اختلال شخصیت هیستریونیک

اختلال شخصیت هیستریونیک (نمایشی)

شخصیت مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری تثبیت شده است که به موجب آن فرد با جهان پیرامون خود ارتباط برقرار می‌کند و آن را درک می‌کند. اختلال شخصیت هیستریونیک یا هر اختلال شخصیت دیگر زمانی ایجاد می‌شود که فرد الگوی انعطاف‌ناپذیر و سازش‌ناپذیری از تفکر و رفتار ناسازگار را ایجاد کند. این نوع رفتار و تفکر به‌طور قابل‌توجهی عملکرد اجتماعی یا شغلی را مختل می‌کند و می‌تواند باعث پریشانی فرد شود.

الگوهای تفکر و رفتار باید به طور قابل‌توجهی از هنجارهای فرهنگی خارج شود تا معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت را داشته باشد. نکته مهم این است که علت اختلالات شخصیت، اختلال روانی دیگری مانند سوءمصرف موادمخدر یا بیماری پزشکی دیگری نیست.

اختلال شخصیت هیستریونیک یا اختلال شخصیت نمایشی، نوعی اختلال روانپزشکی است که با الگویی از احساسات اغراق‌آمیز و رفتارهای جلب‌توجه مشخص می‌شود.

ارتباط با سایر اختلالات شخصیت

اختلال شخصیت هیستریونیک در «دسته B» اختلالات شخصیت قرار دارد. اختلالات شخصیتی دسته B شامل مواردی مانند اختلال شخصیت خودشیفته، اختلال شخصیت مرزی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی است.

به طور خاص، افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک معمولاً به عنوان افرادی دراماتیک، اغواگر، جذاب، لطیف، عصبی و سرزنده ظاهر می‌شوند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است درصورتی که در مرکز توجه قرار نگیرند، احساس کم‌توجهی یا بی‌توجهی را تجربه کنند. آنها ممکن است با اکثر افرادی که ملاقات می‌کنند پر جنب و جوش، مسحورکننده، بیش از حد اغوا کننده باشند و دارای تعدادی رابطه نامناسب جنسی باشند، حتی اگر از نظر جنسی جذب فرد مقابل نشوند.

افرادی که با اختلال شخصیت هیستریونیک روبرو هستند با احساساتی به سرعت در حال تغییر و کم‌عمق روبرو هستند که به نظر غیر صمیمانه و از روی تظاهر به‌نظر می‌آید. با پوشیدن لباس‌هایی با رنگ روشن یا لباس‌های نیمه برهنه سعی در جلب‌توجه خواهند داشت، ممکن است به سبک مبهمی صحبت کنند که فاقد جزئیات است و بعلاوه، ممکن است در جمع‌ها دوستان و خانواده را با نمایش عواطف عمومی شرم‌آور کنند. آنها ممکن است تأثیرپذیر و ساده‌لوح به نظر آیند و توسط افرادی که آنها را تحسین می‌کنند، به راحتی تحت‌تأثیر قرار بگیرند.

علاوه بر این، آنها تمایل دارند روابط نزدیکتر از آنچه در جامعه روابط معمول نامیده می‌شود را تجربه کنند.

سبب شناسی

در حالی که مشخص نیست چه چیزی به صراحت باعث اختلال شخصیت هیستریونیک می‌شود، اما احتمالاً از نظر منشأ چندعاملی است. اختلال شخصیت هیستریونیک احتمالاً به عنوان مجموعه‌ای از عوامل آموخته شده و ارثی ایجاد می‌شود.

یک فرضیه این است که اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است در نتیجه ضربه‌ای که در دوران کودکی تجربه شده است، ایجاد شود. کودکان ممکن است با کنار آمدن با محیط خود از طریقی آسیب ببینند که در نهایت منجر به اختلال شخصیت شود.

اختلالات شخصیت در کودکی ممکن است به عنوان سازگاری برای کنار آمدن با یک وضعیت آسیب‌زا یا یک محیط آسیب‌زا ایجاد شود. همچنین شیوه‌های فرزندپروری ممکن است بر احتمال ابتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک تأثیر بگذارد.

والدینی که فاقد مهارت فرزندپروری هستند، بیش از حد آسانگیر یا سخت‌گیر می‌باشند و ممکن است کودکان را مستعد ابتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک کنند.

دلیل دیگر:

والدینی که الگوی رفتار جنسی نمایشی، ناپایدار یا نامناسب را نشان می‌دهند، کودکان خود را در معرض خطر ابتلا به این اختلال شخصیت قرار می‌دهند. از آنجا که اختلال شخصیت هیستریونیک معمولاً در خانواده‌ها از والد به فرزند بروز می‌کند، برخی از شواهد نشان از تاثیر عوامل ژنتیکی در این اختلال نشان می‌دهند. مانند بسیاری از اختلالات روانپزشکی، داشتن سابقه خانوادگی اختلالات شخصیتی، بیماری‌های روانپزشکی یا اختلالات مصرف مواد یکی از عوامل خطر ابتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک است.

شیوع اختلال شخصیت هیستریونیک

در حالی که تقریباً 9٪ از جمعیت حداقل یک اختلال شخصیت دارند، شیوع اختلال شخصیت هیستریونیک در جامعه حدود 2 تا 3درصد است. باید توجه داشت که همیشه بیش از یک اختلال شخصیت در افراد وجود دارد. زنان چهار برابر بیشتر از مردان دچار این ختلال شخصیت می‌شوند.

با این حال، تحقیقات نشان‌می‌دهد زنان ممکن است بیش از حد با این اختلال در مقایسه با مردان تشخیص داده‌شوند. زیرا اغواگری جنسی از نظر اجتماعی برای زنان کمتر قابل‌قبول است. بعلاوه، مردان ممکن است علائم خود را کمتر گزارش دهند و بنابراین کمتر تشخیص داده شوند.

اختلال شخصیت نمایشی تمایل به پذیرش خود دارد. به این معنی که افراد مبتلا به این اختلال معمولاً رفتار خود را طبیعی می‌دانند و سعی می‌کنند مشکلشان را در جایی دیگر جستجو کنند. این کمبود بینش ممکن است در تشخیص این اختلال شخصیتی نقش داشته باشد. و بعداً این الگوهای رفتاری ناسالم به‌طور قابل‌توجهی در روابط، کار یا سلامتی فرد تداخل ایجاد می‌کند.

اختلالات شخصیت نمایشی معمولاً تا پس از 18 سالگی تشخیص داده نمی‌شود.

ارزیابی

براساس معیارهای DSM-5، تشخیص اختلال شخصیت نمایشی نیاز به وجود الگوی فراگیر و همه‌گیر از رفتارهای جلب‌توجه مداوم و بی‌نظمی هیجانی دارد که توسط تظاهرات فرد در زندگی روزانه مشخص شده است.

برای تشخیص این اختلال نیاز به مشاهده پنج معیار (یا بیشتر) از معیارهای زیر وجود دارد:

وقتی که در مرکز توجه نیست، ناراحت می‌شود.

رفتاری اغوا کننده یا تحریک کننده دارد.

تغییر خلق و خو و احساسات سطحی.

برای جلب‌توجه از ظاهر استفاده می‌کند.

گفتاری امپرسیونیستی و مبهم.

احساسات نمایشی یا اغراق‌آمیز.

تاثیرپذیر (به راحتی تحت‌تأثیر دیگران).

روابط را صمیمی‌تر از آنچه هستند در نظر می‌گیرد.

این بیماران سرکوب و تجزیه را به عنوان مهمترین مکانیسم دفاعی برای خود در نظر می‌گیرند.

درمان اختلال شخصیت هیستریونیک/ مدیریت

درمان انتخابی برای اختلال شخصیت نمایشی روان‌درمانی است. روان‌درمانی حمایتی یک روش درمانی توصیه شده برای بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک می‌باشد. زیرا این روش تشویق‌کننده، اطمینان‌بخش و آرامش‌بخش است.

روان‌درمانی حمایتی با هدف کاهش پریشانی عاطفی، بهبود عزت‌نفس و ارتقا مهارت‌های مقابله، از طریق گوش دادن فعال و توجه دلسوزانه انجام می‌شود.

درمان از طریق روانکاوی

روانکاوی نیز ثابت کرده است که یک روش موفقیت‌آمیز در درمان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک است. هدف از این روش درمانی تغییر جنبه‌ای از شخصیت ناکارآمد بیمار با تلفیق نقاط عطفی رشد است که ممکن است بیمار در مراحل قبلی بلوغ عاطفی از دست داده باشد. روانکاوی با هدف حل تعارضات اساسی و ناخودآگاه در تلاش بیماران برای درک بهتر خود و رفتارهایشان است. بیماران تشویق می‌شوند که برای ارتقا ارتباط بهتر با دیگران، گفتار نمایشی را با یک عمل یا رفتار سازگارتر جایگزین‌کنند.

از طریق روانکاوی، بیماران می‌آموزند که رفتارهای بیش از حد جنسی، جلب‌توجهی ناسازگار است و روش‌های جدید و سالم برای ایجاد عزت‌نفس را کشف می‌کنند. گروه درمانی و خانواده درمانی معمولاً به عنوان اولویت در درمان اختلال شخصیت هیستریونیک توصیه نمی‌شود.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک تمایل دارند در مرکز توجه قرار بگیرند. و این موضوع باعث منحرف شدن اهداف درمانی در یک گروه می‌شود.

علاوه بر این، افراد مبتلا به این اختلال ممکن است احساسات سطحی از خود نشان دهند که در گروه درمانی یا خانواده درمانی، رفتارهایی غیرصادقانه به‌نظر برسند.

بیماران هیستریونیک ممکن است با درمانگران خود رابطه نامناسب برقرار کنند. بنابراین تعیین مرزهای محکم با بیماران امری حیاتی است. رول پلی و رویکردهای قاطعانه ممکن است در به حداقل رساندن تعارضات کمک کند. این بیماران ممکن است بی‌نظمی عاطفی را تجربه کنند و دچار تغییرات خلقی، عصبانیت، گریه، اضطراب و افسردگی شوند.

درمان دارویی اختلال شخصیت هیستریونیک

در حالی که هیچ داروی مورد تأیید FDA برای درمان اختلال شخصیت هیستریونیک وجود ندارد، بی‌نظمی عاطفی ممکن است با داروهای ضد افسردگی، تثبیت‌کننده‌های خلقی و داروهای روان‌پریشی درمان شود.

ثابت شده است که داروهای ضد افسردگی شامل دسیپرامین، فلوکستین، آمی تریپتیلین و فلووکسامین داروهای موثری هستند. تثبیت‌کننده‌های خلقی با فواید درمانی اثبات شده شامل لاموتریژین، کاربامازپین، توپیرامات، والپروات و لیتیوم می‌باشند. تحقیقات نشان داده است که داروهای ضد روان‌پریشی مانند ریسپریدون، آریپیپرازول، اولانزاپین و هالوپریدول در درمان بی‌نظمی عاطفی مفید بوده‌اند.

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است با کنترل تکانه و تنظیم رفتارهای خود دست و پنجه نرم کنند. آزمایشات بالینی نشان داده است که تثبیت‌کننده‌های خلقی به طور خاص می‌توانند این علائم را هدف قرار دهند.

تشخیص‌های افتراقی

تشخیص افتراقی اختلال شخصیت نمایشی شامل اختلال شخصیت خودشیفته، اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت وابسته، اختلال سایکوسوماتیک و اختلال اضطراب می‌باشد.

مانند اختلال شخصیت نمایشی، بیماران مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته نیز ترجیح می‌دهند در مرکز توجه قرار بگیرند. با این حال، بیماران مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته خواهان توجهی هستند که ناشی از تحسین یا احترام است. در حالی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک در مورد نوع توجهی که می‌گیرند خود نیاز خاضی ندارند.

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک مشابه بیماران مرزی هستند. زیرا هردو نوع بیماران احساسات شدیدی را تجربه می‌کنند. با این حال، بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولاً خود را دوست ندارند.

اختلال شخصیت وابسته باید در تشخیص افتراقی اختلال شخصیت هیستریونیک در نظر گرفته شود. زیرا در هر دو اختلال شخصیت، بیمار ترجیح می‌دهد در اطراف دیگران باشد. با این حال، بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وابسته تمایل بیشتری به اطاعت دارند و رفتار آنها بیشتر مهار می‌شود. زیرا آنها درگیر ترس از طرد شدن هستند.

اختلال سایکو سوماتیک و اختلال اضطراب نیز در مورد افتراق اختلال شخصیت هیستریونیک وجود دارد. زیرا بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است از علائم جسمی و شکایت برای جلب‌توجه دیگران استفاده کنند.

بیمار و زندگی روزمره

در حالی که هیچ درمانی برای اختلال شخصیت هیستریونیک وجود ندارد، بسیاری از افرادی که دارای این اختلال هستند می‌توانند زندگی مفید و مثمر ثمری داشته باشند. بیمارانی که در درمان شرکت می‌کنند تمایل به گرفتن نتیجه دارند، زیرا نسبت به وضعیت خود و عملکرد بهینه اجتماعی و شغلی خود بینش پیدا می‌کنند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک شدید ممکن است در محل کار و روابط اجتماعی یا عاشقانه با مشکلاتی روبرو شوند.

عوارض

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک در معرض افزایش خطر ابتلا به اختلالات مصرف مواد مانند اختلال مصرف ماریجوانا و اختلال مصرف الکل می‌باشند. رفتار جلب‌توجه ممکن است آنها را در نشان دادن تهدیدها و تفکرات مکرر خودکشی قرار دهد.

آموزش به بیمار

همانند سایر اختلالات روانپزشکی، آموزش به بیمار یکی از مولفه‌های مهم مدیریت موفق اختلال شخصیت نمایشی است. بیمارانی که مبتلا به این اختلال هستند، از درک ویژگی‌های ناسازگار شخصیت خود برای کسب بینش و در نهایت کنترل خود استفاده می‌کنند. ممکن است از دارو درمانی برای بهبود علائم استفاده شود. علائم خلق و خوی ممکن است با وقایع زندگی ارتباط داشته باشد و در نتیجه نوسانات خلقی زیادی دیده شود. با این وجود، هربار که بیمار دچار تغییراتی در خلق‌و خو یا بحران‌های عاطفی می‌شود، نباید داروها را تغییر داد.

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ممکن است نیاز به مصرف و تغییرات بیشتری روی داروها داشته باشند تا بتوانند داروی موثر بر اختلالشان را تحت‌نظر پزشک پیدا کنند. علاوه بر این، نیاز به تأکید است که روان‌درمانی یکی از عناصر حیاتی درمان، به‌ویژه روان‌درمانی حمایتی یا روانکاوی است.

ارتقاء عملکرد سلامت

برای ارتقاء نتایج بهتر تشخیص دقیق برای این بیماران حیاتی است. اختلالات روانپزشکی می‌تواند هر کسی را تحت‌تأثیر قرار دهد. با این‌حال، اگر پزشک یا روانشناس به‌خوبی علائم این اختلال را تشخیص ندهد، بیمار درمان موردنیاز را دریافت نخواهد کرد.

هنگامی که یک پزشک علائم اختلال شخصیت نمایشی را تشخیص داد، باید یک برنامه مراقبت و درمان جامع از جمله دسترسی به دارو و روان‌درمانی در اختیار بیمار قرار داده شود. این مهم است که بیماران بدانند هیچ داروی تأیید شده توسط FDA برای اختلال شخصیت هیستریونیک وجود ندارد و به همین دلیل است که روانپزشک یا روانشناس باید اهداف درمانی را مشخص کنند. روانپزشک معالج و روان‌درمانگر باید برای ایجاد یک برنامه درمانی بهینه همکاری کنند.

برنامه‌های درمانی ایده‌آل شامل روان‌درمانی مکرر (هفتگی تا دو بار در هفته) و استفاده از داروهای روانپزشکی در صورت تداخل علائم خلقی در عملکرد بیمار می‌باشد. با این حال، باید از تغییر مكرر دارو اجتناب شود و از مصرف داروهای با اعتیادآور خودداری شود.

منبع:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542325/