درد قاعدگی
درد قاعدگی چیست؟
گرفتگیهای عضلات شکمی در قاعدگی بهصورت دردهایی در پایین شکم یک زن پدیدار میشوند و زمانی رخ میدهند که دوران قاعدگی (یا فقط قبل از آن) شروع میشود و ممکن است به مدت دو یا سه روز ادامه یابد. این درد ممکن است به شکل تیر کشیدن و ضربانی بوده و همچنین میتواند کند یا شدید باشد. علائم میتوانند از لحاظ شدت، از یک رنجش خفیف تا درد شدیدی که با فعالیتهای طبیعی تداخل مییابد متفاوت باشند.
گرفتگی عضلات یکی از علل اصلی غیبت (در محل کار، دانشگاه، مدرسه، …) در زنان کمتر از ۳۰ سال است. اگر چه بیش از نیمی از زنانی که دارای دورههای قاعدگی هستند ناراحتیهایی را نیز تجربه میکنند، ۱۰٪ بهعلت علایم بهطور موقت ناتوان میگردند.
شرایط زیر ممکن است باعث شود که یک زن به احتمال بیشتری دچار گرفتگی عضلاتِ قاعدگی شود:
- او (فرد مبتلا) اولین قاعدگی خود را در سنین کمتر (کمتر از ۱۱ سال) آغاز کرد.
- دوران قاعدگی او سنگین است.
- او اضافه وزن دارد یا چاق است.
- او سیگار میکشد یا الکل مصرف میکند.
- او هرگز باردار نشده است.
دلایل درد قاعدگی
پروستاگلاندینها مواد شیمیایی هستند که بدن زن تولید میکند که باعث بسیاری از علایم مرتبط با ناراحتی قاعدگی میشود. بافتی که رحم را میپوشاند، این مواد شیمیایی را ایجاد میکند. پروستاگلاندینها عضلات رحم را تحریک میکنند تا منقبض شوند. زنانی که سطح بالایی از پروستاگلاندین دارند، ممکن است انقباضات شدیدتر رحم و درد بیشتری را تجربه کنند. پروستاگلاندینها همچنین ممکن است مسئول استفراغ، اسهال و سردرد باشند که دورههای قاعدگی دردناکی را به همراه دارند.
سایر موارد گرفتگی عضلانی قاعدگی میتواند ناشی از شرایط دستگاه تولیدمثل باشد، مانند:
- آندومتریوز – بافت رحمی که خارج از رحم ظاهر میشود
- فیبرهای و آدنومایوز – رشدهای غیر سرطانی (خوش خیم) در رحم
- عفونتها در اندامهای تولیدمثلی
- حاملگی غیر طبیعی مانند حاملگی خارج رحمی (حاملگی در لولهها، خارج از رحم)
- استفاده از IUD (دستگاه درون رحمی) برای کنترل تولد
- کیست تخمدان
- دهانه رحم باریک
اگر یک زن از زمانی که دورهی قاعدگی او شروع میشود درد قاعدگی داشته باشد، وضعیت به عنوان دیسمنوره اولیه طبقهبندی میشود. اگر یک بیماری فیزیکی مانند بیماری التهابی لگنی یا آندومتریوز ایجاد شده باشد و موجب درد بشود، این مورد دیسمنوره ثانوی نامیده میشود. هنگامی که آن بیماری یا وضعیت پزشکی درمان میشود، درد قاعدگی نیز معمولا از بین میرود.
علائم درد قاعدگی
علاوه بر گرفتگی عضلات در بخش پایینی شکم، یک زن ممکن است برخی از این علائم را نیز به همراه گرفتگی عضلات قاعدگی تجربه نماید:
- درد پایین کمر
- درد پا، انتشار درد در پاها بهطرف پایین
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- سردرد
- کج خلقی
- ضعف
- حملات غش کردن (در موارد شدید)
چه زمانی باید درمان پزشکی را دنبال کنید؟
اغلب زنان بهبود قابلتوجهی با مراقبت خانگی دارند. با این حال، یک زن باید در هنگام شرایط زیر، با مشاور مراقبتهای بهداشتی خود تماس بگیرد:
- گرفتگیهای عضلانی قاعدگی که همچنان دردناکتر از حد معمول است.
- درد ناگهان بدتر شده یا از چیزی که او قبل از آن تجربه کرده متفاوت میباشد.
- خونریزی بیش از حد است، نیاز به بیش از یک پد یا تامپون در ساعت میباشد.
- علائم عفونت، مانند تب، لرز و دردهای بدنی، در زمان عادت ماهیانه وجود دارد.
- زن مشکوک است که ممکن است باردار باشد و هر یک از این نشانهها رخ دهد.
یک پزشک زنان میتواند به او در مدیریت اکثر نشانهها کمک کند. با این حال، اگر یکی از مشکلات زیر رخ دهد، او باید به بخش اورژانس بیمارستانی مراجعه کند:
- او غش میکند.
- او در هنگام ایستادن سرگیجه مکرر را تجربه میکند.
- یک درد ناگهانی و شدید در لگن، درد او را مضاعف مینماید.
- بافت در جریان قاعدگی قرار میگیرد. بافت اغلب نقرهای یا متمایل به خاکستری به نظر میرسد.
- او باردار است و دردهای شدیدی از نوع قاعدگی دارد.
معاینات و آزمایشات
پزشک جزئیات مربوط به سوابق پزشکی و همچنین سوالاتی در مورد درد و علائم و درد قاعدگی را خواهد پرسید. برای توضیح در مورد این جزئیات آماده باشید:
- زمان گرفتگی عضلات در ارتباط با شروع دورهی قاعدگی
- نوع درد
- سنی که گرفتگیهای عضلات آغاز شد
- هرگونه تغییر اخیر در درد
- عادات ماهیانهی نامنظم
- ترشحات واژن
- درد با مقاربت
- ناباروری
- سابقهی عفونتهای لگن
- سنی که اولین عادت ماهیانه روی داد
- داروهای فعلی
- چیزی که به نظر میرسد باعث بهبود یا بدتر شدن درد میشود
پزشک معاینهی لگن را بهمنظور بررسی هرگونه مشکل انجام خواهد داد. اگر در مورد عفونت احتمالی نگرانیهایی وجود داشته باشد، کشت نمونههایی از دهانهی رحم و آزمایش خون، تشخیص را تایید میکنند. آزمایشهای اضافی نیز ممکن است دستور داده شوند.
- اگر این دورهها نامنظم باشند یا زن به طور مرتب از کنترل بارداری استفاده نکند، پزشک ممکن است دستور انجام یک آزمایش بارداری را صادر نماید.
- اگر پزشک در طول معاینهی لگن، وجود هرگونه تودهای غیرطبیعی یا شروع جدیدی از درد قاعدگی را پیدا کند، یک آزمایش سونوگرافی ضروری است.
- یک پزشک میتواند جراحی لاپاروسکوپی را تجویز کند، یک روش جراحی کوچک که به پزشک این امکان را میدهد که به وسیلهی یک اسکوپِ فیبر نوری، مستقیماً وارد حفره لگنی شود. این یک عمل سرپایی با استفاده از برشی بسیار کوچک است.
- هیستروسکوپی، یک عمل ممکن دیگر است. با قرار دادن یک هیستروسکوپ (لولهی نازک روشن) از طریق واژن، پزشک میتواند داخل دهانهی رحم و داخل رحم را بدون برش مشاهده کند. این کار میتواند در مطب پزشک یا یک بیمارستان انجام شود.
بهترین روش از بین بردن گرفتگی عضلانی حین قاعدگی
بهترین راه برای از بین بردن گرفتگی عضلانی در هنگام قاعدگی، مصرف داروهای ضد التهابی است. ایبوپروفن (Advil، Motrin)، کتوپروفن (Orudis) و ناپروکسن (Aleve، Naprosyn) بدون نسخه در دسترس میباشند و در جلوگیری از اثرات پروستاگلاندینها موثرند.
- این داروها در صورتی بهتر کار میکنند که قبل از شروع دوران قاعدگی مصرف شده و تا زمانی که نیاز است، ادامه یابند. اگر یک نوع از دارو درد را تسکین نمیدهد، دیگری را امتحان کنید، چون این داروها در همهی افراد یکسان عمل نمیکنند.
- داروهای ضد التهاب میتوانند در معده احساس ناخوشایندی ایجاد کنند. اگر سابقهای از مشکلات کلیوی یا مشکلات شکمی وجود داشته باشد (مانند زخم و یا رفلاکس)، قبل از شروع این نوع از دارو با ارائه کننده مراقبت بهداشتی درمانی یا پزشک خود مشورت نمایید. مصرف قرصها با غذا ممکن است به جلوگیری از ناراحتی شکمی کمک کند.
- شروع برخی از انواع کنترل بارداری هورمونی، گزینهی دیگری برای کنترل و یا متوقف ساختن گرفتگی عضلات قاعدگی است. این امر میتواند یک قرص، تزریق، چسب تَراپوستی، یا یک IUD باشد. این روشها میتوانند جریان قاعدگی را کاهش یا حذف کنند که منجر به درد کمتر میشود.
درمانهای خانگی درد قاعدگی
اگر داروهای ضد التهاب یک گزینه نباشد و یا اگر نیاز به تسکین بیشتر باشد، استراتژیهای زیر میتوانند به تسکین گرفتگیهای عضلانی قاعدگی کمک کنند:
- پد گرمایشی در ناحیهی لگن
- ماساژ پشت و پایین شکم
- ورزش کردن بهویژه قبل از شروع یک دورهی قاعدگی
- تیامین (۱۰۰ میلی گرم در روز)
- رژیم غذایی گیاهی کم چربی
- کلسیم (۱۲۰۰ میلیگرم)
جراحی برای درد قاعدگی
جراحی میتواند برای درمان برخی از علل سرگیجههای قاعدگی مانند فیبروئیدها، پولیپها، کیستهای تخمدان یا آندومتریوز استفاده شود.
- D&C: این عمل برای حذف پولیپهای رحمی استفاده میشود.
- لاپاروسکوپی: این عمل برای درمان اندومتریوز لگنی یا کیست تخمدان استفاده میشود.
- تخریب آندومتر: این عمل پوشش رحم را از بین میبرد.
- هیسترکتومی: این عمل جراحی، رحم را کاملاً حذف میکند.
درمانهای دیگر برای کاهش دردهای قاعدگی
در صورتی که استفاده از کنترل بارداری هورمونی به دلیل مشکلات مربوط به سلامتی، یک گزینه مناسب نمیباشد و یا آن زن در میان ۱۰٪ از زنانی که به این درمان پاسخ نمیدهند قرار دارد، گزینههای دیگری نیز وجود دارد.
- طب سوزنی
- استفاده از یک دستگاه TENS (تحریک الکتریکی عصبی ورا پوستی)، یک دستگاه الکتریکی کوچک که با سیگنالهای درد در هنگام حرکت به مغز تداخل میکند.
جلوگیری از درد قاعدگی
پیشگیری از گرفتگی عضلات قاعدگی با استفاده از تکنیکهای زیر:
- وزن طبیعی بدن را حفظ کنید.
- سیگار نکشید.
- زیاد مشروب ننوشید.
- مرتب ورزش کنید.
چشم انداز درد قاعدگی
اغلب امکان اینکه گرفتگی عضلانی قاعدگی را به طور موثر از بین ببرید وجود دارد. داروهای ضد التهاب ۸۰ درصد موثر هستند. کنترل بارداری هورمونی باعث کاهش درد در ۹۰٪ از موارد میشود. گرفتگی عضلانی از لحاظ شدت، با افزایش سن یک زن تمایل به کاهش دارند. گرفتگیها ممکن است پس از اولین بارداری یک زن ناپدید شوند.
