ترس از حفره ها تریپتوفوبیا
ترایپوفوبیا یا ترس از حفره ها چیست؟
ترایپوفوبیا یک فوبیا یا ترس از خانههای سوراخهای کوچک، برجستگیها یا الگوهایی این چنین است. وقتی مردم این نوع حفره را میبینند، علائم انزجار یا ترس را تجربه میکنند. نمونههایی از اشیاء که ممکن است باعث واکنش ترس شوند شامل غلافهای بذر یا تصویر نزدیک منافذ بدن کسی است.
در مورد اینکه آیا ترایپوفوبیا یک بیماری واقعی است یا خیر، هنوز بحثهایی وجود دارد. گزارشات اولیه ترایپوفوبیا برای اولینبار در یک انجمن آنلاین در سال 2005 شرح داده شد، اما بهعنوان تشخیصی متمایز در چاپ پنجم کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا شناخته نشده است.
اگرچه در DSM-5 ذکر نشده است، اما تا زمانیکه علائم، مداوم و بیش از حد باشد و منجر به اختلال یا پریشانی قابلتوجهی شود، ترس از حفره ها در طبقهبندی گسترده هراسهای خاص یا فوبیاها قرار میگیرد.
ترس از حفره ها یا ترایپوفوبیا (Trypophobia)
ترایپوفوبیا اغلب بهعنوان «ترس از سوراخ» توصیف میشود، اما توجه به این نکته مهم است که ممکن است در مورد برجستگیها یا سایر الگوهایی که بهصورت منافذ در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند نیز اعمال شود. هنگامیکه افراد اجسامی با چنین منافذی را مشاهده میکنند علائمی مانند ترس شدید، حالت تهوع، خارش، تعریق، لرزش و حتی حملات وحشت را تجربه میکنند. ترس یکی از علائم رایج است، اما انزجار غالباً بهعنوان احساسی طاقت فرسا توصیف میشود که افراد با این فوبیا احساس میکنند. ترایپوفوبیا همچنین بسیار بصری است. بدین معنی که دیدن تصاویر بهصورت آنلاین یا چاپی برای ایجاد احساس انزجار یا اضطراب کافی است.
یک گزارش موردی نشان میدهد که چگونه ترایپوفوبیا نمایان میشود. بیمار دختری 12 ساله است و وقتی با سطوح و اشیا پوشیده شده از سوراخ یا نقطه روبرو شد، احساس ناراحتی شدید میکند. هنگامیکه از او خواسته شد تصویری از ترس خود را ترسیم کند، او کاغذی را پر از الگوی تکراری نقاط خوشهای و گرد نقاشی کرد.
ترایپوفوبیا چقدر شایع است؟
در حالیکه شیوع این فوبیا ناشناخته است، برخی تحقیقات نشان میدهد ترایپوفوبیا ممکن است کاملاً رایج باشد. یک مطالعه در سال 2013 در مجله Psychological Science منتشر شد که نشان داد 16٪ از شرکتکنندگان هنگام مشاهده تصویر غلاف دانه نیلوفر آبی، احساس انزجار یا ناراحتی میکنند.
محرکهای رایج جهت ترس از حفره ها
تحقیقات در مورد ترس از حفره ها هنوز نسبتاً نادر است، اما برخی از اشیایی که بهعنوان محرک این فوبیا مشاهده شدهاند عبارتند از:
- بستهبندی حباب
- حبابها
- مرجان
- دانههای میوه
- سوراخهایی در گوشت بیمار یا زخمهای در حال پوسیدگی
- سوراخ یا برجستگیهای گوشتی
- لانه زنبوری
- چشم حشرات
- غلافهای بذر لوتوس
- انارها
- اسفنج دریایی
- توتفرنگی
الگوهای ساخته شده توسط بشر و همچنین حیواناتی که پوست لکهدار یا طرحدار دارند نیز میتوانند واکنش فوبیایی ایجاد کنند.
علائم ترایپوفوبیا چیست؟
علائم این بیماری شبیه سایر فوبیاهای خاص است. بعد از دیدن تصاویر یا اجسامی با سوراخهای کوچک یا برجستگیها، افراد اغلب چنین علائمی را تجربه میکنند:
- پریشانی احساسی
- ترس و اضطراب
- احساس آشفتگی
- خارش
- حالت تهوع
- موارد وحشتزدگی
- تنفس سریع و پی در پی
- لرزش بدنی
- تعریق
- استفراغ
ترایپوفوبیا یا ترس از حفره ها میتواند منجر به علائم مربوط به ترس، انزجار یا هردو شود. تحقیقات نشان میدهد افراد احساس انزجار بیشتری نسبت به ترس را نسبت به این فوبیا از خود نشان میدهند. علاوه بر تجربه علائمی مانند ترس و انزجار، افراد مبتلا به ترایپوفوبیا اغلب تغییرات رفتاری را نیز تجربه خواهند کرد. پرهیز از اجسام محرک این فوبیا رفتاری معمول است. مثلاً ممکن است شخصی از خوردن برخی غذاها (مانند توتفرنگی) یا از رفتن به مکانهای خاص (مانند اتاقی با کاغذ دیواری خالدار) خودداری کند.
علل ترایپوفوبیا یا ترس از حفره ها
تحقیقات در مورد ترایپوفوبیا هنوز کاملاً کم است، اما نظریههایی در مورد علت وقوع آن وجود دارد.
علل تکاملی ترس از حفره ها
طبق یکی از مشهورترین نظریهها، ترایپوفوبیا پاسخی تکاملی به مواردی است که با بیماری یا خطر همراه است. مثلاً این فوبیا ممکن است یادآور بیماریهای پوستی، انگلی و سایر شرایط عفونی باشد که با چنین سوراخها یا برجستگیهایی به خاطر آورده میشود. این تئوری حاکی از آن است که این فوبیا اساس تکاملی دارد. از آنجا که حس انزجار بیش از حس ترس در مواجهه با این فوبیا گزارش شده است، این نظریه ریشه قویتری پیدا میکند.
ارتباط با حیوانات خطرناک
نظریه دیگری حاکی از آن است که سوراخهای خوشهای ظاهری مشابه الگوی پوست و بدن در برخی از حیوانات سمی دارند. یادآوری این الگوها در مردم ممکن است یادآوری این الگوها خارج از ارتباطات ناخودآگاهشان باشد. برخی تحقیقات وجود دارد که از این ایده پشتیبانی میکند. یک مطالعه در سال 2013 بررسی کرد که چگونه افراد مبتلا به ترایپوفوبیا در مقایسه با افراد فاقد این بیماری به برخی محرکها پاسخ میدهند. هنگام مشاهده یک لانه زنبور (یک جسم رایج ترایپوفوبیا)، افرادی که ترپوفوبیا ندارند بلافاصله به چیزهایی مانند عسل یا زنبورها فکر میکنند. محققان بر این باورند که مبتلایان به ترایپوفوبیا بهطور غیرآگاهانه مشاهده یک لانه زنبوری را با ارگانیسمهای خطرناکی که از همان مشخصات بصری اصلی مانند طرح بدن مار زنگی برخوردار است، مرتبط میکنند. در حالیکه آنها آگاهانه از این ارتباط اطلاعی ندارند، اما ممکن است همین امر باعث احساس انزجار یا ترس در آنها شود.
ارتباط عوامل بیماریزای عفونی با ترس از حفره ها
یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که شرکتکنندگان تمایل دارند الگوهای سوراخ را با عوامل بیماریزای منتقلشده از پوست مرتبط کنند. شرکتکنندگان در مطالعه احساس خارش پوست و خزیدن پوست هنگام مشاهده چنین الگوهایی را گزارش کردند. از دیدگاه تکامل، انزجار یا ترس از تهدیدهای احتمالی، یک واکنش تکاملی سازگار است. در بسیاری از موارد، این احساسات به ما در امان ماندن از خطر کمک میکند. در مورد ترایپوفوبیا، محققان بر این باورند که این فوبیا ممکن است یک شکل کاملاً بزرگ و اغراقشده از این پاسخ تطبیقی معمول باشد.
همپوشانی ترس از حفره ها با سایر اختلالات
محققان همچنین دریافتند که افراد مبتلا به ترایپوفوبیا به احتمال زیاد علائم اضطراب و افسردگی را تجربه میکنند. همچنین علائم ترایپوفوبیا پایدار بوده و منجر به نقص عملکرد در زندگی روزمره میشود. این علائم به احتمال زیاد مطابق با معیارهای تشخیصی DSM-5 برای هراسهای خاص میباشد.
درمان تریپتوفوبیا یا ترس از حفره ها
هیچ درمان خاصی بهویژه در درمان این بیماری موثر نشان داده نشده است. با این حال، بسیاری از روشهای درمانی که برای سایر فوبیاهای خاص استفاده میشوند نیز ممکن است در کاهش علائم مفید باشند.
درمان از طریق مواجهه
این درمان شامل قرار گرفتن تدریجی فرد در معرض شیء ایجاد کننده فوبیا است. امید این است که با گذشت زمان، این قرار گرفتن در معرض عامل محرک باعث کاهش علائم ترس شود. این فرآیند معمولاً خیلی تدریجی انجام میشود. فرد ممکن است با تصور آنچه که از آن میترسد، این پروسه را شروع کند و سپس به عکسهای شیء موردنظر نگاه کند و سرانجام به شیء نزدیک شود یا حتی منبع اضطراب خود را لمس کند. در مورد ترایپوفوبیا، فرد مبتلا به علائم ممکن است مواجهه درمانی را با بستن چشم و تصور چیزی مانند لانه زنبور یا غلاف دانه شروع کند. آنها تا زمان شروع علائم به کار روی این فعالیت ادامه خواهند داد. هنگامیکه فرد بتواند شیء را بدون پاسخ فیزیولوژیک یا روانی تصور کند، به مرحله بعدی حرکت میکند، که اغلب شامل مشاهده یک تصویر از اشیایی است که بهطور معمول علائم را ایجاد میکنند.
درمان شناختی رفتاری ترس از حفره ها (CBT)
درمان شناختی رفتاری شامل کار با یک درمانگر برای تغییر افکار و رفتارهای اساسی است که ممکن است در ترایپوفوبیا نقش داشته باشد. این درمان شامل بحث در مورد افکار غیرواقعی، جایگزین کردن افکار واقعبینانهتر و سپس ایجاد تغییر در رفتارها میباشد. یکی از دلایلی که افراد علائم این فوبیا را تجربه میکنند این است که آنها اغلب معتقدند چیزی ذاتی خطرناک یا تهدیدکننده در مورد شیء محرک وجود دارد. این امر به محض مواجهه با تحریفهای شناختی ذهن ما منجر به ایجاد افکار منفی میشود.
تکنیکهای آرامبخشی
استراتژیهای مختلف آرامسازی میتوانند برای کاهش احساس انزجار، ترس یا اضطراب مفید باشند. تجسم، تنفس عمیق و آرامش عضلانی چند راهکار است که میتواند مفید واقع شود. تجسم و مدیتیشن شامل به تصویر کشیدن تصاویر یا موقعیتهای آرامشبخش است. مثلاً فرد مبتلا به ترایپوفوبیا در این تصویرسازیها سعی میکند هر زمان که با چیزی پوشیده شده از سوراخهای ریز روبرو میشود، غروب آفتابی زیبا یا گلزاری را تصور کند. حواسپرتی ساده نیز میتواند یک روش مقابلهای مفید باشد. اگر ناگهان موردی را مشاهده کردید که باعث پاسخ ترپوفوبیا میشود، ممکن است با نگاه کردن به نقطهای دیگر یا با فکر کردن به نکتهای دیگر، تا زمانیکه علائم شما تسکین یابد، حواس خود را پرت کنید.
دارو برای ترس از حفره ها
بعضی اوقات ممکن است داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب برای چنین فوبیاهایی تجویز شود. مخصوصاً اگر فرد علائم افسردگی یا اضطراب را هم داشته باشد. این داروها شامل مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، بنزودیازپینها یا بتابلاکرها میباشد. شاید در برخی مواقع و با تصمیم روانپزشک، این داروها بهتنهایی مورد استفاده قرار گیرند، اما اغلب همراه با رویکرد درمانی دیگری مانند CBT، مواجهه درمانی یا انواع دیگر رواندرمانی استفاده میشوند.
سخن پایانی
در حالیکه ترایپوفوبیا بهصورت گسترده در فضای مجازی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، اما روانشناسان هنوز در مورد اینکه آیا این فوبیا یک هراس واقعی است یا خیر، اختلافنظر دارند. در حال حاضر این فوبیا بهعنوان یک فوبیای خاص توسط انجمن تشخیص روانپزشکی آمریکا و راهنمای آماری اختلالات روانی (DSM-5) شناخته نشده است و برای تعیین ماهیت بیماری، شیوع و درمان آن نیاز به تحقیقات بیشتر است. خوشبختانه، بیشتر افرادی که این بیماری را تجربه میکنند میتوانند از طریق گزینههای درمانی مانند دارودرمانی یا انواع رواندرمانی به خود کمک کرده تا تسکین پیدا کنند.
منبع:
https://www.verywellmind.com/trypophobia-4687678
خیلی ممنون از اطلاعاتی که در دسترس ما قرار دادید. به من خیلی کمک کرد.
ولی وقتی مطلبی در مورد هرنوع ترس یا فوبیا مینویسید باید دقت داشته باشید که اکثر افراد وقتی مطلب شما رو میخونن به این بیماری مبتلا هستند و وقتی شما چنین تصاویری در سایت قرار میدید باعث رنجش این افراد میشید.
وقت بخیر. بله حق با شما است. ولی شاید خود این موضوع یک مواجه سازی باشد
من از موقعی که یادم میاد این فوبیا رو دارم. یادمه وقتی بچه بودم و به رینگ ماشین ها که سوراخ سوراخ بودن هم نگاه میکردم حالم بد میشد. الان هم همین مشکل ادامه داره و بدتر هم شده و وقتی با همچین تصاویر یا صحنه هایی رو برو میشم بطور ناخودآگاه پای راستم رو به سمتی می کوبم و بشدت دندون هام رو فشار میدم و بعضا حس تنگی نفس میگیرم. …