه خالی خواهند داشت. ممکن است برای برخی فقط چند هفته طول بکشد، در حالی که برای برخی دیگر سال‌ها ادامه داشته باشد.
به‌طور معمول، والدین علائم سندرم آشیانه خالی را برای چند ماه تجربه خواهند کرد. «چند ماه» ممکن است از دو ماه تا یک سال کامل باشد.
یک نظرسنجی نشان داد که به‌طور متوسط سه ماه طول می‌کشد تا والدین به خانه خالی عادت کنند.
با این حال، سندرم آشیانه خالی می‌تواند به عنوان یک واکنش عاطفی پیش‌بینی‌کننده، قبل از اینکه کودک شما واقعاً از خانه خارج شود، شروع شود.
اگر به زمان بیشتری نیاز دارید تا بر این احساسات غلبه کنید، کاملاً طبیعی است و اشکالی ندارد. هر کس جدول زمانی خاص خود را برای پردازش ضرر و سازگاری با تغییر مرحله زندگی یا تغییر در سبک زندگی دارد.
تا آنجا که ممکن است، خود را تحت فشار زمان قرار ندهید تا در وضعیت رفاه عاطفی مناسبی قرار بگیرید.
همانطور که گفته شد، درک این نکته مهم است که افسردگی بالینی می‌تواند به اشتباه به عنوان سندرم آشیانه خالی تعبیر شود. ۵ درصد از جمعیت جهان با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند. اگر علائم شما برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، ما به شدت توصیه می‌کنیم که به دنبال راهنمایی حرفه‌ای باشید.
۳ مرحله سندرم آشیانه خالی
طبق کتاب معروف کارین روبینشتاین، فراتر از سال‌های مادر، سه مرحله سندرم آشیانه خالی وجود دارد:
۱. اندوه
وقتی فرزندتان برای اولین بار خانه را ترک می‌کند، احتمالاً احساس غم و اندوه و از دست دادن بر شما غلبه می‌کند. ممکن است با ساده‌ترین چیزها اشک آلود و از نظر احساسی اذیت شوید.
این غم و اندوه می‌تواند باعث شود تا زمانی که سعی می‌کنید با تغییرات عظیمی که در زندگی شما رخ داده است کنار بیایید، از دنیا دور شوید.
۲. تسکین
پس از گذشت چند ماه، ممکن است متوجه شوید که از آزادی جدید خود لذت می‌برید.
به جای بار ذهنی ناشی از رساندن فرزندان خود به همه جا و خانه‌داری بی‌پایان، اکنون زمانی برای مراقبت از خود و سرگرمی‌هایتان دارید. این سبک زندگی که به تازگی آزاد شده است، مطمئناً حس آرامش را القا می‌کند.
۳. شادی
وقتی ترن هوایی غم، تأخیر و آزادی را گذراندید، باید به مرحله شادی برسید. امیدواریم به ریتم‌های جدیدی که تعیین کرده‌اید راضی شده باشید. شاید شما در حال ایجاد شبکه‌های اجتماعی جدید یا بالأخره، رزرو آن محل مورد نظر برای اقامت زوج‌ها باشید. یا شاید حتی یک سفر تکی را در نظر داشته باشید.
شما می‌توانید مطمئن باشید که با فرزندپروری آگاهانه خود، فرزندتان را با عشق، دانش و حمایت لازم به دنیای بیرونی فرستاده‌اید.
آیا برخی از والدین بیشتر از دیگران حساس هستند؟
هیچ‌کس نمی‌تواند تجربه خود را از سندرم آشیانه خالی پیش‌بینی کند. با این حال، اشاره شده است که چند نوع از والدین نسبت به تجربه این علائم کمی حساس‌تر هستند.
والدین هلیکوپتری
والدین هلیکوپتری به رفتارها و مشکلاتی که فرزندشان تجربه می‌کند بسیار توجه می‌کنند. آن‌ها تمایل دارند در موارد جزئی مبارزه یا مشکل مداخله کنند.
آن‌ها «بالای سر فرزندشان شناور می‌شوند»، به همین دلیل این اصطلاح برایشان انتخاب شده است. غریزه آن‌ها برای محافظت و پرورش ممکن است بر صدای منطقی که در ذهنشان به آن‌ها می‌گوید فرزندشان به فضا نیاز دارد، غلبه کند.
والدینی که در خانه می‌مانند
هر چه زمان بیشتری را با فرزندان خود بگذرانید، بیشتر احساس مسئولیت می‌کنید که تمام نیاز‌های آن‌ها را برآورده کنید. شما همراه تمام وقت یکدیگر می‌شوید.
فرزندپروری اساساً شغل شماست. قبول کردن این واقعیت که نقش شما در زندگی آن‌ها باید به‌طور چشمگیری تغییر کند، چالش برانگیز است.
والدین مجرد
به عنوان یک والد تنها، ممکن است احساس کنید که به تنهایی مسئول خوشبختی و شادی فرزندتان هستید. زمانی که آن‌ها می‌روند، شما نمی‌توانید درگیری‌های عاطفی را در کنار والدین دیگر فرزندتان تحمل کنید. این حالت می‌تواند احساس تنهایی و سردرگمی را بدتر کند.
از آنجایی که ۹۰ درصد والدین مجرد زن هستند، احتمال اینکه مادر علائم شدیدتری از سندرم آشیانه خالی را تجربه کند بیشتر است.
والدینی که برای هویتشان به نقش خود به عنوان والدین تکیه می‌کنند
بسیاری از والدین، به ویژه والدین تمام وقت، حس هدف و انگیزه خود را از نقشی که به عنوان والدین دارند، دریافت می‌کنند. پدر و مادر بودن بخش ضروری از احساس هویت آن‌هاست. هنگامی که آن‌ها نمی‌توانند این نقش را بر عهده بگیرند، ممکن است احساس ناامنی و شک به خود برایشان ایجاد شود.
والدینی که مشکلات زناشویی دارند
در برخی ازدواج‌ها، تنها چیزی که رابطه را حفظ می‌کند، عشق متقابل به فرزندانشان است. اغلب، والدین می‌خواهند از فرزندان خود در مقابل درد طلاق والدین محافظت کنند.
حتی در مواردی که شرایط بهتری دارند، یک رابطه سخت زناشویی می‌تواند احساس افسردگی و انزوا را بدتر کند. همینطور ممکن است درگیری‌های درون رابطه در زمانی که بچه‌ها خانه را ترک می‌کنند، آشکارتر شود.
چگونگی مقابله
به همان اندازه که دشوار است، راه‌هایی برای مقابله با سندرم آشیانه خالی وجود دارد. در اینجا به چند مورد می‌پردازیم:
۱. ارتباطات اجتماعی برقرار کنید
از وقت آزادتان برای ارتباط مجدد با دوستان قدیمی خود استفاده کنید. این مسئله قابل درک است که والدین ممکن است از روابط اجتماعی خود غافل شوند؛ چرا که به سختی برای خود وقت دارند، چه برسد به افراد دیگر.
سعی کنید وارد فضای اجتماعی جدیدی شوید که ارتباطات جدیدی را ارائه می‌دهد. سرمایه‌گذاری روی دوستی‌ها، یک حواس‌پرتی سالم است و احساس تنهایی را کاهش می‌دهد.
۲. به دنبال کمک حرفه‌ای باشید
اگر علائم سندرم آشیانه خالی شما شدید است و همچنان ادامه دارد، باید به دنبال راهنمایی حرفه‌ای باشید. یک مشاور آموزش‌دیده می‌تواند حمایت از غم و اندوه را پیشنهاد دهد و به شما کمک کند تا احساسات خود را مدیریت کنید.
علائم افسردگی ممکن است با علائم سندرم آشیانه خالی اشتباه گرفته شود. اگر از مورد اولی رنج می‌برید، می‌توانید از درمان‌های ایمن و مؤثر استفاده کنید.
۳. اهدافی را برای آینده تعیین کنید
فرا گرفتن یک طرز فکر آینده‌نگر، احساس غم و اندوه را کاهش می‌دهد. انگیزه را برمی‌انگیزد و حس دیدگاه سالم را رواج می‌دهد. تعیین و دستیابی به اهداف نیز توسعه هویت اصیل شما را تشویق می‌کند.
۴. سرگرمی یا شغل جدیدی را شروع کنید
جستجو در جنبه‌های مختلف هویت و گسترش علایق شما می‌تواند یک سفر فوق‌العاده رضایت‌بخش باشد.
انواع فعالیت‌های جدید را در منطقه خود امتحان کنید، فرقی ندارد آن فعالیت باشگاه کتاب باشد یا کلاس‌های یوگا. یک فعالیت بدنی جدید، راه فوق‌العاده‌ای برای گسترش دایره اجتماعی شما در عین حفظ سلامت جسمی‌تان است.
شاید هم یک مسیر شغلی جدید بتواند باعث تقویت اعتماد‌به‌نفس شما شود. تغییر شغل به شما این امکان را می‌دهد که جنبه قدرتمندی از خودتان را که ممکن است نادیده گرفته باشید، تجسم کنید.
۵. دوباره با شریک زندگی خود ارتباط برقرار کنید
این سندرم، فرصت عالی برای گذراندن زمان با کیفیت با دیگری است. از این فضا و زمان جدید برای بازگرداندن دوباره عشق در رابطه خود استفاده کنید.
این یک زمان ایده‌آل برای ایجاد محیط خانه دوست‌داشتنی و یک رابطه متقابلاً حمایتی و دلسوزانه است. در واقع، ۶۳ درصد از کسانی که این سندرم را تجربه می‌کنند، گزارش کرده‌اند که پس از خروج فرزندانشان از خانه، به همسر خود نزدیک‌تر شده‌اند.
۶. خودمراقبتی را تمرین کنید
زمانی را برای مراقبت از خود اختصاص دهید. این می‌تواند به معنای یک دوش آب گرم لذت‌بخش، درست کردن یک غذای خوشمزه، بیرون رفتن برای دویدن یا نوشتن خاطرات باشد.
هر فردی عادات ترجیحی برای خودمراقبتی دارد. آنچه را که برای شما مؤثر است پیدا کنید.
۷. روی نکات مثبت تمرکز کنید
شما حق دارید که برای خروج فرزندتان از خانه ناراحت باشید. همانطور که گفته شد، خروج آن‌ها یک تغییر طبیعی و مثبت است. شما باید استقلال فرزندتان را جشن بگیرید. سعی کنید با یاد گرفتن خوش‌بینی، نسبت به همه فرصت‌هایی که در انتظار آن‌هاست هیجان‌زده باشید.
پس از همه چیز، شما سزاوار یک تبریک بزرگ برای رسیدن آن‌ها به این نقطه هستید!
۸. با فرزندان خود در تماس باشید
خوشبختانه، ما در عصری از تکنولوژی زندگی می‌کنیم که به آسانی امکان برقراری ارتباط جهانی را فراهم می‌کند. فرزند شما ممکن است یک کوچه پایین‌تر یا در سمت دیگری از کره زمین زندگی کند. در هر صورت، شما همچنان می‌توانید با او در تماس باشید.
فاصله فیزیکی با فاصله عاطفی یکسان نیست. با فرزندتان در تماس باشید تا به او نشان دهید که هنوز بدون قید و شرط او را دوست دارید.
سندرم آشیانه خالی طبیعی است: شما تنها نیستید
در حالی که والدین باید فرزندان خود را تشویق کنند تا از طریق زندگی مستقل خود به بزرگسالان جوانی تبدیل شوند، فرستادن کودکان به دنیای بیرونی می‌تواند دشوار باشد.
اگر احساسات سندرم آشیانه خالی را تجربه می‌کنید، مهم است به یاد داشته باشید که در احساس از دست دادن تنها نیستید.
اگرچه این امر در بسیاری از والدین در سراسر جهان رایج است، اما تحت فشار این مسائل نباشید که تجربه خودتان را با دیگران مقایسه کنید یا «خودتان را به زور از این حالت بیرون بکشید».
سعی کنید روی خودمراقبتی و روابط سالم سرمایه‌گذاری کنید و بر جنبه‌های مثبت استقلال فرزند جوان خود تمرکز کنید.
اگر به پشتیبانی اضافی نیاز دارید، با یک متخصص حرفه‌ای تماس بگیرید.
